Χρησιμοποιώντας το ροζ όχι μόνο ως χρώμα αλλά ως εικαστικό και υπαρξιακό σύμβολο, η Ελένη Σιμώνη επιχειρεί μια συνομιλία με το τραύμα, τη μητρότητα, την απώλεια και την επιβίωση — χωρίς συναισθηματικούς εξαναγκασμούς ή επιφανειακή αισιοδοξία.
Στη συνέντευξή της στα Μακεδονικά Νέα, η καλλιτέχνιδα μιλά για τη στιγμή της διάγνωσης στον πέμπτο μήνα της εγκυμοσύνης της, για τον ρόλο της τέχνης ως εργαλείο νοηματοδότησης, και για τις επαναλαμβανόμενες μορφές στα έργα της – τίγρεις, παιδιά, φεγγάρια και γυναίκες – που λειτουργούν ως σταθερές σε έναν κόσμο συνεχούς αλλαγής. Χωρίς να επιδιώκει τον διδακτισμό, καταθέτει πίσω από μία δύσκολη προσωπική διαδρομή μια εμπειρία που μεταφράζεται σε ειλικρινή και βαθιά ματιά πάνω στη ζωή, τη φθορά, το σώμα, το συναίσθημα.
Η Ελένη Σιμώνη και ο Γιάννης Αργυριάδης
Συνέντευξη της Ελένης Σιμώνη στη Χρύσα Νάνου
-Ο τίτλος της έκθεσης θυμίζει ξόρκι, ευχή ή και προσευχή: «Άνθη να φυτρώνουν εκεί που πονάς». Από πού γεννήθηκε;
Διάβασα την έκφραση «Άνθη να φυτρώνουν εκεί που πονάς» όταν νοσούσα. Με άγγιξε βαθιά, με πείσμωσε και με έκανε να σκεφτώ αλλιώς τον πόνο. Από τότε είχα μέσα μου την επιθυμία, όταν μπορέσω, να κάνω μια έκθεση που να μεταφέρει αυτό το μήνυμα. Ήταν μια περίοδος που είδα και ένιωσα πράγματα που δεν μπορούσα να είχα φανταστεί πριν. Μέσα από αυτή την εμπειρία άρχισα να αντιλαμβάνομαι πιο καθαρά τις αντιφάσεις: τη φθορά και την ομορφιά, τον φόβο και τη δύναμη, τη σιωπή και την ελπίδα. Η φράση αυτή έγινε για μένα σαν μια ευχή ή προσευχή, να φυτρώνουν άνθη εκεί που πονάμε. Και έτσι γεννήθηκε αυτή η έκθεση.
-Πώς ήταν η στιγμή που διαγνωστήκατε με καρκίνο κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης; Ποιες οι πρώτες σκέψεις και πώς βιώσατε αυτή την παράλληλη πορεία;
Ήταν μια στιγμή που δεν θα ξεχάσω ποτέ. Η διάγνωση ήρθε ενώ ήμουν έγκυος, σε μια περίοδο που όλη μου η ύπαρξη ήταν στραμμένη στη ζωή, στη δημιουργία, στο φως. Και ξαφνικά, όλα αυτά μπλέχτηκαν με τον φόβο, την αγωνία, την αβεβαιότητα. Οι πρώτες σκέψεις ήταν χαοτικές, προσπαθούσα να καταλάβω πώς γίνεται να μεγαλώνει μέσα μου ζωή και, ταυτόχρονα, κάτι που απειλεί τη δική μου. Ήταν μια απόλυτη αντίφαση, αλλά και μια βαθιά αποκάλυψη για το τι σημαίνει ζωή. Η εγκυμοσύνη με κράτησε όρθια, μου έδωσε δύναμη, σκοπό, πίστη. Ο άντρας μου, Μάρκος, η οικογένεια και οι φίλοι μου στάθηκαν δίπλα μου με έναν τρόπο συγκινητικό. Και ο κ. Χρήστος Γεωργόπουλος, ο αιματολόγος μου, ήταν για μένα η πιο ζωντανή απόδειξη ότι υπάρχει Θεός.
