Λίγο πριν από το 26ο Πανελλήνιο Συνέδριο Εφοδιαστικής Αλυσίδας, που θα πραγματοποιηθεί στις 12 και 13 Δεκεμβρίου στη Θεσσαλονίκη, ο Δρ. Δημήτρης Τσιτσάμης, Πρόεδρος της Ελληνικής Εταιρείας Logistics Βορείου Ελλάδος (ΕΕLBE), περιγράφει στα Μακεδονικά Νέα το αναπτυξιακό σταυροδρόμι στο οποίο βρίσκεται ο κλάδος και τονίζει ότι «η ώρα για πράξεις έφτασε. Δεν μπορούμε να μείνουμε μόνο στις υποσχέσεις– τα έργα πρέπει να υλοποιηθούν».
Γεωπολιτικοί διάδρομοι και στρατηγική θέση της Ελλάδας
Ο ίδιος σημειώνει ότι τα βασικά μηνύματα του φετινού συνεδρίου αφορούν τους μεγάλους γεωπολιτικούς και εμπορικούς διαδρόμους, τη στρατηγική των νέων φιλόδοξων διαδρόμων που αναπτύσσονται, όπως ο Οικονομικός Διάδρομος Ινδίας – Μέσης Ανατολής – Ευρώπης, τη στρατηγική θέση της Ελλάδας και τον ρόλο της ως περιφερειακός κόμβος της ΝΑ Ευρώπης, αλλά και τη βιωσιμότητα στην εφοδιαστική αλυσίδα.
«Θα αναλύσουμε όλες τις συνέργειες των εμπορικών διαδρόμων και τη στρατηγική θέση της Ελλάδας. Είναι σημαντικό να δούμε πώς μπορούμε να ενισχύσουμε τον ρόλο της χώρας και να μετατρέψουμε τις υποσχέσεις σε πράξεις», ανέφερε χαρακτηριστικά. Παράλληλα, στο συνέδριο θα τεθεί και το θέμα του ψηφιακού μετασχηματισμού, με έμφαση στον ρόλο των έξυπνων λιμένων, στην Τεχνητή Νοημοσύνη και στην εφαρμοσιμότητά της στον χώρο των logistics.
Τα συγκριτικά πλεονεκτήματα της Θεσσαλονίκης
Αναφερόμενος στα συγκριτικά πλεονεκτήματα της Θεσσαλονίκης, ο κ. Τσιτσάμης εξήγησε ότι η στρατηγική θέση της πόλης παραμένει το μεγαλύτερο ατού. Το λιμάνι λειτουργεί ως gateway port με άμεση πρόσβαση στην ενδοχώρα, αλλά και στις αγορές της Νοτιοανατολικής και της Κεντρικής Ευρώπης. Παράλληλα, το λιμάνι έχει δημιουργήσει drive ports σε τρεις πόλεις – στη Σόφια, στη Σερβία και στα Σκόπια – ενισχύοντας τη δικτύωση και τις εμπορικές ροές. Ωστόσο, όπως επισήμανε, «οι υποδομές χρήζουν βελτίωσης. Η σιδηροδρομική σύνδεση είναι μεγάλης σημασίας, ειδικά με το λιμάνι της Θεσσαλονίκης, και η σύνδεσή του με την ΠΑΘΕ παρουσιάζει καθυστερήσεις. Ευελπιστούμε να προχωρήσουν γρήγορα όσα έχουν ανακοινωθεί».
Το έλλειμμα σύγχρονων αποθηκών logistics
Ιδιαίτερα σοβαρό είναι και το ζήτημα των αποθηκευτικών υποδομών στη Βόρεια Ελλάδα. Σήμερα, οι περισσότερες αποθήκες logistics είναι κάτω από 4.000 τ.μ., κάτι που, όπως τόνισε ο Πρόεδρος, καθιστά αδύνατη την αυτοματοποίηση και δεν επιτρέπει τη δημιουργία οικονομιών κλίμακας. «Χρειαζόμαστε αποθήκες τουλάχιστον 15.000 τ.μ. και πάνω, μέχρι και 20.000 τ.μ., για να μπορέσουμε να εντάξουμε αυτοματοποίηση και ρομποτικά συστήματα. Οι μικρές αποθήκες δεν συμφέρει να αυτοματοποιηθούν και δεν μπορούν να υποστηρίξουν συστήματα νέας γενιάς», υποστήριξε.
