Από την πλευρά των μεγάλων ομίλων και εταιρειών –όπως η Pfizer, η Cosmos Business Systems και η EPSILONNET– η πόλη χτίζει έναν ισχυρό πυλώνα υψηλής τεχνολογίας, έρευνας και καινοτομίας. Παράλληλα όμως, οι μικρομεσαίες και βιοτεχνικές επιχειρήσεις, που αποτελούν τη ραχοκοκαλιά της τοπικής οικονομίας, εξακολουθούν να δυσκολεύονται στην υιοθέτηση προηγμένων τεχνολογιών, με αποτέλεσμα να δημιουργείται ένα οικοσύστημα δύο ταχυτήτων: ισχυροί «πρωταθλητές» στον ψηφιακό μετασχηματισμό και μικρότερες επιχειρήσεις που μένουν πίσω λόγω περιορισμένων πόρων, έλλειψης κινήτρων και δυσκολίας πρόσβασης σε ανθρώπινο δυναμικό.
Σε πρόσφατο άρθρο του στα Μακεδονικά Νέα ο ευρωβουλευτής Δημήτρης Τσιόδρας, εκπρόσωπος Τύπου της ευρωομάδας της ΝΔ, αναγνωρίζει πως η Θεσσαλονίκη εξελίσσεται σε κεντρικό κόμβο έρευνας, τεχνολογίας και επιχειρηματικότητας στην εποχή της Τεχνητής Νοημοσύνης. Η πόλη διαθέτει πλέον τις υποδομές, τα πανεπιστήμια, το ανθρώπινο δυναμικό και τις μεγάλες τεχνολογικές επενδύσεις που απαιτούνται για τη δημιουργία ενός ολοκληρωμένου οικοσυστήματος ΑΙ.
Ο «διεθνής κόμβος» ΑΙ μέσα στη Θεσσαλονίκη
Στην κορυφή αυτής της μετάβασης βρίσκεται μεταξύ άλλων το Centre for Digital Innovation (CDI) της Pfizer, ίσως το πιο διεθνώς αναγνωρίσιμο παράδειγμα.
Το παγκόσμιο Κέντρο Ψηφιακής Καινοτομίας της Pfizer στη Θεσσαλονίκη, το οποίο απασχολεί πάνω από 1.000 εργαζομένους, αναπτύσσει περισσότερα από 200 παγκόσμια projects με αιχμή την επιστήμη δεδομένων, την τεχνητή νοημοσύνη και τις ψηφιακές τεχνολογίες.
Ο ρόλος του Κέντρου είναι κομβικός για τρεις βασικές στρατηγικές της εταιρείας, τη βελτίωση της πορείας υγείας των ασθενών μέσω ψηφιακών λύσεων, την επιτάχυνση πρόσβασης σε φάρμακα και θεραπείες χάρη στην αξιοποίηση AI σε όλο το φάσμα R&D και παραγωγής, την υποστήριξη ανάπτυξης νέων πρωτοποριακών θεραπειών μέσω ενισχυμένων ψηφιακών ροών. Η επένδυση αυτή είχε και κοινωνικό αποτύπωμα: 15% του προσωπικού αποτελείται από Έλληνες επιστήμονες υψηλής εξειδίκευσης που επέστρεψαν από το εξωτερικό, αξιοποιώντας ευκαιρίες που πριν μια δεκαετία δεν υπήρχαν στην Ελλάδα.
Cosmos Business Systems: Το νέο AI Data Center στη Θέρμη
Η Cosmos Business Systems ενισχύει την τοπική αγορά με μια επένδυση υψηλής τεχνολογίας, τη λειτουργία ενός νέου AI Data Center στη Θέρμη, σχεδιασμένου ως AI Lab & Compute Hub.
Το Data Center βασίζεται σε υποδομές Dell, δικτυακές λύσεις Cisco,ντεχνολογία γραφικών και AI επιτάχυνσης NVIDIA, της οποίας η Cosmos αποτελεί επίσημο αντιπρόσωπο για Ελλάδα και Κύπρο.
Το νέο κέντρο επιταχύνει την ανάπτυξη Large Language Models (LLMs), advanced analytics & predictive analytics, και προηγμένες AI εφαρμογές για επιχειρήσεις, πανεπιστήμια και ερευνητικά κέντρα. Με αυτή την επένδυση, η Θεσσαλονίκη μπαίνει στον χάρτη της υψηλής υπολογιστικής ισχύος (HPC), ανοίγοντας νέους δρόμους για νεοφυείς επιχειρήσεις και παραγωγικούς κλάδους.
