Με τα μπλόκα να πυκνώνουν σε οδικούς άξονες, κόμβους και τελωνεία, και με το ενδεχόμενο κλεισίματος του λιμανιού της Θεσσαλονίκης αλλά και του Βόλου να συζητείται ανοιχτά, η αγορά της Βόρειας Ελλάδας παρακολουθεί με προβληματισμό μια κατάσταση που μπορεί να εξελιχθεί εκθετικά. Η κρίση στον πρωτογενή τομέα, αλλά και η συγκυρία της εορταστικής περιόδου συνθέτουν ένα μείγμα που, εάν δεν εκτονωθεί άμεσα, μπορεί να προκαλέσει αναταράξεις στην οικονομική δραστηριότητα.
Η κρίση στον πρωτογενή τομέα και το ντόμινο επιπτώσεων
Οι αγροτικές κινητοποιήσεις δεν αποτελούν μεμονωμένο φαινόμενο αλλά έκφραση μιας βαθύτερης κρίσης στον πρωτογενή τομέα. Οι πιέσεις στο κόστος καλλιέργειας, η αβεβαιότητα για τις επιδοτήσεις και οι κλιματικές απώλειες έχουν φέρει τους παραγωγούς σε οριακό σημείο, όπως υποστηρίζουν οι ίδιοι. Αυτό βέβαια που για τους ίδιους είναι ένας τρόπος διεκδίκησης, για την υπόλοιπη οικονομία μετατρέπεται σε επιχειρησιακό κίνδυνο.
Η Ομοσπονδία Φορτηγών Αυτοκινητιστών Ελλάδας (ΟΦΑΕ) συγκάλεσε συνάντηση όλων των βασικών φορέων της ελληνικής εφοδιαστικής αλυσίδας, προκειμένου να εκτιμηθούν οι πιέσεις στον κλάδο των μεταφορών. Οι αυξημένες δαπάνες λειτουργίας, ο αθέμιτος ανταγωνισμός και η έλλειψη οδηγών έχουν φέρει το σύστημα μεταφοράς εμπορευμάτων στα όρια αντοχής του, όπως αναφέρει η Ομοσπονδία.
Ο πρόεδρος της ΟΦΑΕ, Απόστολος Κενανίδης, δήλωσε στα Μακεδονικά Νέα ότι «προς το παρόν δεν παρατηρούνται προβλήματα στην τροφοδοσία της χώρας». Προειδοποίησε ωστόσο πως εάν οι κινητοποιήσεις επεκταθούν και «κλείσει όλη η Ελλάδα, η τροφοδοσία θα σταματήσει αναμφίβολα». Παράλληλα, υπογράμμισε ότι τα φορτηγά μεταφέρουν κατά 60%–70% αγροτικά προϊόντα. Κατά συνέπεια, «αν οι αγρότες κλείσουν τους δρόμους, θα σταματήσει και η τροφοδοσία».
Η ΟΦΑΕ, που αριθμεί πάνω από 7.500 φορτηγά-μέλη και επιπλέον 3.500–4.000 τουριστικά λεωφορεία, εξετάζει το ενδεχόμενο κινητοποιήσεων, επισημαίνοντας ότι σε περίπτωση συντονισμένων δράσεων θα απαιτούνταν τουλάχιστον δέκα ημέρες ενημέρωσης ξένων φορέων και πρεσβειών για τις επιπτώσεις στις διεθνείς μεταφορές.
Στο Τελωνείο Κήπων, σύμφωνα με την ΟΦΑΕ, αυτοκινητιστές παρέμειναν εγκλωβισμένοι στα ελληνοτουρκικά σύνορα, λόγω των κινητοποιήσεων των αγροτών που έχουν μπλοκάρει την είσοδο και την έξοδο των φορτηγών ενώ μετά από παρέμβασή της, συμφωνήθηκε η σταδιακή αποδέσμευση των φορτηγών.
Τα προηγούμενα μπλόκα δείχνουν το μέγεθος του κινδύνου
Όπως αποτυπώνεται και στην ανάρτηση του προέδρου του Εμπορικού και Βιομηχανικού Επιμελητηρίου Πειραιώς (ΕΒΕΠ), Βασίλη Κορκίδη, που αφορά τα δεδομένα από προηγούμενες κινητοποιήσεις, σε περιόδους που οι δρόμοι είχαν αποκλειστεί οι καθυστερήσεις στις μεταφορές αυξήθηκαν 20% έως 80%, οι ζημιές στη μεταφορά προϊόντων έφτασαν το 10% έως 25%, η αλλοίωση νωπών τροφίμων δημιούργησε απώλειες 1,5 εκατ. ευρώ την ημέρα, οι εξαγωγές επιβαρύνθηκαν με 4–5 εκατ. ευρώ ημερησίως, το λιανεμπόριο αντιμετώπισε ανατιμήσεις 2% έως 7%, η βιομηχανία είδε μείωση παραγωγής 10% έως 15% λόγω έλλειψης πρώτων υλών.
