Όπως ανέδειξαν οι παρεμβάσεις των θεσμικών εκπροσώπων της επιχειρηματικής κοινότητας στο πρόσφατο συνέδριο της Ελληνικής Εταιρείας Logistics Βορείου Ελλάδος (EEL.BE), η πόλη διαθέτει όλα τα γεωστρατηγικά χαρακτηριστικά για να εξελιχθεί σε βασικό διαμετακομιστικό κόμβο για τα Βαλκάνια και τη Νοτιοανατολική Ευρώπη. Ωστόσο, το στοίχημα αυτό παραμένει ανοιχτό και εξαρτάται άμεσα από την ταχύτητα υλοποίησης κρίσιμων υποδομών, με το στρατόπεδο Γκόνου να αποτελεί τον κεντρικό κρίκο της αλυσίδας.
Επενδύσεις που «ξεκλειδώνουν» με το Γκόνου
Την εκτίμηση ότι επενδύσεις άνω των 300 εκατ. ευρώ θα υλοποιηθούν τα επόμενα χρόνια στη Θεσσαλονίκη, με επίκεντρο μεγάλα logistics centers, διατύπωσε ο πρόεδρος του Συνδέσμου Εξαγωγέων - ΣΕΒΕ, Σίμος Διαμαντίδης. Όπως υπογράμμισε, οι ιδιωτικές επενδύσεις είναι έτοιμες να προχωρήσουν μόλις αναδειχθεί ανάδοχος και ξεκινήσουν τα έργα στο πρώην στρατόπεδο Γκόνου, έκτασης 672 στρεμμάτων. Η εξέλιξη αυτή αναμένεται να λειτουργήσει επιταχυντικά και για την ανάπτυξη του πρώην ακινήτου της Βαλκάν Εξπόρτ, έκτασης 365 στρεμμάτων, το οποίο έχει ήδη αποκτηθεί από τη Dimand.
Οι επενδύσεις αυτές δεν θα περιοριστούν μόνο σε αποθηκευτικούς χώρους και στη διαχείριση φορτίων, αλλά, όπως σημείωσε ο κ. Διαμαντίδης, είναι πολύ πιθανό να περιλαμβάνουν και δραστηριότητες συναρμολόγησης προϊόντων που θα προέρχονται κυρίως από την Ασία και θα κατευθύνονται προς τις αγορές της Ευρώπης. Πρόκειται για ένα μοντέλο που ενισχύει σημαντικά την προστιθέμενη αξία της χώρας και μετατρέπει τη Θεσσαλονίκη σε ενεργό κρίκο των διεθνών εφοδιαστικών αλυσίδων.
Διεθνές ενδιαφέρον και γεωοικονομικά πλεονεκτήματα
Ιδιαίτερη βαρύτητα έχει το διεθνές ενδιαφέρον που έχει εκδηλωθεί για τη χρήση της Ελλάδας –και ειδικά της Θεσσαλονίκης– ως πύλης εισόδου προϊόντων προς την Ευρωπαϊκή Ένωση. Ο πρόεδρος του ΣΕΒΕ υπενθύμισε ότι στο παρελθόν είχε εκφραστεί έντονο ενδιαφέρον από τη Σαουδική Αραβία και την Ινδία, ενώ ακόμη και η Samsung είχε εξετάσει τη δυνατότητα δημιουργίας κέντρου συναρμολόγησης συσκευών στην Ελλάδα, πριν τη διάθεσή τους στην ευρωπαϊκή αγορά.
Το πλεονέκτημα αυτού του μοντέλου είναι καθοριστικό: προϊόντα που συναρμολογούνται εντός της ΕΕ και εξάγονται εντός της ευρωπαϊκής αγοράς δεν επιβαρύνονται με ΦΠΑ στο τελωνείο, καθώς ο φόρος καταβάλλεται από τον τελικό καταναλωτή. Αντίθετα, τα προϊόντα που εισέρχονται απευθείας από τρίτες χώρες επιβαρύνονται με ΦΠΑ κατά την εισαγωγή. Όπως τόνισε ο κ. Διαμαντίδης, αυτό το καθεστώς δημιουργεί ισχυρά κίνητρα για διεθνείς επιχειρήσεις να χρησιμοποιήσουν τη Θεσσαλονίκη ως ενδιάμεσο σταθμό πριν τη διανομή των προϊόντων τους στην Ευρώπη.
