Αυτό το εξαιρετικά σημαντικό έργο ήρθε να καλύψει εδώ και λίγους μήνες μία ξεχωριστή βιβλιοθήκη που βρίσκεται σε ένα νεοκλασικό διαμέρισμα επί της Πτολεμαίων 42, στην «καρδιά» της Θεσσαλονίκης. Εκεί, η ΑΡΣΙΣ δημιούργησε «εννοείται όχι τη μεγαλύτερη βιβλιοθήκη στην Ελλάδα, αλλά σίγουρα αυτή με την πιο ευρεία αντιπροσώπευση γλωσσών και διαλέκτων», όπως επισημαίνει μιλώντας στα Μακεδονικά Νέα, ο συντονιστής του προγράμματος Εποπτευόμενων Διαμερισμάτων Ημιαυτόνομης Διαβίωσης (ΕΔΗΔ) της ΑΡΣΙΣ και εμπνευστής τού εν λόγω εγχειρήματος, Γιώργος Μπουρλής.
Περίπου 1.500 βιβλία γραμμένα σε 150 διαφορετικές γλώσσες, από παραμύθια έως ποιητικές συλλογές, και από διαλέκτους της Αφρικής μέχρι ευρωπαϊκές γλώσσες, λειτουργούν ως γέφυρα μάθησης, ταυτότητας και πολιτισμού.
«Τα παιδιά έχουν ανάγκη να κρατήσουν επαφή με τη γλώσσα τους»
Περίπου 1.500 βιβλία σε 150 γλώσσες, από παραμύθια έως ποιητικές συλλογές, και από διαλέκτους της Αφρικής μέχρι ευρωπαϊκές γλώσσες, λειτουργούν ως γέφυρα μάθησης και πολιτισμού
«Η ανάγκη των παιδιών να κρατήσουν επαφή με τη γλώσσα τους ήταν προφανής. Από την πρώτη στιγμή που ασχολήθηκα εθελοντικά, αλλά και επαγγελματικά με πρόσφυγες, είχα εντάξει και στα μαθήματά μου την αξιοποίηση παραμυθιών και παροιμιών και μετέπειτα και ποιημάτων από τη γλώσσα των παιδιών, με σκοπό την εκμάθηση της ελληνικής γλώσσας. Γενικά η ΑΡΣΙΣ προωθεί την ένταξη μέσα στην εκπαιδευτική διαδικασία τέτοιες μεθοδολογίες ώστε να αξιοποιείται και η μητρική γλώσσα των παιδιών», σημειώνει ο συντονιστής του προγράμματος.
Όπως επισημαίνει ο ίδιος, η προσπάθεια ξεκίνησε πριν από τρία χρόνια, με τη συλλογή παιδικών παραμυθιών από όποια χώρα ήταν δυνατόν. Η αναζήτηση, όμως, δεν ήταν εύκολη.
Βιβλίο-βιβλίο από την Αφρική έως τη Μέση Ανατολή
Η αναζήτηση βιβλίων αφρικανικών γλωσσών αναδείχθηκε ως ο μεγαλύτερος «σκόπελος» που κλήθηκε να αντιμετωπίσει η ομάδα της ΑΡΣΙΣ.
«Εκεί είχαμε πολύ μεγάλη δυσκολία. Οι πρεσβείες ή οι εκδοτικοί οίκοι συχνά δεν είχαν καν δυνατότητα επικοινωνίας. Καλύτερη ανταπόκριση είχαμε από χώρες της Ασίας. Ένα μεγάλο βήμα έγινε όταν λάβαμε δωρεά 50 και πλέον βιβλίων από εκδοτικό οίκο της Σαουδικής Αραβίας. Επίσης λάβαμε και μια δωρεά 300 βιβλίων από την Αλβανική Κοινότητα, από δημοσιογράφο των Αθηνών», σημειώνει σχετικά ο κ. Μπουρλής.
Το εν λόγω πρόβλημα, όμως, λύθηκε με χορηγία, μέσω της οποίας εκτυπώθηκαν βιβλία που διατίθενται στο διαδίκτυο και αυτή τη στιγμή η πολυγλωσσική βιβλιοθήκη περιλαμβάνει περίπου 70 γλώσσες και διαλέκτους της Αφρικής, 50 γλώσσες της Μέσης Ανατολής και της Ασίας, καθώς και 30 ευρωπαϊκές γλώσσες.
«Μπορεί να είναι λίγα τα βιβλία που διαθέτουμε από κάθε γλώσσα, αλλά είναι αρκετές αυτές που καλύπτουμε. Από εκεί και πέρα μετά προχωρήσαμε, γιατί είδαμε ότι τα παιδιά έδειξαν ενδιαφέρον και αρχίσαμε να συλλέγουμε επιπλέον και εφηβικό βιβλίο και ενηλίκων. Μετά πήγαμε και στο ευρωπαϊκό, ενώ στην αρχή δεν ήταν το μέλημά μου να συλλέξουμε βιβλία ευρωπαϊκών γλωσσών, αλλά είδαμε ότι τα παιδιά ήθελαν -όχι μόνο γλώσσες από τις χώρες όπου θα ήθελαν να καταλήξουν- αλλά γενικότερα ευρωπαϊκές γλώσσες. Τους γοητεύει η αγγλική, η γερμανική και η ελληνική γλώσσα», συνεχίζει ο κ. Μπουρλής.
