Το ενδιαφέρον των ξένων αγοραστών για ακίνητα στη Θεσσαλονίκη έχει μετριαστεί αισθητά μέσα στο 2025, την ώρα που στην πόλη συνεχίζονται να καταγράφονται υψηλές ζητούμενες τιμές και μεγάλη δυσκολία εύρεσης ποιοτικών κατοικιών σε ρεαλιστικές αξίες.
Ο πρόεδρος του Συλλόγου Μεσιτών Θεσσαλονίκης, Θανάσης Τσουλκανάκης, μιλώντας στα Μακεδονικά Νέα, δηλώνει κατηγορηματικά πως η διαμόρφωση αυτών των πολύ υψηλών τιμών που συνεχίζουν την άνοδο και το 2025, δεν συνιστούν μια «φούσκα», αλλά στρεβλώσεις στην τιμολόγηση, χαμηλή «παιδεία» αποτίμησης από τους ιδιοκτήτες και μεγάλες αποκλίσεις μεταξύ αγγελιών και πραγματικών αξιών με τις οποίες τελικά πωλούνται τα ακίνητα.
Ο κ. Τσουλκανάκης απαντάει μεταξύ άλλων στο ερώτημα για το κατά πόσο τα μεγάλα αναπτυξιακά έργα που γίνονται ή θα γίνουν στη Θεσσαλονίκη τα επόμενα χρόνια, θα επηρεάσουν περεταίρω την κατοικία και την επαγγελματική στέγη ή αν η αγορά έχει ήδη «προεξοφλήσει» ένα σημαντικό μέρος των προσδοκιών.
Εμφανίζεται ιδιαίτερα κατηγορηματικός για την Golden Visa, υποστηρίζοντας ότι έχει ουσιαστικά «τελειώσει» για τη Θεσσαλονίκη. Θεωρεί ότι η πόλη δεν διαθέτει με συνέπεια ένα “premium” απόθεμα που να μπορεί να ανταγωνιστεί αντίστοιχες επιλογές όπως της Αθήνας, ειδικά όταν ο αγοραστής συναντά δυσθεώρητες τιμές στη Θεσσαλονίκη.
Περιγράφει μια αγορά όπου οι τιμές έχουν ανέβει, όχι πάντα επειδή το δικαιολογούν τα μεγέθη και η πραγματική αξία των ακινήτων, αλλά επειδή πολλοί ιδιοκτήτες λειτουργούν με προσδοκίες και όχι με ρεαλιστικές αποτιμήσεις. Μάλιστα, τονίζει ότι η πραγματική εικόνα της αγοράς δεν βρίσκεται στις αγγελίες αλλά στα συμβόλαια.
Στα επαγγελματικά ακίνητα, ειδικά στη λιανική, περιγράφει μια σαφή μετατόπιση μετά την πανδημία. Η άνοδος του ηλεκτρονικού εμπορίου και η αλλαγή των καταναλωτικών συνηθειών έχουν μειώσει τη σημασία των μεγάλων βιτρινών και των πολύ μεγάλων χώρων, ενισχύοντας τη ζήτηση για μικρότερα καταστήματα με πιο λογικές τιμές, με αποθήκες εκτός ακριβών σημείων. Αυτή η αναδιάταξη, όπως λέει, εξηγεί και το φαινόμενο των πολλών κλειστών καταστημάτων στη λιανική.
Όσον αφορά στο σκηνικό της επόμενης ημέρας, ο κ.Τσουλκανάκης τοποθετεί τη Δυτική Θεσσαλονίκη ως το «next big thing», σημειώνοντας ότι ήδη καταγράφεται επενδυτικό ενδιαφέρον σε οικόπεδα, διαμερίσματα και κτίρια, ενώ αντίθετα, για την Ανατολική Θεσσαλονίκη βλέπει κορεσμό και δυσκολία εύρεσης κατάλληλης γης, κάτι που σύμφωνα με τον ίδιο θα κρατήσει το βλέμμα της αγοράς στραμμένο δυτικά.