Πρόσθετο πρόβλημα αποτελεί το νομοθετικό πλαίσιο σχετικά με το ύψος των αποθηκών καθώς χρειάζεται ύψος 20 έως 30 μέτρων, όμως οι ελληνικοί κανονισμοί το περιορίζουν. «Σε πρόσφατη αποστολή μας στη Σόφια είδαμε ένα logistics hub ύψους 50 μέτρων. Στην Ελλάδα, για να πας πάνω από 24 μέτρα, μπαίνεις σε μια λαίλαπα γραφειοκρατίας», αναφέρει χαρακτηριστικά, αναδεικνύοντας το ανταγωνιστικό μειονέκτημα της χώρας έναντι γειτονικών αγορών.
Ο 6ος προβλήτας και το στρατόπεδο Γκόνου ως game changers
Όσον αφορά τα έργα που είναι σε εξέλιξη στη Θεσσαλονίκη, όπως ο 6ος προβλήτας και η αξιοποίηση του πρώην στρατοπέδου Γκόνου, ο κ. Τσιτσάμης επισήμανε ότι αυτή τη στιγμή υπάρχει μόνο η προσδοκία ότι θα δημιουργήσουν σημαντικές συνέργειες. Ο 6ος προβλήτας, εφόσον ολοκληρωθεί, θα επιτρέψει την προσέγγιση μεγάλων πλοίων, γεγονός που θα μειώσει το κόστος και τον χρόνο μεταφοράς, καθώς τα πλοία δεν θα χρειάζεται να κάνουν πολλαπλά στοπ σε άλλα λιμάνια πριν φτάσουν στη Θεσσαλονίκη. Η ολοκλήρωση του διαγωνισμού στο Γκόνου θα επιτρέψει τον συνδυασμό των δύο έργων, δημιουργώντας, όπως τόνισε, «ένα πολύ ελκυστικό περιβάλλον για logistics που μπορεί να αναδείξει τη Θεσσαλονίκη σε περιφερειακό logistic hub».
Επενδυτικό ενδιαφέρον και στάση αναμονής
Παρά τη δυναμική, πολλές επιχειρήσεις τηρούν στάση αναμονής όσον αφορά νέες επενδύσεις, περιμένοντας να δουν πώς θα διαμορφωθεί το συνολικό πλαίσιο. Σημαντικοί όμιλοι όπως η Dimand, η Raben Group, η EOS Capital Partners και η FoodLink έχουν ήδη επενδύσει στη Θεσσαλονίκη, ωστόσο παραμένει μεγάλο το πρόβλημα έλλειψης κατάλληλων χώρων. Οι επενδυτές αναζητούν μεγάλες ενιαίες εκτάσεις, κοντά στο λιμάνι, στους οδικούς άξονες και στις σιδηροδρομικές συνδέσεις, αλλά «όσα ακίνητα υπάρχουν είναι διασπασμένα και η διαδικασία ενοποίησης είναι δύσκολη και χρονοβόρα», σύμφωνα με τον ίδιο.
Αυτή η αδυναμία, κατά τον κ. Τσιτσάμη, περιορίζει την ανταγωνιστικότητα της χώρας, τη στιγμή που γειτονικές περιοχές – με πρώτη τη Βουλγαρία – είναι πολύ πιο ώριμες: διαθέτουν μεγάλα οικόπεδα, παρέχουν όλες τις βασικές υποδομές από πριν, εκδίδουν άδειες γρήγορα και προσφέρουν επιδοτήσεις για επενδύσεις logistics. «Υπάρχει ανταγωνισμός και πρέπει να βοηθήσουμε τους επιχειρηματίες με χρηματοδοτικά εργαλεία ώστε να μην χάσουμε αυτές τις ευκαιρίες που υπάρχουν τώρα για τη Βόρεια Ελλάδα», πρόσθεσε στα Μακεδονικά Νέα.
