Γεννημένος στη Σιάτιστα το 1959, με σπουδές στο Παρίσι, επιστρέφει επίμονα στο βορειοελλαδίτικο τοπίο, στους δρόμους της Κοζάνης, στα πρόσωπα φίλων και γνωστών του, μετατρέποντάς τα σε εικαστικές ιστορίες με «παράξενο τέλος». Στα έργα του αφηγείται ιστορίες γεμάτες μνήμη, συναίσθημα και υπαρξιακό στοχασμό, σε μία καλλιτεχνική αναζήτηση της ανθρώπινης ψυχής. Οι εικόνες του, αν και μοιάζουν ρεαλιστικές, γλιστρούν προς το υπερρεαλιστικό και το υπαρξιακό αφήνοντας χώρο στον θεατή να δώσει τις δικές του ερμηνείες.
«Κάποιες ιστορίες με παράξενο τέλος» είναι ο τίτλος της έκθεσης του γνωστού ζωγράφου, που εγκαινιάζεται την Παρασκευή 10 Οκτωβρίου στη Chalkos Gallery της Θεσσαλονίκης (επιμέλεια: Μάνος Στεφανίδης). Λίγο πριν από τα εγκαίνια, ο Κώστας Ντιός μας μίλησε για τη διαδικασία της δουλειάς του, την έννοια της μνήμης και την αίσθηση του απροσδόκητου αλλά και για την τέχνη στην ελληνική περιφέρεια και τη θέση του εικαστικού σήμερα.
Συνέντευξη στη Χρύσα Νάνου
-Τι σημαίνει για εσάς ο τίτλος της έκθεσης; Ποιο είναι το «παράξενο τέλος» των ιστοριών που αφηγείστε;
Όλα τα έργα είναι ιστορίες. Το παράξενο τέλος είναι ότι, καθώς ζωγραφίζω αναμειγνύοντας εικαστική και βιωματική μνήμη, αυτά που με έχουν επηρεάσει —οι άνθρωποι που είναι φίλοι ή γνωστοί μου, τοπία οικεία— μπαίνουν στον πίνακα. Αυτή η ανάμειξη δημιουργεί ένα «παράξενο τέλος», δηλαδή την τελική αποτύπωση της εικόνας. Αν κάποια εικόνα δεν καταλήγει στο να με ξαφνιάσει κι εμένα, τη θεωρώ μη τελειωμένη. Συνεχίζω να ζωγραφίζω μέχρι να με εκπλήξει. Επιχειρώ να απεικονίσω μια πραγματικότητα που μπορώ να αποδεχτώ αισθητικά και να αφομοιώσω αβίαστα.
-Πώς γεννήθηκε η ιδέα για αυτή την ενότητα έργων;
Η ενότητα χωρίζεται σε δύο μέρη. Το ένα αφορά μια προσέγγιση του αστικού τοπίου, αρκετά παράξενη, που επιχειρεί να δημιουργήσει ιστορίες. Το άλλο περιλαμβάνει πορτρέτα. Υπάρχει, για παράδειγμα, ένα μεγάλο πορτρέτο του πατέρα μου (1.50x1.50) και ένας άλλος πίνακας που απεικονίζει έναν ζωγράφο (2.00x1.20). Πολλά έργα ξεκίνησαν στις αρχές της δεκαετίας του 2000 και ολοκληρώθηκαν την τελευταία πενταετία. Δουλεύτηκαν αργά. Δεν προκύπτουν προγραμματισμένα. Αλλάζουν κατά την εκτέλεσή τους. Η αρχική ιδέα μένει, αλλά εμπλουτίζεται από την παρατήρηση και την εξέλιξη του έργου.