Τέλος, στο θέμα της στεγαστικής κρίσης, αναφέρει πως τα προγράμματα όπως το «Σπίτι μου» και το «Ανακαινίζω», σχεδιάστηκαν χωρίς ουσιαστική διαβούλευση με τους θεσμικούς φορείς της αγοράς και ότι στην πράξη παρήγαγαν αντίθετα αποτελέσματα. Προαναγγέλλει πακέτο προτάσεων από την Ομοσπονδία Μεσιτών για τη στεγαστική κρίση, με παρεμβάσεις σε πολεοδομικό σχεδιασμό, αξιοποίηση κρατικών ακινήτων, κανόνες για servicers, ρυθμίσεις στις μισθώσεις και πιο αυστηρό πλαίσιο απέναντι στην άναρχη «ιντερνετική» διαμόρφωση τιμών.
Ακολουθεί το πλήρες κείμενο της συνέντευξης του κ.Τσουλκανάκη στον Αλέξανδρο Αλεξιάδη
Ο πρόεδρος του Συλλόγου Μεσιτών Θεσσαλονίκης, Θανάσης Τσουλκανάκης
Υπάρχει ενδιαφέρον από ξένους επενδυτές στη Θεσσαλονίκη το τελευταίο διάστημα; Έχει αλλάξει κάτι;
Όχι, δεν υπάρχει το ενδιαφέρον που υπήρχε. Το 2025 δυστυχώς είναι μια χρονιά η οποία το ενδιαφέρον και των ξένων, Βαλκάνιων κυρίως, Τούρκων και Ισραηλινών, έχει μετριαστεί πολύ. Αλλά το χειρότερο είναι ότι έχει μετριαστεί και το ενδιαφέρον της επαρχίας.
Και ο λόγος είναι ένας και ξεκάθαρος. Είναι τα κόστη και η ποιότητα των ακινήτων. Γιατί πλέον βρίσκεται πολύ δύσκολα καλό ακίνητο.
Αυτό το κομμάτι της αγοράς που πλέον έχει μειωμένο ενδιαφέρον, αφορά μόνο τους επενδυτές;
Οι επενδυτές κατά 99% δεν μένουν οι ίδιοι εδώ πέρα. Εντάξει, κάποιοι Σκοπιανοί, Ισραηλινοί, κτλ, αλλά είναι το 1%. Όμως το 99% αγόραζαν και νοίκιαζαν ή αγόραζαν και μεταπωλούσαν. Ανακαίνιζαν, φτιάχνανε κτίρια ολόκληρα, ορόφους ολόκληρους και μετά πουλούσαν.
Με την Golden Visa και τα νέα όρια που μπήκαν τι έγινε;
Η Golden Visa έχει ήδη τελειώσει εδώ στη Θεσσαλονίκη. Εγώ δεν έχω κάνει καμία.
Ούτε σε premium κατηγορία ακινήτων;
Δεν υπάρχει «premium» εδώ. Κοιτάξτε, εγώ δουλεύω σε όλη τη χώρα. Τα premium που λέμε εμείς στη Θεσσαλονίκη είναι τα average των άλλων περιοχών. Οπότε τι να πουλήσω εδώ πέρα;
Τα δικά μας τα premium είναι ένα σπίτι πχ στη Λεωφόρο Νίκης ή στο Μακεδονία Παλλάς που και πάλι δεν πάει στις 800 χιλιάδες, αλλά πάει στο 1,5 εκ ευρώ. Δεν το αγοράζει ο άλλος. Με τόσα χρήματα θα πάρει ακίνητο πχ στη Βουλιαγμένη.
Στους Έλληνες επενδυτές, που εστιάζεται το ενδιαφέρον;
Στα ίδια σχεδόν. Όταν είναι καλή τιμή, τοποθετούνται. Όταν δεν είναι καλή η τιμή, «άσε να κατέβει», «άσε να βγάλει το fund κανένα σπίτι».
Αυτό όμως δεν συντελλεί στο να πει κάποιος ότι έχουμε μια «φούσκα» με αδικαιολόγητα υψηλές τιμές;
Όχι δεν είναι φούσκα αυτό που ζούμε τώρα. Είναι άλλο το λάθος που ζούμε τώρα και άλλο η φούσκα. Η φούσκα, όταν έσκασε, κατέρρευσε η χώρα. Εδώ δεν έχει καταρρεύσει η χώρα, αλλά είναι κάτι που αφορά τις τιμές.
