Το 2025 αποτελεί έτος-ορόσημο για το έθιμο, καθώς από τις 13 Οκτωβρίου έχει εγγραφεί επίσημα στο Εθνικό Ευρετήριο Άυλης Πολιτιστικής Κληρονομιάς της Ελλάδας, επιβεβαιώνοντας τη διαχρονική του αξία και τη σημασία του ως ζωντανό κομμάτι της ταυτότητας της Ημαθίας και της Κεντρικής Μακεδονίας.
Στην πλατεία της Φυτειάς, τα μέλη του Εκπολιτιστικού Μορφωτικού Συλλόγου του χωριού, με δάδες στα χέρια, άναψαν τον μεγάλο σορό από κλαδιά κέδρων, δημιουργώντας μια επιβλητική φωτιά γύρω από την οποία στήθηκε χορός και τραγούδι. Ρυθμικά ακούστηκε η φράση «Κόλιντα Κόλιντα και Χριστός γεννιέται», ενώ παιδιά του συλλόγου μοίρασαν στον κόσμο στραγάλια και σταφίδες, τα λεγόμενα «μπιμπλιά», μαζί με κρασί και τσίπουρο. Παράλληλα, οι γυναίκες του χωριού είχαν ετοιμάσει έναν πλούσιο μπουφέ με παραδοσιακά νηστίσιμα εδέσματα, προσδίδοντας στη βραδιά τη γεύση της τοπικής φιλοξενίας.
«Στις 12 τα μεσάνυχτα ανάβουμε τη μεγάλη φωτιά στην πλατεία του χωριού, ένα έθιμο που γίνεται εδώ και πολλά χρόνια, για να “ζεστάνουμε” τη γέννηση του Χριστού», ανέφερε ο πρόεδρος του Συλλόγου Φυτειάς, Γιάννης Γκαλίτσιος, ο οποίος ηγείται ενός συλλόγου με 60 ενεργά μέλη και επταμελές διοικητικό συμβούλιο.
Όπως σημείωσε, «προσφέρουμε τοπικά και νηστίσιμα εδέσματα, κρασί και τσίπουρο, σε μια βραδιά που ενώνει μικρούς και μεγάλους γύρω από τη φωτιά και την παράδοση». Υπενθύμισε ακόμη ότι «πριν από τέσσερα χρόνια καταθέσαμε την αίτηση για την ένταξη του εθίμου στην Άυλη Πολιτιστική Κληρονομιά και η Φυτειά είναι το πρώτο χωριό που ξεκίνησε αυτό το έθιμο».
Η αναγνώριση αυτή έχει ήδη δώσει νέα δυναμική στο δρώμενο, το οποίο προσελκύει κάθε χρόνο περίπου 2.000 επισκέπτες, με την πλειονότητα να προέρχεται από την Κεντρική Μακεδονία. Αντίστοιχα έθιμα αναβιώνουν και σε γειτονικές κοινότητες, όπως στην Αγία Μαρίνα, λίγο νωρίτερα από τα μεσάνυχτα, συνθέτοντας ένα ευρύτερο πολιτιστικό μωσαϊκό που μετατρέπει την περιοχή σε ζωντανό χάρτη χριστουγεννιάτικων παραδόσεων.
Τα Χριστούγεννα στη Βέροια
Τα Χριστούγεννα στη Βέροια, ωστόσο, δεν περιορίζονται στη Φυτειά. Η πόλη και οι κοινότητές της πλημμύρισαν από δράσεις και εκδηλώσεις, στο πλαίσιο του πλούσιου προγράμματος της Κοινωφελούς Επιχείρησης Πολλαπλής Ανάπτυξης Δήμου Βέροιας και του Δήμου Βέροιας. Από την 1η έως τις 22 Δεκεμβρίου, η Αντωνιάδειος Στέγη και ο Χώρος Τεχνών φιλοξένησαν παραμύθια, θεατρικές παραστάσεις, συναυλίες με κλασική, ρομαντική και ροκ–ποπ μουσική, χορωδίες, κάλαντα και εργαστήρια δημιουργίας. Την ίδια ώρα, η πλατεία Εληάς και οι δρόμοι της πόλης μεταμορφώθηκαν σε έναν λαμπερό χριστουγεννιάτικο κόσμο με ξύλινα σπιτάκια, φάτνη, ξωτικά, φωτεινές γιρλάντες, το σπίτι του Άι Βασίλη, παγοδρόμιο και χριστουγεννιάτικο τρενάκι, δημιουργώντας έναν εορταστικό πυρήνα που θα παραμείνει ενεργός μέχρι το τέλος του χρόνου.
Στις κοινότητες του Δήμου – Σέλι, Μακροχώρι, Άγιος Γεώργιος, Αγία Μαρίνα, Φυτειά, Νέα Νικομήδεια, Τρίλοφος, Συκιά, Βεργίνα – οι τοπικοί σύλλογοι ανέλαβαν τη σκυτάλη της παράδοσης, αναβιώνοντας έθιμα και δρώμενα που μεταφέρονται από γενιά σε γενιά. Ιδιαίτερη θέση στο εορταστικό ημερολόγιο κατέχουν και τα Ρουγκάτσια της Βέροιας, που την παραμονή των Χριστουγέννων διέσχισαν τους δρόμους της πόλης με τον διαπεραστικό ήχο του ζουρνά και τον ρυθμικό παλμό του νταουλιού, μεταφέροντας το μήνυμα της λαϊκής μνήμης και της αυθεντικής γιορτής.
Στον άξονα της πολιτιστικής ανάδειξης της πόλης εντάσσεται και το Αρχοντικό Σαράφογλου, στην ιστορική συνοικία της Κυριώτισσας. Το περίκλειστο διώροφο κτίριο του 18ου και 19ου αιώνα, δωρεά της Ευδοξούλας Σαράφογλου στον Δήμο Βέροιας, αποκαταστάθηκε και από το 2020 φιλοξενεί τη λαογραφική συλλογή του Λυκείου των Ελληνίδων – Παραρτήματος Βέροιας. Με περίπου 450 πιστά αντίγραφα παραδοσιακών φορεσιών, περισσότερες από 50 αυθεντικές παλιές ενδυμασίες και πάνω από 2.000 αντικείμενα που προήλθαν από δωρεές κατοίκων, το αρχοντικό λειτουργεί ως ζωντανό μουσείο της τοπικής μνήμης. Οι εκθέσεις πλαισιώνονται από ψηφιοποιημένες παλιές φωτογραφίες και προφορικές μαρτυρίες γυναικών της Βέροιας, που φωτίζουν την κοινωνική ιστορία της πόλης κατά το δεύτερο μισό του 20ού αιώνα.
Στο σύνολό του, το φετινό χριστουγεννιάτικο σκηνικό της Βέροιας απέδειξε ότι η παράδοση μπορεί να συνυπάρχει αρμονικά με τον σύγχρονο πολιτισμό και την εξωστρέφεια. Τα «Κέδαρα» της Φυτειάς, πλέον κατοχυρωμένα ως στοιχείο της εθνικής άυλης κληρονομιάς, αποτέλεσαν το πιο δυναμικό σύμβολο αυτής της συνύπαρξης: μια φλόγα που δεν ζεσταίνει μόνο τη γέννηση του Χριστού, αλλά και τη συλλογική μνήμη, την τοπική ταυτότητα και το μέλλον της πολιτιστικής ζωής της Ημαθίας.