Τα logistics ως πυλώνας των εξαγωγών
Στη στρατηγική σημασία των logistics για τις ελληνικές εξαγωγές στάθηκε ιδιαίτερα ο πρόεδρος του ΣΕΒΕ, επισημαίνοντας ότι δεν αρκεί η παραγωγή ενός καλού, καινοτόμου και ποιοτικού προϊόντος. Το προϊόν αυτό πρέπει να φτάσει στον πελάτη στον σωστό χρόνο και χωρίς αλλοιώσεις, είτε μέσω αεροπορικών, είτε θαλάσσιων, είτε οδικών μεταφορών. Σε αυτό το σημείο, τα logistics αποτελούν κρίσιμο παράγοντα ανταγωνιστικότητας για τις ελληνικές επιχειρήσεις.
Η Θεσσαλονίκη, όπως ανέφερε, διαθέτει ισχυρές οδικές μεταφορές, σημαντική εξαγωγική δραστηριότητα μέσω του λιμανιού και αξιόλογες εξαγωγές μέσω του αεροδρομίου, αν και με ορισμένα προβλήματα. Το μεγάλο έλλειμμα, ωστόσο, παραμένει η σιδηροδρομική σύνδεση, η οποία σήμερα δεν καλύπτει τις ανάγκες της σύγχρονης εφοδιαστικής αλυσίδας.
Ο 6ος προβλήτας και ο χρόνος που κοστίζει
Ιδιαίτερη αναφορά έκανε ο κ. Διαμαντίδης στον 6ο προβλήτα του λιμανιού της Θεσσαλονίκης, ο οποίος βρίσκεται υπό κατασκευή. Όπως εξήγησε, σήμερα ένα πλοίο που ξεκινά από τη Σαγκάη χρειάζεται περίπου 25 ημέρες για να φτάσει στον Πειραιά και επιπλέον 15 έως 20 ημέρες για να φτάσει στη Θεσσαλονίκη, γεγονός που δημιουργεί σοβαρό πρόβλημα ανταγωνιστικότητας. Με την ολοκλήρωση του 6ου προβλήτα, ένα κοντέινερ που ξεκινά από την Κίνα θα μπορεί να φτάνει στη Θεσσαλονίκη σε περίπου 30 ημέρες, μειώνοντας δραστικά τον χρόνο μεταφοράς.
Ωστόσο, η αύξηση της δυναμικότητας του λιμανιού καθιστά ακόμη πιο επιτακτική την ανάγκη για σιδηροδρομική σύνδεση. Όπως χαρακτηριστικά σημείωσε, αν σήμερα τα χιλιάδες κοντέινερ που θα μπορούσαν να εξυπηρετηθούν από τον 6ο προβλήτα διοχετεύονταν αποκλειστικά μέσω του οδικού δικτύου, η πόλη θα αντιμετώπιζε σοβαρό κυκλοφοριακό πρόβλημα.
Η σιδηροδρομική υστέρηση και το κόστος
Σήμερα, μόλις το 1,5% των ελληνικών εξαγωγών πραγματοποιείται μέσω σιδηροδρόμου, ποσοστό εξαιρετικά χαμηλό, το οποίο, σύμφωνα με τον πρόεδρο του ΣΕΒΕ, αντανακλά την έλλειψη εμπιστοσύνης στο μέσο αυτό. Η σιδηροδρομική μεταφορά, ωστόσο, μειώνει σημαντικά το κόστος και αποτελεί βασικό στοιχείο κάθε σύγχρονου logistics hub. Γι’ αυτό και η ολοκλήρωση της σιδηροδρομικής σύνδεσης, που τοποθετείται χρονικά έως το 2030, θεωρείται καθοριστική για τη μετεξέλιξη της Θεσσαλονίκης.
Το 2030 ως σημείο καμπής
Με ορίζοντα το 2030, ο κ. Διαμαντίδης περιέγραψε μια «άλλη Θεσσαλονίκη» με διεθνές λιμάνι ικανό να αναπτύξει διαμετακομιστικό έργο, με σιδηροδρομική σύνδεση προς τα Βαλκάνια και την Κεντρική Ευρώπη και με υποδομές που θα στηρίζουν την εξαγωγική δραστηριότητα. Όπως σημείωσε, κάθε τέσσερις μονάδες αύξησης των εξαγωγών συνεπάγονται μία μονάδα αύξησης του ΑΕΠ, δηλαδή περίπου 2,5 δισ. ευρώ επιπλέον δημοσιονομικό χώρο, γεγονός που αναδεικνύει τη μακροοικονομική σημασία των logistics.