Οι αγρότες έχουν ήδη στήσει δεκάδες μπλόκα σε όλη την επικράτεια, με τα τελωνεία και τους δρόμους να «ανοιγοκλείνουν». Το κρίσιμο στοιχείο είναι ότι η τρέχουσα συγκυρία βρίσκεται λίγο πριν τις γιορτές των Χριστουγέννων, περίοδο κατά την οποία η ζήτηση κορυφώνεται και η οποιαδήποτε διατάραξη της αλυσίδας τροφοδοσίας μπορεί να οδηγήσει σε ελλείψεις.
Ο κ. Κενανίδης υπενθυμίζει πως σε περίπτωση πλήρους διακοπής της ροής φορτηγών, «τη δεύτερη μέρα θα υπάρξουν προβλήματα με τα καύσιμα», ενώ «μέσα σε τέσσερις ημέρες θα αδειάσουν τα ράφια των σούπερ μάρκετ». Η προειδοποίηση αυτή δεν είναι θεωρητική — έχει επιβεβαιωθεί σε προηγούμενες περιόδους έντονων μπλόκων.
Η εικόνα στις εξαγωγικές επιχειρήσεις της Βόρειας Ελλάδας
Η Βόρεια Ελλάδα αποτελεί την «καρδιά» των ελληνικών εξαγωγών. Η Θεσσαλονίκη, η Πέλλα, η Ημαθία, η Πιερία, η Καβάλα και η Δράμα εξάγουν τεράστιες ποσότητες αγροτικών, βιομηχανικών και μεταποιημένων προϊόντων. Η όποια καθυστέρηση στους οδικούς άξονες ή στα τελωνεία έχει άμεσο αντίκτυπο και στην ανταγωνιστικότητα καθώς τα αγροτικά προϊόντα και ιδίως τα ευπαθή «δεν αντέχουν αποκλεισμούς».
Αν και μέχρι στιγμής δεν παρατηρούνται σημαντικά προβλήματα, η κατάσταση παραμένει υπό στενή παρακολούθηση, καθώς «όταν κλείνουν οι μεταφορές, επηρεάζονται όλοι οι κλάδοι», λένε επιχειρηματίες στα Μακεδονικά Νέα. Η πιθανότητα κλεισίματος λιμανιών, όπως της Θεσσαλονίκης, αυξάνει το ρίσκο για καθυστερήσεις.
Ο πρόεδρος του Συνδέσμου Εξαγωγέων-ΣΕΒΕ, Συμεών Διαμαντίδης, σημείωσε στα Μακεδονικά Νέα ότι μέχρι στιγμής οι εξαγωγές δεν έχουν επηρεαστεί από τα αγροτικά μπλόκα, παρά το γεγονός ότι τα τελωνεία «ανοιγοκλείνουν». Όπως εξήγησε, τα ευπαθή και γενικά τα εξαγώγιμα προϊόντα συνεχίζουν να φεύγουν κανονικά, χωρίς να έχουν καταγραφεί παράπονα από τα μέλη του Συνδέσμου.
Ακόμη και σε περιπτώσεις όπου υπήρξαν προσωρινοί αποκλεισμοί —όπως στο τελωνείο των Κήπων— τα εμπορεύματα τελικά διεκπεραιώθηκαν χωρίς απώλειες.
«Δεν μένουν προϊόντα που να μην εξαχθούν», τόνισε, επισημαίνοντας ότι τα όποια εμπόδια εμφανίζονται προς το παρόν ξεπερνιούνται. Ωστόσο, προειδοποιεί πως εάν οι κινητοποιήσεις παραταθούν τις επόμενες εβδομάδες, ειδικά μέσα στην εορταστική περίοδο, και υπάρξουν πολυήμερα κλεισίματα τελωνείων, τότε θα προκύψουν προβλήματα. «Παρακολουθούμε στενά την κατάσταση», υπογράμμισε στα Μακεδονικά Νέα, εκφράζοντας συγκρατημένη ανησυχία για τις επόμενες ημέρες.