EPSILONNET: Νέα έδρα, νέο Κέντρο Καινοτομίας, νέες AI λύσεις
Η μεταφορά της έδρας του Ομίλου EPSILONNET στην Πυλαία δεν είναι απλώς μια κτηριακή αλλαγή αλλά η βάση για ένα νέο Κέντρο Ψηφιακής Τεχνολογίας & Καινοτομίας, με έμφαση στα Information Systems, στο Fintech & Analytics, και στην ανάπτυξη εφαρμογών Τεχνητής Νοημοσύνης.
Το κέντρο περιλαμβάνει και θερμοκοιτίδα διασύνδεσης με την ακαδημαϊκή κοινότητα και startup οικοσύστημα. Η εταιρεία εντάσσει συστηματικά machine learning, predictive analytics και «έξυπνες» λειτουργίες στα προϊόντα της, θέλοντας να αυτοματοποιήσει βασικές διαδικασίες και να ενισχύσει την παραγωγικότητα των πελατών. Όλες αυτές οι δράσεις εντάσσονται στο επενδυτικό πλάνο 100 εκατ. ευρώ με ορίζοντα 5–7 ετών, που περιλαμβάνει εξαγορές, R&D και διεθνοποίηση.
Agroverse: Η AI εισβάλλει και στον αγροτικό τομέα
Η καινοτομία στη Θεσσαλονίκη δεν περιορίζεται στον τομέα της υψηλής τεχνολογίας. Η Agroverse, με έδρα τη Σίνδο, αποδεικνύει ότι η Τεχνητή Νοημοσύνη μπορεί να μεταμορφώσει και τον πρωτογενή τομέα.
Με ιδρυτή τον Δημήτρη Κούτρα, η εταιρεία έχει αναπτύξει ρομπότ-αγρότες και πλατφόρμες εξ αποστάσεως διαχείρισης καλλιεργειών. Με τεχνολογίες AI που αναλύουν υγρασία εδάφους, προσβολές από παράσιτα ή άλλες μεταβλητές, η πλατφόρμα δίνει εντολές στα ρομπότ να επέμβουν αυτόματα στο χωράφι. Η Agroverse αποτελεί παράδειγμα για το πώς η Θεσσαλονίκη μπορεί να μετασχηματίσει παραδοσιακούς κλάδους.
AI στην Ελλάδα: Δύο ταχύτητες και μία μεγάλη αντίφαση
Παρά τις προόδους, τα στοιχεία της πρόσφατη έρευνας Future Unfold 2025 της Grant Thornton καταγράφουν μια σημαντική αντίφαση καθώς μόλις 2 στις 10 επιχειρήσεις ενσωματώνουν AI στα ψηφιακά τους προγράμματα, το 45% σκοπεύει να δαπανήσει έως 150.000 ευρώ για τεχνητή νοημοσύνη την επόμενη τριετία. Αν και οι μεγάλες επιχειρήσεις παραμένουν πιο ώριμες ψηφιακά, οι μικρές εμφανίζουν σημαντική πρόοδο: η ψηφιακή τους ωριμότητα ανέβηκε από 39% (2023) σε 58% (2025).
Ωστόσο, λιγότερες από τις μισές διαθέτουν συγκροτημένη στρατηγική ψηφιακού μετασχηματισμού. Τα βασικά προβλήματα είναι η έλλειψη χρηματοδοτικών εργαλείων, οι περιορισμένοι πόροι, το τεχνολογικό κενό ανθρώπινων δεξιοτήτων και η αργή μετάβαση από βασική ψηφιακή παρουσία σε ουσιαστική αξιοποίηση AI.
Παρά το γεγονός ότι το 93% διαθέτει website, το 86% social media, το e-shop αυξήθηκε από 32% σε 43%, η υιοθέτηση εξελιγμένων εργαλείων AI παραμένει περιορισμένη.
Το χάσμα διευρύνεται στη μεταποίηση
Ο μεταποιητικός τομέας αντιμετωπίζει παρόμοια εικόνα. Σύμφωνα με την έρευνα του Συνδέσμου Βιομηχανιών Ελλάδος (ΣΒΕ), μόλις 4 στις 10 επιχειρήσεις επένδυσαν σε ψηφιακές τεχνολογίες τον τελευταίο χρόνο, από το 64% που επένδυσε την τελευταία διετία (στη Θεσσαλονίκη 76%), το 42% προχώρησε σε τεχνολογικές αναβαθμίσεις και το 22% είχε στοχεύσει τον ψηφιακό μετασχηματισμό.
