Ο Εμανουέλ Μακρόν, από την αρχή της θητείας του, καλλιέργησε την εικόνα ενός ηγέτη με διεθνές όραμα. Θέλει η Γαλλία να παίζει ρόλο υπερδύναμης, να έχει φωνή στα μεγάλα ζητήματα, να δίνει τον τόνο.
Στην πράξη, όμως, η στρατηγική του θυμίζει περισσότερο εντυπωσιασμό παρά ουσία. Οι κινήσεις του συχνά προκαλούν θόρυβο, αλλά σπάνια φέρνουν αποτέλεσμα.
Ο Μακρόν και ο Πούτιν
Φάνηκε ξεκάθαρα το 2022, λίγο πριν την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία. Ο Μακρόν τηλεφωνούσε, επισκεπτόταν και συνομιλούσε με τον Πούτιν, προβάλλοντας τον εαυτό του ως «μεσολαβητή» που μπορεί να αποτρέψει τον πόλεμο.
Την ίδια ώρα, ο Τζο Μπάιντεν προειδοποιούσε πως η απόφαση της Μόσχας ήταν ήδη ειλημμένη. Οι μυστικές υπηρεσίες των ΗΠΑ μιλούσαν με βεβαιότητα για επικείμενη εισβολή.
Ποιος δικαιώθηκε; Οι Αμερικανοί. Ο πόλεμος ξεκίνησε, οι εικόνες από το Κίεβο έκαναν τον γύρο του κόσμου και η «διπλωματία Μακρόν» αποδείχθηκε ατελέσφορη.
Το νέο μέτωπο: Παλαιστινιακό κράτος
Σήμερα ο Γάλλος πρόεδρος φαίνεται να ακολουθεί την ίδια γραμμή στο μεσανατολικό ζήτημα. Μιλά για αναγνώριση παλαιστινιακού κράτους, παρουσιάζοντας την κίνηση ως «βήμα ειρήνης» και «ιστορική δικαιοσύνη».
Η πραγματικότητα όμως είναι διαφορετική. Για να υπάρξει κράτος, χρειάζονται τουλάχιστον τρία πράγματα:
- Να τερματιστεί η κυριαρχία της Χαμάς στη Γάζα.
- Να ενισχυθεί η Παλαιστινιακή Αρχή ως αξιόπιστος συνομιλητής.
- Να διαμορφωθεί σαφές πλαίσιο διαπραγματεύσεων με διεθνείς εγγυήσεις.
- Καμία από αυτές τις προϋποθέσεις δεν υπάρχει σήμερα. Άρα, τι σημαίνει η αναγνώριση; Στην πράξη, μόνο ένα επικοινωνιακό μήνυμα χωρίς ουσία.
Το κάρο μπροστά από το άλογο
Ο Μακρόν βάζει το κάρο μπροστά από το άλογο. Ανακοινώνει πολιτικές κινήσεις χωρίς να έχουν διαμορφωθεί οι συνθήκες που θα τις καταστήσουν ρεαλιστικές.
Η Γαλλία δείχνει πρόθυμη να «παίξει ρόλο», αλλά μοιάζει να αγνοεί την πραγματικότητα στο πεδίο. Και η πραγματικότητα λέει πως όσο η Χαμάς διατηρεί στρατιωτική ισχύ και όσο η Παλαιστινιακή Αρχή παραμένει αποδυναμωμένη, δεν μπορεί να υπάρξει βιώσιμο παλαιστινιακό κράτος.
Κίνδυνος διχασμού στη Δύση
Υπάρχει και κάτι ακόμα πιο ανησυχητικό. Αν η Γαλλία κινηθεί μόνη της ή παρασύρει και άλλες ευρωπαϊκές χώρες σε αναγνώριση, χωρίς κοινή γραμμή με τις ΗΠΑ, η Δύση θα εμφανιστεί διχασμένη.
Αυτό είναι δώρο για τις δυνάμεις που θέλουν να την αποδυναμώσουν. Η Ρωσία, το Ιράν και άλλοι παίκτες τρίβουν τα χέρια τους όταν βλέπουν την Ευρώπη να διαφωνεί με την Ουάσινγκτον σε τόσο κρίσιμα ζητήματα.
Από τον Ντε Γκωλ στον Μακρόν
Η Γαλλία είχε πάντα την τάση να διαφοροποιείται. Από τον Ντε Γκωλ μέχρι τον Σιράκ, το Παρίσι έπαιζε τον ρόλο της «ανεξάρτητης δύναμης». Μόνο που τότε υπήρχε στρατηγική σοβαρότητα, σχέδιο και ικανότητα επιρροής.
Ο Μακρόν δείχνει να συνεχίζει αυτή την παράδοση, αλλά με λάθος τρόπο. Περισσότερο επιδιώκει προσωπική προβολή, λιγότερο ουσιαστικά αποτελέσματα. Έτσι, αντί η Γαλλία να κερδίσει κύρος, κινδυνεύει να φανεί ανακόλουθη και αναποτελεσματική.
Αν θέλουμε να μιλήσουμε ρεαλιστικά για λύση στο παλαιστινιακό, η αφετηρία δεν είναι τα επικοινωνιακά σόου. Είναι η ασφάλεια στο Ισραήλ, η αποδυνάμωση της Χαμάς και η ενδυνάμωση μιας υπεύθυνης παλαιστινιακής ηγεσίας.
Μόνο με αυτές τις προϋποθέσεις μπορεί να υπάρξει σοβαρή διαδικασία ειρήνευσης. Κάθε άλλη μονομερής κίνηση είναι καταδικασμένη να αποτύχει και να δημιουργήσει περισσότερα προβλήματα απ’ όσα λύνει.
Ο Εμανουέλ Μακρόν ξαναπέφτει στην ίδια παγίδα: επιλέγει την εικόνα αντί της ουσίας. Όπως με τον Πούτιν, έτσι και τώρα με την Παλαιστίνη, προτιμά να δείχνει «ηγέτης ειρήνης» αντί να δει την πραγματικότητα κατάματα.
Η διεθνής διπλωματία δεν αντέχει άλλους θεατρινισμούς. Χρειάζεται ρεαλισμό, στρατηγική και ενότητα στη Δύση. Όσο η Γαλλία ακολουθεί τον δρόμο του εντυπωσιασμού, τόσο θα απομακρύνεται από τον ρόλο της σοβαρής δύναμης που θέλει να είναι.
*Ο κ. Σταύρος Γκουγκουλούδης είναι δικηγόρος
