Στην Ελλάδα ο εμφύλιος πόλεμος μαινόταν με τον Εθνικό Στρατό να μην έχει πετύχει την εξόντωση των ανταρτών, οι οποίοι απεναντίας, με τη συνδρομή των λαϊκών δημοκρατιών, είχαν μια παρατακτή δύναμη περίπου 25.000 ανδρών και γυναικών. Συνεπώς η συνέχιση της αμερικανικής βοήθειας ήταν σημαντική για τις κυβερνητικές δυνάμεις. Ήδη με την έκθεση Πόρτερ ( Φεβρουάριος 1947) το κατεστημένο της Ουάσιγκτον δεν είχε σχηματίσει την καλύτερη γνώμη για το πολιτικό προσωπικό των αστικών κομμάτων, ενώ σημαντικά κέντρα λήψης αποφάσεων στις ΗΠΑ, αλλά και στη Βρετανία, είχαν πετύχει την απομάκρυνση του Κωνσταντίνου Τσαλδάρη από την εξουσία και τον σχηματισμό κυβέρνησης συνασπισμού υπό τον ηγέτη των Φιλελευθέρων Θεμιστοκλή Σοφούλη από τον Σεπτέμβριο του 1947.
Φυσικά η χορήγηση στρατιωτικής βοήθειας στην Ελλάδα ήταν μια στρατηγική επιλογή των ΗΠΑ που δε θα μπορούσε να ανατραπεί από μια δολοφονία έστω ενός γνωστού Αμερικανού δημοσιογράφου, όμως η απαίτηση να χυθεί άπλετο φως στην υπόθεση απασχολούσε τον κόσμο της πολιτικής και της δημοσιογραφίας σε Ουάσιγκτον και Νέα Υόρκη. Έτσι, στις 22 Μαϊου 1948, ο διευθυντής του Newsweek πρότεινε να συσταθεί μια επιτροπή για τον φόνο του Πολκ της οποίας πρόεδρος ετέθη το «ιερό τέρας» της δημοσιογραφίας ο Ουόλτερ Λίπμαν, ενώ τη διεύθυνση των εργασιών ανέλαβε το δικηγορικό γραφείο του Ουίλιαμ Ντόνοβαν, πρώην επικεφαλής της OSS.
Ο Ντόνοβαν ήταν ένας γνωστός δικηγόρος, τύπος πληθωρικός και οξύθυμος, για αυτό και τον αποκαλούσαν wild Bill. O Nτόνοβαν ήρθε στη Θεσσαλονίκη το τρίτο δεκαήμερο του Ιουλίου 1948. Εδώ, ο Μουσχουντής, παρά το τεράστιο δίκτυο πληροφοριοδοτών που διέθετε, βρισκόταν σε αδιέξοδο. Η Ασφάλεια δε γνώριζε ούτε πότε ακριβώς δολοφονήθηκε ο Πολκ ούτε πού. Και φυσικά αγνοούσε τα κίνητρα του δράστη ή των δραστών. Ο Μουσχουντής ανέκρινε εκατοντάδες πολίτες, αλλά αποτέλεσμα μηδέν. Η πίεση που δεχόταν από την Αθήνα και τις ΗΠΑ ήταν ασφυκτική. Μάλιστα στην Ουάσιγκτον κάποια έντυπα και ραδιοφωνικές εκπομπές άρχισαν να συσχετίζουν τη δολοφονία του Πολκ με αυτή του υπουργού Δικαιοσύνης της κυβέρνησης Χρήστου Λαδά και τις μαζικές εκτελέσεις κομμουνιστών που ακολούθησαν.