-Υπάρχουν συγκεκριμένοι ήρωες ή μοτίβα που επανέρχονται στα έργα της έκθεσης;
Ναι, αν και μου αρέσει να καταπιάνομαι με διαφορετικά θέματα — τοπία, νεκρές φύσεις, πρόσωπα, χώρους. Αυτά τελικά ενώνονται σε μια σύνθεση. Ο κάθε ζωγράφος έχει το δικό του «λεξικό» με εικαστικά στοιχεία. Αν επαναλάβω κάτι που ζωγράφισα πριν από δέκα χρόνια, θα το δω διαφορετικά; Θα έχει ωριμάσει αλλιώς;
-Ποια θέση κατέχει το χιούμορ στο εικαστικό σας λεξιλόγιο; Πώς λειτουργεί απέναντι στην έννοια της ματαιότητας;
Το χιούμορ είναι πολύ σημαντικό στη δουλειά μου. Βέβαια ένα έργο μου δεν θα σε κάνει απαραίτητα να γελάσεις ή να χαμογελάσεις. Είναι ένα υπόγειο, υφέρπον χιούμορ, που μπορείς να το αντιληφθείς μέσα ακόμη και από μία δραματική ή τραγική εικόνα. Προκύπτει, δεν το βάζω σκόπιμα. Όταν ζωγραφίζω, δεν λέω «ας προσθέσω χιούμορ». Πρωτίστως θέλω να είναι καλά ζωγραφισμένο το έργο, με βάση την εικαστική παιδεία μου. Εντέλει στον πίνακα βγαίνει αυτό που είμαι. Το θέμα που διαλέγεις είναι, με κάποιο τρόπο, η αυτοπροσωπογραφία σου. Το να ζωγραφίσεις, για παράδειγμα, έναν φίλο σου που είναι παχύς, έχει κάτι το τολμηρό — αλλά είναι και ειλικρινές.
-Πώς βλέπετε τη θέση του εικαστικού καλλιτέχνη σε εποχές γενικής αβεβαιότητας και γεωπολιτικής αστάθειας;
Ο ζωγράφος έχει περιορισμένες δυνατότητες, δεν έχει τόσο μεγάλα περιθώρια να επιδράσει όπως ένας άνθρωπος του θεάτρου ή της μουσικής για παράδειγμα. Ωστόσο η ζωγραφική είναι ένα αντιστήριγμα πρώτα για τον ίδιο τον καλλιτέχνη. Εγώ από την πλευρά μου δεν μπορώ να κάνω στρατευμένη τέχνη. Από τον Πικάσο και μετά, πολλά πράγματα έχουν ήδη ειπωθεί. Σήμερα, ζούμε έναν μεταμοντέρνο μανιερισμό. Επαναλαμβάνονται στοιχεία του 20ού αιώνα. Πολλές φορές νιώθω ότι οι ζωγράφοι είμαστε οι τελευταίοι των Μοϊκανών. Δεν έχουμε την τεχνογνωσία των νέων, ούτε την ιδιοσυγκρασία τους. Θα συνεχίσω τον ίδιο δρόμο, αν και προβλέπω ότι σύντομα δεν υπάρχουν άνθρωποι που να αγοράζουν μπογιές και μουσαμάδες για να ζωγραφίσουν με τον παραδοσιακό τρόπο.
-Επιλέξατε να ζείτε στην Κοζάνη. Πιστεύετε ότι η ελληνική περιφέρεια μπορεί να αποτελέσει δημιουργική κοιτίδα τέχνης;
Και με πήγε πίσω η ζωή στην περιφέρεια αλλά και μου έδωσε δυνατότητες. Έκανα αυτό που ήθελα χωρίς δεύτερες σκέψεις για την αποδοχή. Δεν λείπουν φυσικά και οι δυσκολίες. Δεν υπάρχουν κατάλληλοι χώροι για εκθέσεις εικαστικών. Και θα έλεγα ότι σε γενικές γραμμές οι άνθρωποι της τοπικής αυτοδιοίκησης δεν θεωρούν τον πολιτισμό βασική ανάγκη. Είναι δύσκολα στην περιφέρεια. Δεν ζει κάποιος από τη ζωγραφική. Εγώ εργάστηκα παράλληλα και στη δημόσια εκπαίδευση.