-Η ασθένεια σας βρήκε την ώρα της δημιουργίας ζωής. Δύο αντίθετες δυνάμεις. Αν η τέχνη είναι το πεδίο όπου αυτές οι δυνάμεις συναντιούνται, τι κρατάτε από τη σύγκρουση αυτή;
Αυτό που κρατάω είναι ότι τελικά η ζωή και ο θάνατος δεν είναι δύο αντίθετες δυνάμεις, αλλά δύο πλευρές του ίδιου πράγματος. Μέσα από αυτή τη σύγκρουση κατάλαβα ότι η δημιουργία δεν σταματά ποτέ, ακόμα και μέσα στον φόβο ή την απώλεια. Η τέχνη για μένα έγινε ο τρόπος να ενώσω αυτά τα δύο — το φως και το σκοτάδι, την ευθραυστότητα και τη δύναμη. Από αυτή την εμπειρία έμαθα ότι μπορούμε να ανθίζουμε ακόμα και μέσα στον πόνο, και ότι η ομορφιά δεν είναι η απουσία του τραύματος, αλλά η μεταμόρφωσή του.
-Τι σας έδωσε δύναμη εκείνη την περίοδο και τι σας δίνει δύναμη σήμερα;
Εκείνη την περίοδο δεν μπορούσε τίποτα να μου δώσει πραγματικά δύναμη. Μόνο η ελπίδα και η προσευχή. Ήμουν σε ένα survival mode, δεν καταλάβαινα ούτε τι γινόταν ούτε το γιατί. Εκ των υστέρων συνειδητοποιώ ότι ήθελα τόσο πολύ αυτό το συγκεκριμένο παιδί, με τον συγκεκριμένο άνθρωπο, που έπρεπε να ξεπεράσω τις δυνάμεις μου και να παλέψω με ό,τι είχα και δεν είχα. Σκεφτείτε ότι πριν από όλη αυτή την ιστορία φοβόμουν ακόμα και τα εμβόλια ή τις αιματολογικές εξετάσεις. Παρ’ όλα αυτά, δεν σταμάτησα ποτέ να γράφω και να ζωγραφίζω. Είναι όμως λίγο τρομακτικό το πόσο τα έργα που έκανα τότε ήταν επηρεασμένα από τον θάνατο — μόνο που εγώ τον ένιωθα με έντονα φλούο χρώματα, όχι με μαύρα. Η έκθεση αυτή στον ΟΤΕ είναι ροζ· το χρώμα της ζωής για μένα, του φωτός. Το χρώμα που ήθελα -και θέλω- να είμαι εγώ.
-Σε ποιο σημείο της θεραπείας νιώσατε την ανάγκη να εκφραστείτε μέσα από την τέχνη; Έχει η τέχνη τη δύναμη να «θεραπεύει»;
Είμαι επαγγελματίας καλλιτέχνης εδώ και πολλά χρόνια — η τέχνη, ευτυχώς, προϋπήρχε ενεργά στη ζωή μου. Η τέχνη είναι φάρμακο, η έκφραση είναι σωτήρια. Κάτι που άλλαξε μετά τον καρκίνο ήταν ο τρόπος που έβλεπα τους άλλους καλλιτέχνες γύρω μου. Μέχρι τότε τους θαύμαζα, αλλά τους έβλεπα και ανταγωνιστικά. Μετά από όλον αυτόν τον Γολγοθά και την αίσθηση λύτρωσης που μου έδινε η δημιουργία, κατάλαβα ότι οι περισσότεροι καλλιτέχνες ασχολούνται με την τέχνη για να λύσουν κάτι μέσα τους. Αυτό με συγκίνησε βαθιά και με έκανε να αρχίσω να επιμελούμαι εκθέσεις με άλλους καλλιτέχνες. Ήρθα σε επαφή με σπάνιους ανθρώπους, που αγάπησα, και πλέον έχουμε κοινή πορεία σαν κοινότητα — μια κοινότητα που βασίζεται στην ευαισθησία, την ειλικρίνεια και την ανάγκη για αληθινή έκφραση.
-Οι τίγρεις, τα παιδιά, τα φεγγάρια, οι γυναίκες – επαναλαμβανόμενα μοτίβα στα έργα σας. Τι ρόλο παίζουν στη ζωγραφική σας αφήγηση;
Οι τίγρεις, τα παιδιά, τα φεγγάρια και οι γυναίκες είναι οι βασικοί μου συμβολισμοί, οι φωνές μέσα από τις οποίες μιλάω. Οι τίγρεις αντιπροσωπεύουν τη δύναμη, το ένστικτο, την αγριότητα που όλοι έχουμε μέσα μας. Τα παιδιά είναι η αγνότητα, η αρχή, η ζωή χωρίς φόβο. Οι γυναίκες είναι η ψυχή, το σώμα, η διαίσθηση, η πηγή της δημιουργίας. Και τα φεγγάρια είναι για μένα οι φάσεις μας, οι μεταμορφώσεις, η συνεχής κίνηση ανάμεσα στο φως και στο σκοτάδι. Όλα αυτά είναι σύμβολα που μέσα στη ζωή μου έχουν καθοριστικό ρόλο, τα έχω ερωτευτεί ξανά και ξανά μέχρι σήμερα και κάθε φορά επιστρέφω σε αυτά με νέο βλέμμα και διαφορετική ανάγκη.