Είναι διαφορετικά δεδομένα. Επειδή έζησα και εκείνο το δεδομένο της φούσκας. Τότε έκανε ένα σπίτι 100 χιλιάδες, του λέγαμε 200 χιλιάδες και αυτός έκανε και άλλα 100 χιλιάδες για έπιπλα. Αυτό ήταν φούσκα.
Εδώ έχουμε ένα σπίτι 100 χιλιάδες που κάνει 130. Και όταν το ξανακάνει 100 θα πουληθεί. Έχουμε υψηλές τιμές, αλλά σε καμία περίπτωση δεν μπορεί να χρησιμοποιηθεί ο όρος φούσκα. Είναι λάθος.
Καταρχάς υπάρχει υπόβαθρο από πίσω, της χώρας. Οι τράπεζες δεν είναι υπερχρεωμένες. Τα σωστά νοικοκυριά μπορούν να δανειστούν. Είναι διαφορετικά τα δεδομένα.
Είναι πιο προσβάσιμη πλέον η αγορά μιας κατοικίας ακόμα και με δάνειο παρά τις υψηλές τιμές;
Είναι με σωστούς κανόνες πλέον, ως έναν βαθμό. Υπάρχει αναρχία σε άλλα πράγματα. Αυτή τη στιγμή δανείζονται και κυκλοφορούν χρήμα, αυτοί που πρέπει να το κάνουν και με σωστές αναλογίες. Εγώ θα έλεγα εδώ πέρα ότι ίσως υπερβάλλουν κιόλας οι τράπεζες, γιατί μπορεί ένα ακίνητο να κάνει 200 χιλιάδες εμπορική αξία και να σου κάνει μια εκτίμηση 180 για να είναι «safe» για αυτούς. Δηλαδή πήγαμε σε άλλο άκρο αυτή τη στιγμή.
Βλέπουμε διαθέσιμα στην αγορά ακίνητα και ανακαινισμένα και με ενεργειακά πιστοποιητικά, αλλά βλέπουμε και παλιά ακίνητα τα οποία χρήζουν ανακίνησης σε μεγάλο βαθμό. Ποια έχουν πιο μεγάλη πέραση;
Όποια έχουν τη σωστή τιμή. Αν το ακίνητο είναι σε σωστή τιμή, θα πουληθεί. Θα βρεθεί ο πελάτης. Είτε είναι 50 χιλιάδες είτε είναι 5 εκατομμύρια, αν είναι σωστή η τιμή του, υπάρχει ο πελάτης.
Και αυτή τη στιγμή οι πελάτες που κυκλοφορούν έχουν πολύ καλούς συμβούλους. Εγώ πχ έχω μεγάλους εργολάβους, γιατί κυρίως αυτό είναι το αντικείμενο μου που δεν είναι ανάγκη να πάρουν από μένα ένα οικόπεδο. Και συζητάμε όταν υπάρχει η τιμή. Έχω «κόψει» πάρα πολλές περιπτώσεις. Κατά 99% οι ιδιοκτήτες δουλεύουν κατ` επιθυμία. Όχι κατά ρεαλιστική εκτίμηση. Και έχει φέρει αυτό το πράγμα αυτήν την κατάσταση που ζούμε.
Σε εμένα ήρθαν δύο σήμερα και τους έδιωξα και τους δύο. Τους λέω, «παιδιά, δεν μπορώ να κάνω θαύματα. Είμαι μεσίτης, δεν είμαι μάγος».
Είχαν ακίνητα προς πώληση;
Και οι δύο είχαν ακίνητα να πουλήσουν. Ένας στην Χαριλάου και ένας Πυλαία. Λέω, δεν αναλαμβάνω. Δεν με ενδιαφέρει. Το ένα, όταν έκανα εκτίμηση για 280.000, μου ζήτησαν 420.000. Μιλάμε για χαοτική διαφορά.
Τα στοιχεία της Τράπεζας της Ελλάδος δείχνουν ότι οι τιμές των διαμερισμάτων στη Θεσσαλονίκη αυξάνονται με μεγαλύτερο ρυθμό από την Αθήνα ακόμα και το 2025.
