Κατ’ αρχάς θα πρέπει να πούμε ότι ο όρος «επιχειρήσεις υψηλής ανάπτυξης» είναι περισσότερο όρος στατιστικός παρά οικονομικός.
Σύμφωνα με την ΕΛΣΤΑΤ, οι επιχειρήσεις υψηλής ανάπτυξης (με υψηλό ρυθμό ανάπτυξης με βάση την απασχόληση) είναι οι επιχειρήσεις που απασχολούν 10 ή περισσότερους μισθωτούς στο έτος (t – 3), όπου το έτος t το έτος αναφοράς και εν προκειμένω το έτος 2023, έτος για το οποίο έχουμε τα πλέον πρόσφατα στοιχεία.
Ταυτόχρονα, παρουσιάζουν μέση ετήσια αύξηση άνω του 10% ετησίως για την περίοδο τριών ετών. Αυτό πρακτικά για το έτος 2023 σημαίνει ότι περιλαμβάνονται επιχειρήσεις που το 2020 είχαν τουλάχιστον 10 μισθωτούς και οι οποίες είχαν μέση ετήσια αύξηση του αριθμού των μισθωτών άνω του 10% για την περίοδο 2020–2023.
Διαχρονική εξέλιξη των επιχειρήσεων υψηλής ανάπτυξης
Σύμφωνα με τα στοιχεία του πίνακα (1) φαίνεται ότι οι επιχειρήσεις υψηλής ανάπτυξης αυξήθηκαν σημαντικά στη χώρα μας την περίοδο 2021–2023, από 5.962 το 2021, το 2023 φθάνουν τις 7.995, δηλαδή σημειώθηκε μία αύξηση 34,01%.
Παράλληλα οι μισθωτοί που εργάζονται στις επιχειρήσεις αυτές αυξήθηκαν κατά 46,43%. Οι εξελίξεις αυτές είχαν, μεταξύ άλλων, ως αποτέλεσμα η μέση απασχόληση ανά επιχείρηση το 2023 να φθάσει στα 65,08 άτομα όταν το 2021 ήταν 59,60.
Σημειώνεται ότι η μέση απασχόληση των 932.549 ενεργών επιχειρήσεων ανέρχεται μόλις στα 3,74 άτομα.
Το κυριότερο αξιολογικό κριτήριο της παρουσίας των επιχειρήσεων υψηλής ανάπτυξης είναι το ποσοστό των επιχειρήσεων αυτών στο σύνολο των ενεργών επιχειρήσεων της χώρας. Όπως φαίνεται στο σχετικό πίνακα (2) το ποσοστό αυτό ανέρχεται 0,86% των ενεργών επιχειρήσεων.
Οι επιχειρήσεις υψηλής ανάπτυξης κατά περιφέρεια
Από τον πίνακα (3) φαίνεται ότι οι δύο μεγάλες περιφέρειες Αττικής και Κεντρικής Μακεδονίας έχουν τον μεγαλύτερο αριθμό των επιχειρήσεων υψηλής ανάπτυξης. Πιο συγκεκριμένα, από τις 7.995 επιχειρήσεις που βρέθηκαν το 2023, οι 3.379 είναι στην περιφέρεια Αττικής, και οι 1261 στην περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας.
Το σύνολο αυτών των δύο περιφερειών μας δίνει ένα ποσοστό 58,04%. Το ποσοστό αυτό δεν συνδέεται μόνο με το πληθυσμιακό κριτήριο αλλά, όπως θα δούμε στη συνέχεια, σχετίζεται και με τον βαθμό συγκέντρωσης ανά κλάδο.