Εξαιρετικά σημαντικό για τον ίδιο είναι και η επίδραση που έχει η όλη διαδικασία στην ψυχολογία και την κοινωνικοποίηση των παιδιών: «Παιδιά που δυσκολευόμαστε να κινητοποιήσουμε για διάφορους λόγους, μας έχουν ξαφνιάσει. Τα έχω πετύχει πολλές φορές να παίρνουν ένα βιβλίο και να κάθονται να διαβάζουν ή να ζητούν πληροφορίες για διάφορα πράγματα και να συζητάνε».
Ένα «ζωντανό» σημείο αναφοράς για ασυνόδευτους ανήλικους
Τα βιβλία χρησιμοποιούνται ήδη από τα 20 παιδιά και εφήβους που μένουν στα εποπτευόμενα διαμερίσματα της ΑΡΣΙΣ, ενώ η πρόσβαση έχει διευρυνθεί σε ασυνόδευτους ανήλικους από ξενώνες εντός και εκτός Θεσσαλονίκης.
«Μας έχουν πάρει πολλά τηλέφωνα, πολλά παιδιά δανείζονται βιβλία. Το επόμενο βήμα είναι το άνοιγμα προς τις κοινότητες μεταναστών και προσφύγων. Ήδη έχει ξεκινήσει», σημειώνει σχετικά.
Ο στόχος «αν και μεγαλεπήβολος», όπως παραδέχεται ο εμπνευστής του εγχειρήματος, είναι η βιβλιοθήκη να αποτελέσει το θεμέλιο πάνω στο οποίο θα δημιουργηθεί ένα (πολύ)πολιτιστικό κέντρο.
«Οι βιβλιοθήκες δεν είναι όπως παλιότερα, απλώς δανείζομαι ένα βιβλίο και φεύγω. Μπορούν να γίνουν πάρα πολλά πράγματα και ήδη πολλά από αυτά μας τα έχουν εκφράσει τα παιδιά. Δηλαδή, παιδιά που δανείστηκαν βιβλίο είπαν “θα το διαβάσω και θα έρθω να σας πω τι λέει”. Ουσιαστικά ήταν κάτι που προγραμματίζαμε κι εμείς. Ή ένα δεύτερο παιδί πρότεινε να κάνουμε βραδιές ανάγνωσης. Στόχος της οργάνωσης είναι να καταφέρουμε κάποια στιγμή να γίνει αυτό το κέντρο. Να υπάρχει mobile library, ώστε να υπάρξει διάχυση και επικοινωνία με κοινότητες και ουσιαστικά να “ανοίξει” αυτό το εγχείρημα ακόμα παραπάνω, γιατί θεωρούμε ότι θα βοηθήσει πάρα πολύ τους προσφυγικούς και μεταναστευτικούς πληθυσμούς», αναφέρει ο κ. Μπουρλής.
Το μουσικό εργαστήρι και το ταξίδι στην ιστορία της γραφής
Στον χώρο υπάρχει και μουσικό εργαστήρι, εξοπλισμένο με όργανα τα οποία αποκτήθηκαν μέσω δωρεών, ενώ ήδη λειτουργεί ορχήστρα με παιδιά και εφήβους του προγράμματος. Παράλληλα, λειτουργεί μία έκθεση αφιερωμένη στην ιστορία της γραφής, μέσα από αφίσες που «διηγούνται» την εξέλιξη του αλφάβητου.
«Τόσο η βιβλιοθήκη όσο και το μουσικό εργαστήρι δεν ήταν προαπαιτούμενο του προγράμματός μας. Κανείς δεν μας είπε κάντε το. Προέκυψε μέσα από μεράκι συγκεκριμένων ανθρώπων και προσπάθεια όλης της ομάδας. Όλα αυτά ήταν προσπάθεια στον ελεύθερο χρόνο μας», σχολιάζει.
Μάλιστα, την τελευταία Παρασκευή του Νοεμβρίου (28/11) οι πόρτες του χώρου της ΑΡΣΙΣ άνοιξαν στο ευρύ κοινό, το οποίο είχε την τύχη να απολαύσει απαγγελίες ποιημάτων στις μητρικές γλώσσες των παιδιών. «Από τα είκοσι παιδιά που βρίσκονται στο πρόγραμμα, τα 3/4 συμμετείχαν και στην επιλογή των ποιημάτων, στις πρόβες και την ανάγνωση. Το ίδιο έγινε και στο μουσικό εργαστήρι. Δηλαδή δημιουργήθηκε μία ομάδα, υπήρξε επίδραση, ζυμώσεις και βγήκε αυτό το αποτέλεσμα», σημειώνει σχετικά.
Η πολυγλωσσική βιβλιοθήκη αποτελεί ένα από τα πιο ξεχωριστά εγχειρήματα της ΑΡΣΙΣ και, όπως τονίζει ο κ. Μπουρλής, «βάλαμε τον πήχη ψηλά. Θέλουμε αυτό το πρώτο βήμα να εξελιχθεί και να είμαστε περισσότερο χρήσιμοι στις κοινότητες ανθρώπων που βρίσκονται στη χώρα μας. Από εδώ και πέρα αυτό είναι το ζητούμενο».