Δυστυχώς η Θεσσαλονίκη είναι πρωταθλήτρια σε σημεία πάντα, που δεν θα έπρεπε να είναι. Το λέω χρόνια αυτό. Και στο κόστος της φοιτητικής στέγης και στις αυξήσεις των τιμών κτλ. Δυστυχώς η πόλη μας, έχει αντιστρόφως ανάλογα οικονομικά δεδομένα από την Αθήνα, από τα νησιά και από τις άλλες περιοχές που υπάρχει υψηλή οικονομία.
Αυτό που οφείλεται;
Στην αμορφωσιά….
Θέλετε να το εξηγήσετε περισσότερο;
Δεν παίρνει έναν πιστοποιημένο εκτιμητή ή έναν πιστοποιημένο σοβαρό παλιό μεσίτη να του εκτιμήσει την περιουσία. Δουλεύει κατ` επιθυμία. Δουλεύει σύμφωνα με όσα λέει το facebook και οι άθλιες ομάδες που έχουν δημιουργηθεί στα social media.
Αυτό για μένα λέγεται αμορφωσιά. Δεν μπορεί να βγάζει το facebook την τιμή ενός ακινήτου. Γιατί γράφουνε εκεί πέρα δέκα άτομα ότι θέλουν.
Τιμή δεν βγαίνει στο ίντερνετ και μέσα από πλατφόρμες που ασχολούνται με ακίνητα;
Συνεχίζει και ονομάζεται αμορφωσιά αυτό το πράγμα για μένα. Είναι τραγικό. Όλα αυτά που βλέπετε στο ίντερνετ, είναι για να αλιεύσουνε στοιχεία. Να βάλετε τα στοιχεία σας, το τηλέφωνο σας και το email σας …. Σου βγάζουν μια τιμή που δεν μπορεί να έχει καμία απολύτως σχέση με την πραγματικότητα και μπορεί πχ σε ένα οικοδομικό τετράγωνο για τέσσερα σπίτια, να έχει τέσσερις διαφορετικές τιμές. Έχουν καταστρατηγήσει κάθε μοντέλο.
Η απάντηση σε αυτό είναι να απευθυνθεί κάποιος σε έναν σωστό επαγγελματία, σε έναν σωστό εκτιμητή για να κάνει μια δουλειά που ανταποκρίνεται στην πραγματικότητα;
Θα σας απαντήσω. Ας δεχτούμε ότι «ποιος το κάνει ολόσωστα αυτό στη χώρα μας, by the book;». Η τράπεζα. Η τράπεζα λοιπόν όταν βγάζει μια τιμή ενός ακινήτου ξέρετε με τι συνοδεύεται; Με 16σέλιδη ή τουλάχιστον 15σέλιδη εκτίμηση του ακινήτου.
Οπότε τι συζητάμε; Δηλαδή είμαστε τόσο πίσω στην παιδεία στο πώς να εκτιμήσει κάποιος την περιουσία μας… Λειτουργούμε κατά πως θέλουμε.
Στη Θεσσαλονίκη βλέπουμε κάποια σημεία που να συνεχίζουν να δέχονται ισχυρότερη πίεση τιμών; Παραμένει το κέντρο μια από αυτές τις περιοχές;
Εγώ γελάω με το κέντρο. Είναι μια κωμωδία μόνο του. Βέβαια ξέρουμε ότι υπάρχουν και άνθρωποι που έχουν σώας τας φρένας και πουλάνε σωστές τιμές και κάνουν δουλειές.
Απλά είναι η συντριπτική μειονότητα. Και μου λένε «τόσο πουλάει ο άλλος» και απαντάω: «Δεν πουλάει… ζητάει». Το τι πουλάνε, θα το δούμε στο συμβολαιογραφείο. Εκεί ξέρουν τι πουλιέται και πόσο.