-Η Κοζάνη και η Σιάτιστα εμφανίζονται συχνά στο έργο σας. Πόσο σημαντική είναι η έννοια της «γενέθλιας γης»;
Ο ζωγράφος χρησιμοποιεί τα μάτια του ως εργαλείο. Αν ζούσα αλλού, θα ζωγράφιζα άλλα πράγματα. Τα αδέσποτα στο τοπίο της πόλης μου, για παράδειγμα, είναι θέμα που με αφορά επειδή το βλέπω. Η ζωγραφική μου έχει επηρεαστεί από τη δυτική τέχνη, λόγω των σπουδών στο Παρίσι, αλλά το περιεχόμενο έρχεται από τον τόπο που ζω. Αν ζούσα στο Παρίσι ή στην Αθήνα θα ζωγράφιζα άλλα πράγματα.
-Η θητεία σας στη δημόσια εκπαίδευση επηρέασε τη σχέση σας με την τέχνη;
Βεβαίως. Τα παιδιά είναι τολμηρά και αδιάφορα για αυτό που ορίζουμε ως «κανόνες». Με εντυπωσίαζε ο τρόπος που ζωγράφιζαν και το παρακολούθησα με περιέργεια. Μπήκα σε μια διαδικασία: αντέγραψα κάποια έργα τους χωρίς να τα αλλάξω. Ήταν ένα πείραμα που με απελευθέρωσε. Από τότε έσπασα και κάποια ταμπού.
Η λέξη «περιέργεια» επανέρχεται συχνά στον λόγο σας. Τι σημαίνει για εσάς;
Πολλές φορές, είναι μία καλή αφετηρία. Σε οδηγεί να ανακαλύψεις, να δεις πράγματα με πιο δημιουργικό τρόπο, ψάχνεις στοιχεία, να δεις πώς λειτουργούν άλλοι άνθρωποι. Ήθελα να ξεφύγω από το κοίταγμα προς τα μέσα, να αποκτήσει η ζωγραφική μία εξωστρέφεια. Αυτή η περιέργεια σε οδηγεί να ανακαλύψεις διάφορα πράγματα, να βάλεις στοιχεία που μπορεί να προβάλουν οικουμενικά, υποσυνείδητα σύμβολα ή συλλογικά αρχέτυπα. Αν αυτά τα σύμβολα προβληθούν μέσα στο έργο ενός καλλιτέχνη, η τέχνη του θα αφορά περισσότερους ανθρώπους. Όταν εκφράζονται τα οικουμενικά, το έργο το αγκαλιάζει ο θεατής είτε ζει στο Παρίσι είτε στη Γερμανία.
Βιογραφικό του καλλιτέχνη:
O Κώστας Ντιός γεννήθηκε στη Σιάτιστα το 1959. Σπούδασε στην Ecole Nationale Supérieure des Beaux – Arts στο Παρίσι (1978 -1984), γλυπτική στο εργαστήριο του César και ζωγραφική στο εργαστήρι του Οlivier Debré. Από το 1996 μέχρι το 2002 διετέλεσε καλλιτεχνικός διευθυντής στο Εικαστικό Εργαστήρι του Δήμου Κοζάνης. Με την ιδιότητα αυτή επιμελήθηκε δύο εκθέσεις με έργα ενηλίκων του εργαστηρίου στη Λάρισα και στα Ιωάννινα. Από το 1991 μέχρι το 2021 εργάστηκε στη Μέση Εκπαίδευση ως καθηγητής καλλιτεχνικών μαθημάτων. Το 2001 εξέδωσε το βιβλίο με τίτλο «Ζωγραφικές ενότητες περιόδου 1987-2001».