Ο ρόλος του ΕΒΕΘ και οι τέσσερις κρίσιμες παρεμβάσεις
Στη στενή σύνδεση μεταποίησης, εμπορίου και logistics αναφέρθηκε ο Α’ Αντιπρόεδρος του ΕΒΕΘ, Κωνσταντίνος Μωραϊτίδης, τονίζοντας ότι τα logistics αποτελούν τον απαραίτητο κρίκο για να φτάνουν τα προϊόντα γρήγορα, με ασφάλεια και ανταγωνιστικό κόστος στον τελικό προορισμό. Όπως επισήμανε, η υστέρηση της χώρας σε κρίσιμες υποδομές λειτουργεί ανασταλτικά για την αξιοποίηση της γεωστρατηγικής της θέσης.
Το ΕΒΕΘ έχει εντοπίσει τέσσερις τομείς που απαιτούν άμεση αναβάθμιση: τα ολοκληρωμένα εμπορευματικά κέντρα και τις διατροπικές συνδέσεις, το οδικό δίκτυο, τις ψηφιακές υποδομές και τις ενεργειακές – πράσινες υποδομές. Ιδιαίτερα για τον σιδηρόδρομο, σημείωσε ότι πρόχειροι υπολογισμοί δείχνουν πως η δυναμική του θα μπορούσε να ξεπεράσει το 10% ή ακόμη και το 12% των μεταφορών στο βορειοελλαδικό τόξο, εφόσον αξιοποιηθεί πλήρως.
Ψηφιοποίηση και πράσινη μετάβαση με ρεαλισμό
Ο κ. Μωραϊτίδης ανέδειξε επίσης τη σημασία της πλήρους ψηφιοποίησης των τελωνειακών διαδικασιών και της διασύνδεσης λιμανιών, εμπορευματικών κέντρων και logistics hubs, ώστε να μειωθεί η γραφειοκρατία και το κόστος για τις επιχειρήσεις. Παράλληλα, αναφέρθηκε στην ανάγκη ρεαλιστικής προσέγγισης της πράσινης μετάβασης στις μεταφορές, επισημαίνοντας ότι, με τα σημερινά τεχνολογικά δεδομένα, η πλήρης ηλεκτροκίνηση των βαρέων οχημάτων δεν είναι εφικτή σε χώρες όπως η Ελλάδα.
Οι μικρομεσαίες επιχειρήσεις στο επίκεντρο
Από την πλευρά του, ο πρόεδρος του ΒΕΘ, Μάριος Παπαδόπουλος, υπογράμμισε τη σημασία των logistics για τη βιωσιμότητα των μικρομεσαίων και βιοτεχνικών επιχειρήσεων. Όπως ανέφερε, τα logistics δεν αφορούν μόνο την αποθήκευση τελικών προϊόντων, αλλά και τη σωστή διαχείριση των πρώτων υλών, η οποία μπορεί να ενισχύσει την παραγωγικότητα και την ανταγωνιστικότητα.
Χαρακτηριστικό παράδειγμα, όπως σημείωσε, αποτελεί η αύξηση της τιμής της σοκολάτας, όπου οι επιχειρήσεις που είχαν επενδύσει σε ορθολογική αποθήκευση πρώτων υλών μπόρεσαν να απορροφήσουν καλύτερα τις αυξήσεις. Το κρίσιμο μήνυμα, σύμφωνα με τον ίδιο, είναι ότι τα logistics δεν αποτελούν θεωρία αλλά πρακτικό εργαλείο, το οποίο, με τη στήριξη της Πολιτείας, μπορεί να μετατραπεί σε ισχυρό σύμμαχο των μικρών επιχειρήσεων.
Ένα στοίχημα που δεν πρέπει να χαθεί
Η αξιοποίηση του στρατοπέδου Γκόνου το οποίο δεν πρέπει –και δεν μπορεί– να χαθεί, η ολοκλήρωση του 6ου προβλήτα και η ενίσχυση των σιδηροδρομικών και ψηφιακών υποδομών συνθέτουν ένα ενιαίο παζλ για το μέλλον της Θεσσαλονίκης. Οι επενδύσεις των 300 εκατ. ευρώ, οι περισσότερες από 3.000 άμεσες θέσεις εργασίας και η μετατροπή της πόλης σε logistics hub διεθνούς εμβέλειας δεν αποτελούν απλώς αναπτυξιακή προοπτική, αλλά στρατηγική επιλογή με μακροχρόνιες επιπτώσεις για την οικονομία της χώρας.