Ο τουρισμός επηρεάζεται έμμεσα – Ανησυχίες για την Agrotica
Αν και ο τουρισμός δεν βρίσκεται στο επίκεντρο, στον ξενοδοχειακό κλάδο υπάρχει επίσης αναταραχή. Σύμφωνα με τους ξενοδόχους της Θεσσαλονίκης, προς το παρόν δεν υπάρχουν προβλήματα στις γιορτινές κρατήσεις, ωστόσο η κατάσταση μπορεί να αλλάξει εάν η χώρα «κοπεί στα δύο» από τα μπλόκα.
Η «σκιά» πάνω από την αγορά αφορά κυρίως την πιθανή αναβολή της Agrotica το 2026, μιας από τις σημαντικότερες εκθέσεις αγροτικού τομέα στη Νοτιοανατολική Ευρώπη και διαχρονικό «οικονομικό πνεύμονα» για τη Θεσσαλονίκη.
Η Ένωση Κατασκευαστών Γεωργικών Μηχανημάτων Ελλάδος (ΕΚΑΓΕΜ) ζήτησε επίσημα την αναβολή της Agrotica 2026, επισημαίνοντας ότι «η παρούσα συγκυρία πλήττει σοβαρά τον πρωτογενή τομέα, δημιουργώντας αλυσιδωτές επιπτώσεις στον κλάδο και στην οικονομία». Ήδη αρκετές μεγάλες εταιρείες έχουν δηλώσει αποχώρηση από τη φετινή διοργάνωση.
Στην ξενοδοχειακή αγορά εκφράζεται ανησυχία ότι τυχόν αναβολή της έκθεσης θα επιφέρει βαρύ κύμα ακυρώσεων, καθώς η Agrotica αποτελεί μία από τις καλύτερες περιόδους για τη Θεσσαλονίκη με πληρότητες που αγγίζουν άνω του 90%.
Το λιανεμπόριο παρακολουθεί επίσης την κατάσταση με επιφύλαξη, γνωρίζοντας πως οι εορτές είναι η κορυφαία εμπορική περίοδος του έτους. Οι έμποροι ζητούν να βρεθεί λύση η οποία θα στηρίξει τόσο τους αγρότες όσο και την ομαλή λειτουργία της αγοράς. Οποιαδήποτε διαταραχή στις μεταφορές οδηγεί σε ελλείψεις προϊόντων, αυξομειώσεις στις τιμές, αναταράξεις στη ζήτηση, απώλεια κύκλου εργασιών, προβλήματα ρευστότητας. Παρότι η αγορά διαθέτει αποθέματα, τυχόν παράταση των μπλόκων θα μετατρέψει το σημερινό «ήπιο πρόβλημα» σε διαταραχή.
Η ανάγκη μιας άμεσης «χρυσής τομής»
Το σύνολο των επιχειρηματικών φορέων εκτιμά ότι εφόσον υπάρξει διάλογος και συνεννόηση με την Πολιτεία, η κατάσταση μπορεί να εκτονωθεί πριν λάβει ανεξέλεγκτες διαστάσεις. Όλοι συμφωνούν ότι απαιτείται μια «χρυσή τομή» ώστε να στηριχθεί ο πρωτογενής τομέας, να διασφαλιστεί η ομαλή λειτουργία της εφοδιαστικής αλυσίδας, να προστατευτούν οι επιχειρήσεις που προετοιμάζονται για την εορταστική περίοδο και το 2026, να μην διαταραχθούν οι εξαγωγές και η παραγωγή, να αποφευχθούν νέες ανατιμήσεις σε βασικά προϊόντα.
Οι προηγούμενες εμπειρίες δείχνουν ότι, όταν ο διάλογος αργεί, το κόστος για την ελληνική οικονομία πολλαπλασιάζεται. Και σε μια περίοδο που η Βόρεια Ελλάδα προσπαθεί να ενισχύσει το παραγωγικό της προφίλ και να αυξήσει τις εξαγωγές, η διατήρηση της ομαλής λειτουργίας των μεταφορών είναι κρίσιμη.
Με τη μεταφορά, τα καύσιμα, τα τρόφιμα, τις εξαγωγές, το λιανεμπόριο και τον τουρισμό να συνδέονται στενά, ακόμη και μια μικρή καθυστέρηση μπορεί να προκαλέσει αναστάτωση ενώ οι κινήσεις των επόμενων ημερών χαρακτηρίζονται καθοριστικές για την αγορά.