-Ο έρωτας εμφανίζεται επίσης ως θέμα στους πίνακές σας. Ποια είναι η σχέση του με την υπέρβαση του πόνου και του φόβου;
Έχω την τύχη να έχω ερωτευτεί πολύ στη ζωή μου. Πιστεύω πως μόνο ο έρωτας μπορεί να νικήσει τον θάνατο. Είναι το αιώνιο, το ροζ, το χωρίς λογική. Είναι μια ενέργεια που σε διαπερνά, που σε σηκώνει, που σε κάνει να νιώθεις σαν να έχεις τουρμπίνες μέσα σου. Είναι η απόλυτη δύναμη της ζωής.
-Αισθάνεστε πως η κοινωνία είναι έτοιμη να ακούσει χωρίς αμηχανία ιστορίες σαν τη δική σας; Ή ακόμα “κουραζόμαστε να υποκρινόμαστε”;
Δεν μ’ αρέσει να σκέφτομαι τι είναι έτοιμη να ακούσει η κοινωνία και να προσαρμόζομαι ανάλογα. Θέλω να είμαι αληθινή και να ακολουθώ τη δική μου ηθική. Αν έστω και ένας άνθρωπος βοηθηθεί ή νιώσει κάτι μέσα από αυτό που κάνω, για μένα είναι αρκετό.
-Οι βιτρίνες του ΟΤΕ έγιναν ροζ. Ποια είναι η σημασία του ροζ για εσάς ως χρώμα και ως μήνυμα;
Οι βιτρίνες του ΟΤΕ έγιναν ροζ γιατί για μένα το ροζ είναι το χρώμα της ζωής. Είναι το χρώμα της αγάπης, της ευαισθησίας, της τρυφερότητας αλλά και της δύναμης. Είναι ένα χρώμα που συχνά παρεξηγείται ως αδύναμο, ενώ στην πραγματικότητα κρύβει τεράστια ενέργεια. Το ροζ για μένα είναι φως, είναι πίστη, είναι η υπενθύμιση ότι μπορούμε να είμαστε και δυνατοί και ευάλωτοι ταυτόχρονα. Είναι το χρώμα που θέλω να είμαι εγώ, απαλό αλλά σταθερό, φωτεινό αλλά αληθινό.
-Η έκθεση αυτή πραγματοποιείται ενόψει και της Παγκόσμιας Ημέρας κατά του Καρκίνου του Μαστού. Τι μήνυμα θέλετε να μεταφέρετε μέσα από την τέχνη σας;
Θέλω να υπενθυμίσω ότι ο πόνος μπορεί να μεταμορφωθεί σε κάτι φωτεινό, ότι ακόμα και μέσα στις πιο δύσκολες στιγμές μπορεί να ανθίσει η ομορφιά. Η τέχνη έχει τη δύναμη να απαλύνει, να ενώνει, να μιλάει εκεί που οι λέξεις δεν φτάνουν. Θέλω κάθε γυναίκα, κάθε άνθρωπος που θα σταθεί μπροστά στα έργα να νιώσει ότι δεν είναι μόνος και ότι πάντα, όσο σκοτάδι κι αν υπάρχει, κάπου μέσα του μπορεί να φυτρώσει ένα άνθος. Θέλω επίσης να περάσω το μήνυμα ότι το «τέρας», όποια μορφή κι αν έχει στη ζωή του καθενός, μπορούμε να βρούμε τη δύναμη να το παλέψουμε, ακόμα κι αν δεν το πιστεύουμε, ακόμα κι αν «δεν μας φαίνεται».
Η έκθεση
«Άνθη να Φυτρώνουν Εκεί που Πονάς» («May flowers grow in the saddest parts of you»)
Ελένη Σιμώνη – Βιτρίνες Τέχνης ΟΤΕ Θεσσαλονίκης (συμβολή Ερμού και Κ. Ντηλ)
Επιμέλεια: Γιάννης Αργυριάδης
Κείμενο: Σοφία Ζαράρη
Φωτογραφίες Δημητρης Συμεωνιδης
Διάρκεια: έως 26 Οκτωβρίου 2025