Και φαντάζομαι ότι για τις περιοχές για τις οποίες συζητάμε με τις εξωφρενικές αυξήσεις, έχει προεξοφληθεί μεγάλο μέρος της ανόδου της κτηματαγοράς. Μπορεί να υπάρξουν περεταίρω αυξήσεις;
Θα υπάρξουν… Θα υπάρξει περαιτέρω αύξηση. Μας σας είπα πως η παιδεία σε αυτά είναι πολύ χαμηλή…
Στις περιοχές όπου βρίσκεται το Μετρό, φαντάζομαι ότι η αύξηση στις τιμές έχει προεξοφληθεί εδώ και καιρό. Δεν βλέπουμε κάτι άλλο να αλλάζει;
Όχι, δεν αλλάζει κάτι.
Όσον αφορά στο Flyover, θα επηρεάσει την αγορά σε κάποιες περιφερειακές περιοχές της Θεσσαλονίκης;
Κάποια κομμάτια τα «σακάτεψε». Για παράδειγμα στην περιοχή που μένω εγώ στα Κωνσταντινουπολίτικα, όλη την πάνω ζώνη την «σακάτεψε». Ποιος θα πάει να αγοράσει πλέον εκεί; Τα πουλάνε και δεν τα αγοράζει κανένας.
Το γεγονός ότι θα εξυπηρετήσει την πόλη είναι έτερον-εκάτερον, αυτό είναι δεδομένο. Τις κατοικίες όμως που είναι πλησίον τις διέλυσε. Εμένα το σπίτι μου που είναι 5η-6η σειρά απ' τον περιφερειακό, είναι μέσα στη σκόνη και τη φασαρία.
Να πάμε λίγο στα επαγγελματικά ακίνητα της Θεσσαλονίκης. Εκεί τι γίνεται; Έχουμε το τελευταίο διάστημα κάποιες αλλαγές στην κίνηση της συγκεκριμένης αγοράς;
Όχι δεν υπάρχει. Κοιτάξτε να δείτε. Όπως σας είπα, όπου η τιμή είναι σωστή θα ανταποκριθεί ο κόσμος. Γενικότερα όμως στη Θεσσαλονίκη δεν έχει μεγάλη ζήτηση σε επαγγελματικά ακίνητα, επενδυτικά.
Και νομίζω ότι αυτό ισχύει και στην υπόλοιπη χώρα, αλλά εγώ θα πω για το δικό μου το κομμάτι. Μετά τον Covid, όταν μεγάλωσε πάρα πολύ το ηλεκτρονικό εμπόριο, μειώθηκε η απαίτηση για πολλά τετραγωνικά και για μεγάλες βιτρίνες. Και έχουμε διαπιστώσει γενικά, όσο έχει διεισδύσει το Google στη ζωή μας, ότι μπορείς πχ να βρεις μια καταπληκτική ταβέρνα σε ένα στενό που δεν το πιάνει το μάτι σου. Άρα δεν θα πάει να νοικιάσει ο άλλος με 10.000 ευρώ από το μήνα, θα πάει να νοικιάσει με 2.000 το μήνα, γιατί θα τον βρω εκεί που είναι. Δεν χρειάζεται τα 500 μέτρα αποθήκη για αθλητικά είδη. Χρειάζεται το μαγαζάκι των 80 τετραγωνικών και έχει άλλα 500 μέτρα αποθήκη στη Θέρμη και δουλεύει από εκεί το eshop του. Άρα άλλαξε πάρα πολύ ο χάρτης των εμπορικών ακινήτων. Πάρα πολύ.
Διαπιστώνουμε ότι πρώτη φορά στα χρονικά έχουμε τόσα πολλά κλειστά καταστήματα.
Αυτό ισχύει στη Λιανική; Σε logistics, βιομηχανικά ακίνητα, μεγάλους αποθηκευτικούς χώρους; Εκεί τι γίνεται;
Δεν έχουμε ακόμα αυξήσεις. Όχι. Έχουμε εξαιρετικούς χώρους. Έχουμε και διαθεσιμότητα. Θα έχουμε, αλλά δεν έχουμε ακόμα (αυξήσεις). Και όταν έρθει η ώρα, αν οι ιδιοκτήτες φερθούν λογικά, θα γίνουν καλές δουλειές.
