Στον δικό τους τρόπο σκέψης κάθε θετικό νέο πρέπει να σχετικοποιείται, κάθε πρόοδος να απαξιώνεται και κάθε έργο να παρουσιάζεται τουλάχιστον ως… προβληματικό. Όλα πρέπει να ταιριάζουν στη δική της αφήγηση των πραγμάτων, όπως συνέβη και με την πρόσφατη επανεκκίνηση των δρομολογίων του μετρό μετά τη διακοπή τους για περίπου ένα μήνα ώστε να γίνουν οι απαραίτητες δοκιμές προς την επέκταση της Καλαμαριάς.
Το γεγονός ότι οι Θεσσαλονικείς επιβιβάστηκαν ξανά στους συρμούς νωρίτερα από τον αρχικό σχεδιασμό πέρασε στα… ψιλά, διότι πολύ απλά δεν… πουλούσε. Αντιθέτως, συγκεκριμένοι κύκλοι επικέντρωσαν τα βέλη τους στο γεγονός ότι πλέον το εισιτήριο δεν ισχύει για 70 λεπτά της ώρας, όπως μέχρι πρότινος, αλλά μόνο για μια διαδρομή, ώστε να μπει τέλος στην πρακτική που ο ένας επιβάτης «χάριζε» το εισιτήριό του στον επόμενο μέχρι να εξαντληθεί ο χρόνος που μπορούσε να μετεπιβιβαστεί στον συρμό. Και ξάφνου, επιχείρησαν να αναγάγουν σε μείζον θέμα το κατά πόσο είναι «δικαίωμα» να διευκολύνεται η εισιτηριοδιαφυγή.
Η εισιτηριοδιαφυγή δεν είναι «διευκόλυνση»
Άλλοι μίλησαν για απουσία «κοινωνικής δικαιοσύνης», άλλοι για «αντικοινωνικό μέτρο», λες και είναι… αυτονόητο τα επικυρωμένα εισιτήρια να περνούν από χέρι σε χέρι. Αυτή η πρακτική δεν εφαρμόζεται σε καμία ευρωπαϊκή πόλη. Και σίγουρα δεν συνιστά καμία «διευκόλυνση» του κοινωνικού συνόλου αλλά είναι μια βαθιά πράξη υπονόμευσης ενός δημόσιου αγαθού. Διότι, τα έσοδα που χάνονται δεν αφαιρούνται από κάποια ανώνυμη «εταιρεία», αλλά από τη συντήρηση των συρμών και την ποιότητα των παρεχόμενων υπηρεσιών. Με λίγα λόγια επιβαρύνουν εκείνον που πληρώνει κανονικά, τον συνεπή, εκείνον που χρησιμοποιεί καθημερινά το μετρό, εκείνον που θέλει μια αξιοπρεπή και ασφαλή μετακίνηση. Την πραγματική «κοινωνική αδικία», δηλαδή, δεν την δημιουργεί ο έλεγχος, αλλά η ασυδοσία.
Και για να λέμε τα πράγματα με το όνομά τους, το εισιτήριο που περνά από χέρι σε χέρι δεν εξυπηρετεί κάποιον που έχει πραγματική οικονομική ανάγκη. Εξυπηρετεί απλώς τον επόμενο που έτυχε να βρίσκεται δίπλα ή να κατεβαίνει τις σκάλες του μετρό ή κατεβαίνει πίσω μας στην αποβάθρα. Δεν είναι μια «αντίσταση» στο σύστημα, αλλά μια στρεβλή λογική που, αν εφαρμοζόταν σε οποιονδήποτε άλλο τομέα της οικονομίας, θα οδηγούσε με μαθηματική ακρίβεια στην κατάρρευση. Ας το δούμε μέσα από την καθημερινότητα μιας απλής επιχείρησης που απασχολεί προσωπικό.
Τι θα συνέβαινε αν το μετρό ήταν ένα οποιοδήποτε κατάστημα;
Φανταστείτε μια καφετέρια, ένα μικρό κατάστημα, μια υπηρεσία. Έχει εργαζόμενους, λειτουργικά έξοδα, προμήθειες, ενοίκιο, φόρους, ασφάλιση. Τίποτα δεν «τρέχει» χωρίς κόστος. Τώρα ας υποθέσουμε ότι μπαίνει ένας πελάτης, αγοράζει έναν καφέ κι αφού πιει λίγες γουλιές, τον δίνει στον επόμενο. Ο δεύτερος πίνει λίγο και τον παραδίδει σε έναν τρίτο. Η επιχείρηση έχει παράξει στην πράξη τρεις καταναλώσεις, αλλά έχει πληρωθεί μόνο μία. Αν αυτό γινόταν καθημερινά, η καφετέρια απλώς δεν θα μπορούσε να σταθεί όρθια. Θα είχε αυξημένα έξοδα, μειωμένα έσοδα και μηδενική δυνατότητα να πληρώνει αξιοπρεπείς μισθούς ή να επενδύει στην ποιότητα.
Άρα, το μοντέλο «ένας πληρώνει, πολλοί χρησιμοποιούν» παράγει πάντα το ίδιο αποτέλεσμα: Αδυναμία αύξησης μισθών, αδυναμία επενδύσεων, περικοπές προσωπικού, υποβάθμιση υπηρεσιών και αύξηση τιμών για να καλυφθεί η «ζημιά».
Για να το πάμε, όμως, ένα βήμα παραπέρα, αυτή η νοοτροπία δεν προσφέρει καλές υπηρεσίες ούτε στη Θεσσαλονίκη, ούτε στους Θεσσαλονικείς. Η πόλη μας έχει ανάγκη από σοβαρές, τεκμηριωμένες προτάσεις για το μέλλον της αστικής της κινητικότητας. Όπως έχει ανάγκη από στοχευμένη και ρεαλιστική κριτική που εστιάζει στη βελτίωση της καθημερινότητας του πολίτη.
Ας αναγνωρίσουμε την πρόοδο
Συνοψίζοντας, το μετρό επαναλειτούργησε και αυτό είναι καλό νέο για τη Θεσσαλονίκη. Αντί να το υπονομεύουμε με τεχνητές εντάσεις και ενστάσεις, ίσως είναι η στιγμή να αναγνωρίσουμε ότι η πόλη κάνει -επιτέλους- ουσιαστικά βήματα μπροστά. Προφανώς είναι κατανοητό ότι αν η Αριστερά αναγνωρίσει και αποδεχθεί ότι ορισμένα πράγματα πηγαίνουν καλά στη Θεσσαλονίκη θα χάσει το βασικό εργαλείο της πολιτικής της ύπαρξης που δεν είναι άλλο από το μόνιμο «όχι» σε όλα. Δεν είναι, όμως, αποδεκτό η μιζέρια να υπερτερεί της πραγματικότητας και να καθορίζει τον δημόσιο λόγο. Γιατί η Θεσσαλονίκη χρειάζεται πολιτικές που βλέπουν μπροστά, αναγνωρίζουν την πρόοδο και έχουν ως βάση τον ρεαλισμό και την υπευθυνότητα.