Μέσα σε αυτό το κλίμα, στις 24 Ιουλίου 1948, ο Ντόνοβαν συναντήθηκε με τον διοικητή της Χωροφυλακής Ξανθόπουλο και στη συνέχεια με τον διοικητή της Ασφάλειας Μουσχουντή. Ας δούμε πώς περιγράφει αυτή τη συνάντηση ο βιογράφος του Μουσχουντή, δημοσιογράφος Νίκος Π. Στάγκος, στο βιβλίο του «Νικόλαος Μουσχουντής, ο Αστυνομικός και ο Άνθρωπος» εκδ Λόγχη, 2017. Γράφει: «Ο Αμερικανός στρατηγός Ντόνοβαν παρακολουθούσε από πολύ κοντά την πορεία των ανακρίσεων, μα συγχρόνως ήταν ενοχλητικός και βιαστικός και ζητούσε μια ώρα ενωρίτερα να διαλευκανθεί η υπόθεσις. Μια μέρα, ήταν περίπου μεσάνυκτα επισκέφθηκα τον Μουσχουντή. Τον είδα πολύ αλλαγμένο. Αυτός ο πράος και ο ήσυχος, ήταν νευριασμένος, εκάπνιζε το ένα τσιγάρο επάνω στο άλλο και για μια στιγμή διέκρινα από τα μάτια του να κυλούν μερικά δάκρυα. Ετρόμαξα. Ανησύχησα. Γιατί ποτέ μου δεν είδα τον Μουσχουντή τόσο διαφορετικό στην όψι και τας κινήσεις….Το κάτω χείλος έτρεμε και στο χέρι του έπαιζε νευρικά ένα μακρύ καλογερίστικο κομπολόγι….Ο Μουσχουντής κάθισε και μου εξιστόρησε τι είχε συμβή πριν από μια ώρα. Τον είχε επισκεφθή ο στρατηγός Ντόνοβαν και είχε μαζύ του πολύ ζωηρή συζήτησι. Η συζήτησι εκείνη είχε φθάσει σ΄ένα οξύ σημείο και ο Ντόνοβαν προς στιγμήν σήκωσε το χέρι του για να κτυπήση τον Νίκο Μουσχουντή, χωρίς βέβαια να το επιτύχη…» (σελ. 30-31).
Μετά από είκοσι μέρες ο Γρηγόρης Στακτόπουλος συνελήφθη και προφυλακίστηκε (14/8/1948), ενώ το ένταλμα σύλληψης εκδόθηκε στις 16/10/1948. Σε αυτό το δίμηνο δεν εδικαιούτο δικηγόρο, αν και τον επισκεπτόταν στην Ασφάλεια ο δικηγόρος και συγγενής του Ιορδάνης Βαφειάδης. Ο άλλος δικηγόρος του Στακτόπουλου ήταν ο Νίκος Βασιλικός. Τόσο ο Αμερικανός πρόξενος στη Θεσσαλονίκη Ράλεϊ Γκίμπσον όσο και ο ίδιος ο Ντόνοβαν, εντελώς παράτυπα, ζήτησαν από τον εισαγγελέα Π. Κωνσταντινίδη η δίκη του Στακτόπουλου να μη διεξαχθεί στο Στρατοδικείο καθώς η θανατική καταδίκη εθεωρείτο βεβαία, αλλά σε πολιτικό δικαστήριο. Προφανώς έγινε ένας άτυπος συμβιβασμός με τη μεσολάβηση και των δικηγόρων του κατηγορουμένου. Ο Στακτόπουλος θα υποδείκνυε τους Βασβανά και Μουζενίδη ως τους δολοφόνους του Πολκ και αυτός θα αναλάμβανε τις ευθύνες του κατά το κατηγορητήριο. Για τους Αμερικανούς ο Στακτόπουλος ήταν ένοχος και όχι δολοφόνος.
Η δίκη διεξήχθη στις 12 Απριλίου 1949 στο Κακουργοδικείο και στις 21/4/1949 καταδικάστηκε ο Στακτόπουλος σε ισόβια. Όλα κύλησαν με βάση τον συμβιβασμό των δύο πλευρών. Ο υπουργός Δικαιοσύνης Ρέντης -του κόμματος Φιλελευθέρων- δήλωσε: «Ο Μουσχουντής έσωσε την Ελλάδα. Όποιος θέλει να γίνει αστυνομικός πρέπει να περάση από την σχολή Μουσχουντή…»
ΥΓ. Ο Στακτόπουλος μετά την καταδίκη του, κατά παράδοξο τρόπο, παρέμεινε στην Ασφάλεια για τρία ολόκληρα χρόνια. Μετήχθη, μετά από διαμαρτυρίες των οικείων του, στις φυλακές Επταπυργίου στις 5/7/1952 και στις 29/7/1956 μετήχθη στις φυλακές της Αίγινας. Στα τέλη του 1956 τα ισόβια μετατράπηκαν σε εικοσαετή κάθειρξη, στις 17/6/1960 σε 17 χρόνια και αποφυλακίστηκε στις 11/8/1960.
Για τους φιλίστορες προτείνω να διαβάσουν -τη σχετική με την υπόθεση Πολκ- διπλωματική εργασία της κυρίας Ευμορφίας Δημητρακοπούλου (2017) που βρίσκεται ελεύθερη στο Διαδίκτυο.