Για το 2025, το 61% των επιχειρήσεων σχεδίαζαν επενδύσεις, αλλά ο ψηφιακός μετασχηματισμός αποτελεί μόλις 4η προτεραιότητα με 17%, ενώ στη Θεσσαλονίκη περιορίζεται στο 9%.
Η Τεχνητή Νοημοσύνη εφαρμόζεται στο 15% όσων επένδυσαν σε τεχνολογίες, κυρίως για predictive maintenance, ανάλυση παραγωγικών δεδομένων, βελτιστοποίηση logistics. Αλλά η υιοθέτηση παραμένει αργή σε σχέση με τις παγκόσμιες απαιτήσεις.
Η φωνή των ΜμΕ και βιοτεχνών: «Θέλουμε καινοτομία, αλλά δεν έχουμε τα μέσα»
Το τελευταίο βαρόμετρο του Βιοτεχνικού Επιμελητηρίου Θεσσαλονίκης (ΒΕΘ) επιβεβαιώνει ότι οι μικρομεσαίες επιχειρήσεις θέλουν να επενδύσουν στην καινοτομία, αλλά εμποδίζονται από οικονομικούς και θεσμικούς περιορισμούς.
Ειδικότερα, 9 στους 10 στηρίζουν την καινοτομία, 8 στους 10 αντιμετωπίζουν σοβαρά εμπόδια, το 36% αναφέρει ως βασικό πρόβλημα τη μη ύπαρξη κινήτρων και χρηματοδοτικών εργαλείων, το 26% δηλώνει ότι δεν διαθέτει πόρους, και το 21% δεν βρίσκει κατάλληλο προσωπικό. Τα μοντέλα καινοτομίας που εφαρμόζουν είναι οι σταδιακές βελτιώσεις σε προϊόντα/διαδικασίες, η απορρόφηση έτοιμων τεχνολογιών, η ανάπτυξη νέων προϊόντων, η νέα στρατηγική marketing, οι συνεργασίες μέσω clusters
Μόνο 26,2% σχεδιάζει να χρησιμοποιήσει AI στο άμεσο μέλλον, το 58,7% δεν έχει καμία πρόθεση.
Το ανθρώπινο κεφάλαιο στο κέντρο της AI εποχής
Η ταχεία εξέλιξη της Τεχνητής Νοημοσύνης απαιτεί διαρκή μάθηση και εξειδίκευση. Οι ειδικοί τονίζουν ότι η ΤΝ δεν υποκαθιστά τον άνθρωπο, αλλά ενισχύει τον ρόλο του, απαιτώντας επαγγελματική ανθεκτικότητα, ηθική κρίση, δια βίου εκπαίδευση, συμμετοχή σε τεχνολογικά οικοσυστήματα και συνέδρια. Η πρόσβαση σε καταρτισμένο προσωπικό αποτελεί ένα από τα πιο κρίσιμα ζητήματα για τις ΜμΕ της Θεσσαλονίκης.
Ένας οικοσύστημα που ωριμάζει, αλλά όχι για όλους με τον ίδιο ρυθμό
Οι μεγάλες επενδύσεις της Pfizer, της Cosmos και της EPSILONNET, οι νέες υποδομές υπολογιστικής ισχύος, οι ερευνητικές δράσεις και οι καινοτομίες στον αγροτικό τομέα αποδεικνύουν ότι η Θεσσαλονίκη έχει όλα τα εχέγγυα για να μετατραπεί σε κόμβο ΑΙ στη Νοτιοανατολική Ευρώπη.
Ωστόσο, οι μικρομεσαίες επιχειρήσεις –που αποτελούν πάνω από το 90% της τοπικής οικονομίας– εξακολουθούν να κινούνται σε δεύτερη ταχύτητα. Η έλλειψη χρηματοδότησης, η απουσία στρατηγικής, η δυσκολία εύρεσης εξειδικευμένων στελεχών και η περιορισμένη κουλτούρα καινοτομίας δημιουργούν ένα «ψηφιακό χάσμα» που, αν δεν αντιμετωπιστεί, θα μεγαλώσει.
Το στοίχημα για τη Θεσσαλονίκη είναι διπλό: να συνεχίσει να προσελκύει μεγάλες επενδύσεις και διεθνείς τεχνολογικούς παίκτες αλλά και να στηρίξει έμπρακτα τις μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις ώστε να μην μείνουν πίσω στη νέα εποχή της ΑΙ καθώς η Τεχνητή Νοημοσύνη μπορεί να γίνει επιταχυντής ανάπτυξης για όλους.