Πέρα από τη Θεσσαλονίκη, ο Πρόεδρος της ΕΕLBE αναφέρει ότι υπάρχουν περιοχές με δυναμική ανάπτυξης, όπως το Λιτόχωρο Πιερίας όπου συζητείται η ανάπτυξη επιχειρηματικού πάρκου και ο Άγιος Αθανάσιος με διαθέσιμα οικόπεδα για επενδύσεις σε logistics. Από την άλλη πλευρά, το Καλοχώρι, που θα μπορούσε να αποτελέσει σημαντική βιομηχανική ζώνη, παραμένει άτυπη περιοχή, χωρίς σαφή πολεοδομικό προσδιορισμό, γεγονός που καθιστά δύσκολη την έκδοση αδειών. «Αν υπήρχε εξυγίανση και ορισμός της περιοχής ως βιομηχανικής ζώνης, τα πράγματα θα ήταν πολύ πιο εύκολα. Τώρα, όμως, είναι ιδιαίτερα περίπλοκο όλο το πλαίσιο», αναφέρει, επισημαίνοντας ότι η έλλειψη οργανωμένων βιομηχανικών περιοχών αποτελεί τροχοπέδη για την ανάπτυξη του κλάδου.
Ψηφιακός μετασχηματισμός δύο ταχυτήτων
Στον τομέα του ψηφιακού μετασχηματισμού, ο κ. Τσιτσάμης κάνει σαφή διάκριση ανάμεσα στις μεγάλες και στις μικρές επιχειρήσεις. Οι μεγάλες εταιρείες logistics στη Βόρεια Ελλάδα έχουν προχωρήσει σε σημαντικές επενδύσεις και ενσωματώνουν νέες τεχνολογίες, συμπεριλαμβανομένης της τεχνητής νοημοσύνης, έχοντας το πλεονέκτημα ότι διαθέτουν δεδομένα για την εφαρμογή τέτοιων συστημάτων. «Οι μεγάλες εταιρείες προχωρούν σχεδόν στα βήματα του εξωτερικού», ανέφερε στα Μακεδονικά Νέα περιγράφοντας έναν κλάδο που σε αυτό το τμήμα του δείχνει να ακολουθεί τις διεθνείς τάσεις.
Αντίθετα, οι μικρές και πολύ μικρές επιχειρήσεις παρουσιάζουν σοβαρές αδυναμίες. Σε έρευνα της ΕΕLΒΕ, έξι στις δέκα δεν γνωρίζουν τα νέα ψηφιακά εργαλεία που υπάρχουν στον κλάδο, ούτε διαθέτουν συστήματα διαχείρισης αποθηκών ή διαχείρισης στόλου. «Οι μικρές επιχειρήσεις δεν έχουν στρατηγικό σχέδιο ένταξης της Τεχνητής Νοημοσύνης. Πρέπει να τις βοηθήσουμε με χρηματοδοτικά εργαλεία ώστε να εκσυγχρονιστούν», είπε ο κ. Τσιτσάμης, επισημαίνοντας ότι η αξιοποίηση της ΑΙ μπορεί να μειώσει το κόστος, να βελτιώσει την κερδοφορία και να ενισχύσει την ανταγωνιστικότητα, υπό την προϋπόθεση ότι υπάρχει η κατάλληλη ψηφιακή βάση.
Έλλειψη εξειδικευμένου προσωπικού και αδύναμη κατάρτιση
Στο πεδίο του ανθρώπινου δυναμικού, η αγορά παρουσιάζει σημαντικές ελλείψεις. Μέχρι πρόσφατα, το νομικό πλαίσιο δεν επέτρεπε την εύκολη έκδοση άδειας χειριστή ακόμη και για μικρά κλαρκ, κάτι που άλλαξε με νέα διάταξη που επιτρέπει την έκδοση άδειας για μηχανήματα έως 2,5 τόνους μέσω ιδιωτικών σχολών. Ωστόσο, στα μεγαλύτερα μηχανήματα παραμένει σημαντικό έλλειμμα, καθώς «οι νέοι δεν θέλουν να ασχοληθούν με αυτά τα πιο σκληρά επαγγέλματα», δήλωσε στα Μακεδονικά Νέα ο κ. Τσιτσάμης, ενώ υπάρχουν ελλείψεις ακόμη και σε υψηλές διοικητικές θέσεις, όπως managers και στελέχη.
Ο ίδιος αναφέρεται και στην ποιότητα των εκπαιδευτικών προγραμμάτων, σημειώνοντας ότι τα περισσότερα επιδοτούμενα προγράμματα είναι χαμηλής ποιότητας και δεν παρέχουν ουσιαστικές δεξιότητες στους συμμετέχοντες. «Χρειάζεται προσοχή, πρέπει να καλυφθούν πραγματικές ανάγκες και όχι να γίνονται προγράμματα απλώς για το επίδομα», υπογράμμισε, τονίζοντας την ανάγκη αναβάθμισης της επαγγελματικής κατάρτισης, τόσο για ανέργους όσο και για εργαζόμενους στον κλάδο.