Η Δυτική Θεσσαλονίκη θα πρωταγωνιστήσει σε αυτούς τους χώρους;
Ήδη πρωταγωνιστεί. Και σε κατοικίες πλέον. Η Δυτική Θεσσαλονίκη είναι το next big thing. Δηλαδή αν πάρουμε παράδειγμα μια δημοφιλή για φοιτητές και οικογένειες περιοχή, όπως είναι η Τούμπα και αν δούμε τη Δυτική είσοδο… Από τη δυτική είσοδο είναι πιο κοντά και πιο εύκολη η μετακίνηση να πας στο κέντρο από ότι να πας από την Τούμπα.
Τα κτίρια που θα γίνουν εκεί και όλο αυτό που γίνεται δυτικά, αν κλείσουμε τα μάτια μας τώρα και τα ξανανοίξουμε μετά από πέντε χρόνια, θα πούμε «τι βλακεία κάναμε που δεν επενδύσαμε εκεί».
Το ενδιαφέρον μέχρι τώρα πώς εκφράζεται;
Κλείνουν ακίνητα. Κλείνουν. Όποιοι είναι πραγματικοί επενδυτές και βλέπουν παραπέρα και δεν βλέπουν το σήμερα, κλείνουνε.
Και για τι χώρους μιλάμε κυρίως; Τι είδους ακίνητα;
Οικόπεδα, διαμερίσματα, κτίρια, διάφορα.
Η Ανατολική Θεσσαλονίκη που μέχρι πριν λίγα χρόνια είχε μεγάλο μερίδιο της αγοράς;
Η Ανατολική Θεσσαλονίκη είναι πιο δημοφιλής σε κάθε περίπτωση. Αλλά το θέμα είναι ότι δεν μπορείς να βρεις και τα κατάλληλα οικόπεδα γιατί είναι κορεσμένη, δεν υφίσταται και το Συμβούλιο της Επικρατείας με αυτά που έκανε και έκοψε όλους τους συντελεστές, διέλυσε τη γη. Δηλαδή θα βρεις ένα οικόπεδο πχ 300 μέτρα και πανηγυρίζεις γιατί είναι μεγάλο. Δυτικά βρίσκεις ένα οικόπεδο δύο στρέμματα και λες ότι είναι νορμάλ.
Δεν μπορείς να κατασκευάσεις σε μικρά οικόπεδα αυτό το οποίο θέλεις. Ανατολικά, δεν είναι εφικτό.
Γενικότερα έχουμε κάποια μεγάλα έργα που έχουν ανακοινωθεί, όπως η επέκταση του 6ου προβλήτα στο λιμάνι, το ThessIntec, είπαμε για το flyover κτλ. Αυτά τα έργα με την ολοκλήρωσή τους πχ σε 5-7 χρόνια θα δώσουν μια περαιτέρω ώθηση στην κτηματαγορά;
Το flyover όχι. Απλά θα αποσυμφορήσει τον περιφερειακό. Όπως και το Μετρό δεν έδωσε κάτι. Εγώ το λέω συνεχώς ότι μπερδεύουμε δύο δεδομένα. Είναι μεταφορικό μέσο. Δεν είναι επένδυση που φέρνει λεφτά. Δηλαδή καλυτερεύει την κίνηση των πολιτών.
Δεν είναι δηλαδή όπως το Ελληνικό που πήγα στην Αθήνα πριν ένα μήνα που μας έκαναν ξενάγηση… Ναι αυτό εκεί φέρνει λεφτά. Έφερε λεφτά από εξωτερικό. Και μόνο το καζίνο που γίνεται εκεί τζιράρει εκατομμύρια την ημέρα.
Εννοείτε ότι λεφτά φέρνουν κυρίως οι επενδύσεις που φέρνουν και θέσεις εργασίας, από μεγάλες εταιρείες πχ;
Ακριβώς. Για την επέκταση του 6ου προβλήτα όταν το δούμε, προφανώς μια αύξηση της εμπορικής κίνησης των πλοίων, ναι. Εκεί θα φέρει… Αλλά γι' αυτό σας είπα για Δυτικά. Όποιος δει το έργο από τώρα, θα είναι ωφελημένος. Μέχρι να ξεφύγουνε και εκεί τα πράγματα, όπως έγινε η πχ στην περιοχή της Θέρμης.