Τη δεκαετία του 2010 εργάστηκε στο θέμα της Αποκάλυψης του Ιωάννη και κυκλοφόρησε βιβλίο με τίτλο «Εικόνες Αποκάλυψης» (2010). Για την παρουσία του στο νεοελληνικό εικαστικό γίγνεσθαι ο ομότιμος καθηγητής Φιλοσοφίας στο Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων Νίκος Ψημμένος εξέδωσε τη μελέτη «Προσεγγίσεις στο έργο του Κώστα Ντιό» (εκδ. Δωδώνη, 2010). Το 2018 τιμήθηκε από τον Δήμο Κοζάνης για το έργο του και το 2019 από τον Δήμο Σιάτιστας για τη διακόσμηση με έργα του, του Γυμνασίου «Παπαγεωργίου». Από το 1991 υπήρξε συνεργάτης του λογοτεχνικού περιοδικού «Παρέμβαση», συγγράφοντας κείμενα και φιλοτεχνώντας πορτρέτα ποιητών για τα λογοτεχνικά του συνέδρια. Το 2025 ο λογοτέχνης Βασίλης Π. Καραγιάννης εξεδωσε το βιβλίο «Πορτρέτα του Κώστα Ντιό -Λογοτέχνες και άλλοι επί δαπέδου κείμενοι». Έργα του έχουν δημοσιευθεί ως εξώφυλλα σε βιβλία Ελλήνων λογοτεχνών και σε ημερολόγια. Από το 1991 μέχρι το 2010, συνεργάστηκε με τη γκαλερί «Ειρμός» στη Θεσσαλονίκη. Εξέθεσε έργα του στην Ερμούπολη Σύρου ,στην Καβάλα, στη Φλώρινα και στην Αθήνα.
Κώστας Ντιός
Πρόσφατες εκθέσεις- συμμετοχές:
2022,“Art your pet”, ομαδική, γκαλερί «Siantis gallery». Επιμέλεια Μάνος Στεφανίδης.
2023, «Οι ζωγράφοι της Σταφυλής-οχτώ ζωγράφοι, οχτώ διαφορετικά βλέμματα». Βέροια, Βυζαντινό μουσείο Βέροιας. Οργάνωση, περιοδικό λόγου και τέχνης «Σταφυλή».
2023,«Ατελέσφοροι διάλογοι», Γρεβενά, ατομική, «Χώρος τέχνης Νικολάου και Ελένης Καρναβά».Παρουσίαση έκθεσης Μάνος Στεφανίδης.
2023,«Απάνθισμα, η Νεοελληνική ζωγραφική από τον Γύζη και τον Παρθένη στο Μόραλη, τον Διαμαντόπουλο και τους νεότερους». Ομαδική. Τρίκαλα, Στέγη τέχνης και πολιτισμού του ιδρύματος Λ.Κ. Μακρή-ιατρού. Οργάνωση έκθεσης Μάνος Στεφανίδης.
2024, «Επίμονη τέχνη». Ομαδική, Φλώρινα Μουσείο σύγχρονης τέχνης. Παρουσίαση έκθεσης, Μάνος Στεφανίδης.
2024,«Pictor classicus sum». Ομαδική, πολιτιστικό κέντρο του Δήμου Αλίμου. Επιμέλεια Μάνος Στεφανίδης.
2024, «Άγνωστο αριστούργημα; Η δωρεά». Ομαδική, Δημοτική πινακοθήκη Λάρισας, μουσείο Γεωργίου Κατσίγρα. Επιμέλεια Μάνος Στεφανίδης.
2024, «Αναδρομή», ατομική. Γκαλερί «Τεχνοχώρος» Ιωάννινα. Κείμενο παρουσίασης ,Βένια Παστάκα.
2025, Art Thessaloniki 2025. Συμμετοχή Chalkos Gallery,Θεσσαλονίκη.
Η έκθεση
«Κάποιες ιστορίες με παράξενο τέλος» 10 Οκτωβρίου – 31 Οκτωβρίου 2025
Επιμέλεια έκθεσης: Μάνος Στεφανίδης
Εγκαίνια: Παρασκευή 10 Οκτωβρίου από τις 18:00
Ώρες λειτουργίας: Τρίτη- Παρασκευή: 18:00 -22:00.
Chalkos Gallery – Costas Parcharidis: Ιουστινιανού 21, Θεσσαλονίκη.