TEN-T, “just in case” και οι τάσεις της επόμενης πενταετίας
Αναλύοντας και τις τάσεις που θα καθορίσουν τον κλάδο τα επόμενα χρόνια στη Βόρεια Ελλάδα, ο κ. Τσιτσάμης αναφέρθηκε στο μεγάλο στοίχημα που αφορά την ολοκλήρωση του Διευρωπαϊκού Δικτύου Μεταφορών (TEN-T) το οποίο αποτελεί, όπως λέει, τη μεγαλύτερη ευκαιρία για την περιοχή και για τη χώρα συνολικά. Το δίκτυο, που περιλαμβάνει αυτοκινητόδρομους, σιδηρόδρομους, πλωτές οδούς, λιμάνια και αεροδρόμια, θα ενισχύσει τη συνδεσιμότητα, θα στηρίξει τη διασυνοριακή μεταφορά, θα βελτιώσει σημαντικά την εδαφική συνοχή και θα προσφέρει νέα διέξοδο από την Κεντρική Ευρώπη προς το Αιγαίο, με διασύνδεση προς τα Δυτικά Βαλκάνια, τη Νοτιοανατολική Ευρώπη και τις αγορές της Μαύρης Θάλασσας. «Πρέπει να δοθούν οι χρηματοδοτήσεις και να επιταχυνθούν οι διαδικασίες. Τώρα περιμένουμε χρονοδιαγράμματα και χρηματοδοτικά εργαλεία για να επιταχυνθεί όλη η διαδικασία», σημείωσε.
Παράλληλα, ο κλάδος περνά από το μοντέλο “just in time” στο “just in case”, δηλαδή στη διατήρηση μεγαλύτερων αποθεμάτων για την αποφυγή διαταραχών και ανατροπών στην αγορά, κάτι που αυξάνει ακόμη περισσότερο τη ζήτηση για μεγάλες αποθήκες. Ο ψηφιακός μετασχηματισμός, όπως τονίζει, αποτελεί πλέον μονόδρομο και όσοι δεν επενδύσουν σε αυτόν θα αντιμετωπίσουν πρόβλημα ανταγωνιστικότητας, καθώς η τεχνητή νοημοσύνη εξελίσσεται με γρήγορους ρυθμούς και αλλάζει το επιχειρησιακό μοντέλο της εφοδιαστικής αλυσίδας.
Ο ρόλος της Ελληνικής Εταιρείας Logistics Βορείου Ελλάδος
Η Ελληνική Εταιρεία Logistics Βορείου Ελλάδος αριθμεί σήμερα 350 μέλη και αποτελεί τον βασικό φορέα εκπροσώπησης του κλάδου στη Βόρεια Ελλάδα, συγκεντρώνοντας επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνται σε όλο το φάσμα της εφοδιαστικής αλυσίδας. Ο κ. Τσιτσάμης καταλήγει λέγοντας ότι υπάρχουν μεγάλες ευκαιρίες, υπάρχει διάθεση για επενδύσεις και υπάρχει αυξημένη ζήτηση για προσωπικό. «Αυτό που χρειάζεται τώρα είναι ενιαία στρατηγική και πράξεις», επισημαίνει.
Το παράθυρο ευκαιρίας για τη Θεσσαλονίκη
Η Θεσσαλονίκη έχει όλα τα πλεονεκτήματα για να εξελιχθεί σε περιφερειακό logistic hub, όμως για να συμβεί αυτό πρέπει να προχωρήσουν έργα, να αντιμετωπιστούν θεσμικά εμπόδια, να δημιουργηθούν σύγχρονες αποθήκες και να στηριχθούν οι μικρές επιχειρήσεις στη μετάβαση στον ψηφιακό κόσμο. Όπως είπε καταλήγοντας ο Πρόεδρος της ΕΕLΒΕ, «τώρα είναι η στιγμή να γίνουν πράξη όλες οι υποσχέσεις. Δεν πρέπει να χαθούν οι ευκαιρίες που υπάρχουν αυτή τη στιγμή για τη Βόρεια Ελλάδα».