Να σας επιστρέψω στο θέμα της κατοικίας. Υπάρχουν κάποια προγράμματα όπως το «Ανακαινίζω» κλπ. Βοηθούν στο να διατεθούν στην αγορά περισσότερα σπίτια;
Αυτά δεν βοηθάνε… Εμείς, ως Ομοσπονδία, τις επόμενες μέρες θα βγάλουμε ένα δελτίο τύπου για την αντιμετώπιση της στεγαστικής κρίσης, με προτάσεις τις οποίες θα κάνουμε.
Μέσα σε αυτές τις προτάσεις - ήδη έχουμε περίπου 10 τις οποίες θα τις διαμορφώσουμε καλύτερα και στις αρχές του χρόνου θα βγούνε - είναι ότι δεν μπορείς να βγάζεις ένα πρόγραμμα, πχ «Σπίτι μου 1», «Σπίτι μου 2», χωρίς να υπάρχει διαβούλευση με όλους τους εμπλεκόμενους θεσμούς, μεσίτες, τράπεζες και κτηματολόγια. Δεν μπορεί να το βγάζεις μόνος σου.
Δεν είναι ρεαλιστικά εφαρμόσιμα;
Δεν είναι ρεαλιστικά εφαρμόσιμα και αποδείχτηκε ότι έφεραν το αντίθετο αποτέλεσμα. Αποδείχτηκε, δεν το λέω εγώ.
Ακόμη και το «Ανακαινίζω» για παράδειγμα που μπορεί κάποιος να φτιάξει ένα κλειστό ακίνητο και να το διαθέσει για ενοικίαση;
Όλα είναι αστεία. Έχουν καλή προαίρεση, καλή διάθεση, όμως σχεδιάστηκαν από έναν άνθρωπο, από κάποιον ο οποίος δεν είναι θεσμικός και δεν είναι εμπλεκόμενος. Δεν ήταν ούτε μεσίτης, ούτε τράπεζα, ούτε κτηματολόγιο, ούτε του ΤΕΕ. Κανείς δεν έχει υπογράψει αυτά τα προγράμματα, από αυτούς που εμπλέκονται δηλαδή σε αυτές τις διαδικασίες.
Οπότε ο κλάδος σας, τις επόμενες μέρες, θα καταθέσει σειρά προτάσεων για τη στεγαστική κρίση;
Ναι, εμείς θα γράψουμε για προσπάθειες σταδιακής αποκέντρωσης και νέα πολεοδομικά σχέδια, θα γράψουμε για τις αξιοποιήσεις των ακινήτων του κράτους αναλυτικά, με δημόσια κεφάλαια, θα γράψουμε για το ποια πίεση και ποιους κανόνες πρέπει να βάλουμε στους servicers και πώς θα βγουν τα ακίνητα, για την απελευθέρωση της κατηγορίας 5 που έχει δεσμεύσει πάρα πολλά ακίνητα στη χώρα και είναι απαράδεκτο να μην προχωράει. Θα γράψουμε για τη δημιουργία αντικειμενικών αξιών στις ενοικιάσεις των ακινήτων, για την εποπτεία και τον έλεγχο του ελεύθερου ίντερνετ που έχει φέρει αυτές τις αηδίες που ζούμε, για την απαγόρευση των μισθώσεων Airbnb πλησίον των πανεπιστημίων, για τις επιδοτήσεις των ενοικίων, σε δασκάλους και γιατρούς στα νησιά.
Θα γράψουμε πάρα πολύ ωραία πράγματα. Ο κλάδος μας ζει μέσα στην αγορά. Ζει και βιοπορίζεται από αυτό, νιώθει. Ξέρει ακριβώς τι γίνεται. Και οι θεσμικοί που είμαστε σε όλες αυτές τις θέσεις και σε Αθήνα και εγώ στη Θεσσαλονίκη και άλλοι, συνεργαζόμαστε μεταξύ μας και βγάζουμε όλο αυτό το αποτέλεσμα.
Όλα τα μέτρα που θα προτείνουμε είναι εφαρμόσιμα. Το θέμα είναι να υπάρχει και η πολιτική βούληση για να γίνουν.