Επιχειρήσεις υψηλής ανάπτυξης ανά κλάδο (τομέα δραστηριότητας)
Στον πίνακα (4) παρουσιάζονται οι επιχειρήσεις υψηλής ανάπτυξης ανά οικονομική δραστηριότητα (κωδικός NACE της ΕΛΣΤΑΤ). Από την ανάγνωση του σχετικού πίνακα φαίνεται ότι τα μεγαλύτερα ποσοστά συγκεντρώνονται σε:
(α) Δραστηριότητες υπηρεσιών παροχής καταλύματος και υπηρεσιών εστίασης 37,6%
(β) Χονδρικό και λιανικό εμπόριο, επισκευές μηχανοκίνητων οχημάτων και μοτοσικλετών 19,0%
Σύνολο (α + β): 56,6%
Αν ανατρέξουμε στην κατανομή των ενεργών επιχειρήσεων ανά κλάδο θα διαπιστώσουμε ότι εξίσου σημαντικά ποσοστά έχουμε στους δύο κλάδους και στην περίπτωση αυτή. Συγκεκριμένα κατά περίπτωση, όπως φαίνεται παραπάνω:
(α) 23,9%
(β) 11,6%
Σύνολο: 35,5%
Κατ΄αρχήν θα μπορούσαμε να ισχυριστούμε ότι οι επιχειρήσεις υψηλής ανάπτυξης από πλευράς συγκέντρωσης ακολουθούν το μοντέλο των ενεργών επιχειρήσεων.
Επιχειρήσεις υψηλής ανάπτυξης κατά νομό στην Κεντρική Μακεδονία
Στον πίνακα (5) παρουσιάζονται οι επιχειρήσεις υψηλής ανάπτυξης της Περιφέρειας Κεντρικής Μακεδονίας ανά νομό.
Από στη προσεκτική ανάλυση του πίνακα προκύπτουν κατ’ αρχήν τα παρακάτω αξιολογικά συμπεράσματα:
1. Το σύνολο των επιχειρήσεων υψηλής ανάπτυξης της Περιφέρειας Κεντρικής Μακεδονίας ανέρχεται σε 1.261. Ο αριθμός αυτός μας δίνει ένα ποσοστό επί των ενεργών επιχειρήσεων 0,84% έναντι ποσοστού 0,86% του μέσου όρου της χώρας
2. Οι τρεις νομοί Θεσσαλονίκης, Χαλκιδικής και Πιερίας συγκεντρώνουν το 86,4% των επιχειρήσεων Υψηλής Ανάπτυξης της Κεντρικής Μακεδονίας
3. Οι τρεις παραπάνω νομοί με επίπεδο ενεργών επιχειρήσεων αντιπροσωπεύουν το 78,1% του συνόλου της Περιφέρειας.
4. Χαμηλά ποσοστά συμμετοχής παρουσιάζουν νομοί στους οποίους δεν είναι ανεπτυγμένος ο τομέας του τουρισμού.
5. Ο νομός Χαλκιδικής παρουσιάζει ποσοστό επί των ενεργών επιχειρήσεων 1,05%, όταν στο νομό Πέλλας είναι μόλις 0,35%.
Συμπεράσματα
Κανείς δεν μπορεί να αμφισβητήσει τη συνεισφορά των επιχειρήσεων υψηλής ανάπτυξης στην απασχόληση, όταν λάβουμε υπόψη ότι το 60% και πλέον των ενεργών επιχειρήσεων δεν απασχολούν προσωπικό. Ο όρος «υψηλής ανάπτυξης» περιορίζεται στον ρυθμό μεγέθυνσης της επιχείρησης χωρίς να εξετάζονται οι άλλοι παραγωγικοί συντελεστές.
Φάνηκε από την ανάλυσή μας ότι το μοντέλο της επιχειρηματικότητας δεν διαφοροποιείται από αυτό που ακολουθείται εδώ και χρόνια.
Με άλλα λόγια, οι εταιρείες Υψηλής Ανάπτυξης οδηγούν το άρμα της τριτογέννησης της οικονομίας, αφού υπολείπονται σημαντικά ο πρωτογενής και ο δευτερογενής τομέας
Ο Δρ. Δημήτριος Καμπούρης είναι Διδάκτωρ ΑΠΘ, Ειδικός επιστήμονας σε θέματα Χρηματοοικονομικής Διοίκησης και Εξυγίανσης Επιχειρήσεων
