Η φετινή διοργάνωση χτίζει μια ηχητική διαδρομή βασισμένη στις λύρες και τα συγγενή έγχορδα των πολιτισμών που βρέθηκαν στη διαδρομή της εκστρατείας του Μεγάλου Αλεξάνδρου.
Η καλλιτεχνική διεύθυνση του Φεστιβάλ είναι του μουσικού και ερευνητή Χρήστου Καλιοντζίδη, ο οποίος εξηγεί ότι η φετινή θεματική είναι αποτέλεσμα μελέτης πάνω στη μουσική παράδοση της ευρύτερης περιοχής, αλλά και ενός αναστοχασμού γύρω από τις πολιτισμικές συγγένειες που διατρέχουν τον γεωγραφικό άξονα από την Ελλάδα έως την Ινδία. Πέρα από μια σειρά συναυλιών, η διοργάνωση είναι μια μουσική πρόταση με ιστορική και πολιτισμική αξία, που θέτει ερωτήματα και χτίζει γέφυρες ανάμεσα σε διαφορετικούς λαούς και κουλτούρες.
Χρήστος Καλιοντζίδης
«Το φετινό φεστιβάλ έχει ως βασικό άξονα τις λύρες και τα τοξωτά όργανα. Η κεντρική θεματική του φεστιβάλ κάθε χρόνο έχει να κάνει με την πορεία του Μεγάλου Αλεξάνδρου προς τους λαούς της Ανατολής. Ειδικεύομαι στην ποντιακή λύρα και φέτος αποφασίσαμε να χαράξουμε μία διαδρομή που συνδέεται με τα τοξωτά όργανα από τη Μακεδονία ως την Ινδία. Σε όλη τη διαδρομή συναντάμε παραλλαγές λέξεων: κεμεντζές, κεμανές... Όλες οι λέξεις προέρχονται από την αραβοπερσική λέξη “καμάν”, που σημαίνει τόξο. Έχοντας ως κοινό παρονομαστή τη μαγική αυτή λεξούλα, βασικός στόχος είναι να δείξουμε όλα αυτά τα κοινά χαρακτηριστικά ανάμεσα στους λαούς που ζουν στις περιοχές αυτές», τονίζει ο κ. Καλιοντζίδης.
Κέλλυ Θωμά
«Τα τοξωτά όργανα προέρχονται από την ανάγκη του ανθρώπου να παραγάγει ήχο. Ο έγχορδος ήχος με τον συνεχόμενο παλμό που παράγει το δοξάρι είναι αυτά που δημιουργούν ένα ηχοτοπίο κοινό στις περιοχές τις οποίες αναφερόμαστε. Για παράδειγμα μπορούμε να παίξουμε για παράδειγμα ένα ποντιακό τραγούδι με περσική λύρα και να ακουστεί εντελώς φυσικά όπως και το αντίστροφο».
Η πρώτη βραδιά, με τίτλο «Μια διαδρομή γεμάτη δόξα και... δοξάρια», επικεντρώνεται στα τοξωτά έγχορδα που συνδέουν μουσικά τη Βόρεια Ελλάδα με την Ανατολή, μέχρι τα βάθη της Περσίας και της Ινδίας. Η δεύτερη, «Μουσικές της Περσίας – Σύγχρονος διάλογος με μια μεγάλη μουσική παράδοση», εξερευνά την περσική φόρμα Radif και τη δυνατότητα διαλόγου ανάμεσα σε διαφορετικές μουσικές σχολές που ωστόσο λειτουργούν στο ίδιο τροπικό πλαίσιο.
Η μουσική χαρτογράφηση της διαδρομής του Μεγάλου Αλεξάνδρου είναι κάτι αρκετά δύσκολο, «καθώς μιλάμε για μεγάλες μουσικές παραδόσεις που έχουν αφήσει τη δική τους ιστορία στον χώρο και τον χρόνο. Το κλειδί είναι οι συμμετέχοντες στο πρόγραμμα, διακεκριμένοι μουσικοί από διαφορετικούς χώρους», λέει ο κ. Καλιοντζίδης.
Στη σκηνή θα βρεθούν ο Ross Daly στην κρητική λύρα με συμπαθητικές χορδές, το tarhu και το αφγανικό ρεμπάπ, η Κέλλυ Θωμά με τη σοπράνο κρητική λύρα, η Χρυσάνθη Γκίκα με την πολίτικη λύρα, και ο Χρήστος Καλιοντζίδης με την πεντάχορδη ποντιακή λύρα, τον κεμανέ Καππαδοκίας και το βιολί, πλαισιωμένοι από τον Θωμά Μελετέα στο ούτι και το Φοίβο Αποστολίδη στα κρουστά (darbuka, frame drums, Indian tabla).
Ross Daly
Ο Χρήστος Καλιοντζίδης, με βαθιά ακαδημαϊκή και βιωματική γνώση της ποντιακής λύρας, έχει αναπτύξει προσωπικό ήχο που γεφυρώνει την παράδοση με τη σύγχρονη σύνθεση. Απόφοιτος του Τμήματος Μουσικών Σπουδών του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων και κάτοχος μεταπτυχιακού από το ΠΑΜΑΚ, διδάσκει στο Μουσικό Σχολείο Κατερίνης. Στο ενεργητικό του ως δημιουργός έχει διακρίσεις όπως το Τριπλά Πλατινένιο Βραβείο για τη συμβολή του στο άλμπουμ POP της Μαρίνας Σάτι. Ο δίσκος του Maçka Radif (2023) ψηφίστηκε στις 20 καλύτερες κυκλοφορίες στο Balkan Music Charts.
Θωμάς Μελετέας
Στο επίκεντρο της διοργάνωσης βρίσκεται η ιδέα της μουσικής ως διαπολιτισμικού διαλόγου, όχι απλώς ως καλλιτεχνικού εγχειρήματος. «Μιλάμε για μια μουσική γέφυρα που ενώνει Μακεδονία, Βόσπορο, Περσία και Ινδία. Τελικά, οι μουσικές παραδόσεις αυτών των περιοχών είναι πιο κοντά απ’ ό,τι συνήθως φανταζόμαστε. Στόχος μας ήταν να δείξουμε αυτήν την εγγύτητα. Η μουσική, τελικά, επιβεβαιώνει ότι οι λαοί έχουν περισσότερα κοινά απ’ όσα τους χωρίζουν Θα έχει πολύ ενδιαφέρον να νιώσει ο ακροατής μέσα από τα ηχοχρώματα ότι όλη αυτή η μετάβαση συμβαίνει ομαλά, χωρίς να φαίνεται κάτι ξένο, ανοίκειο».
Χρυσάνθη Γκίκα
Η εκπαιδευτική διάσταση της παράδοσης είναι κάτι που ενδιαφέρει ιδιαίτερα τον Χρήστο Καλιοντζίδη. «Διαπιστώνω ότι τα τελευταία χρόνια οι νέοι δείχνουν ιδιαίτερο ενδιαφέρον για την παράδοση. Η Ελλάδα έχει τόσο πολλές μουσικές παραδόσεις που πρέπει να παρουσιάσεις κάτι διαφορετικό, ιδιαίτερο, με αισθητικό κριτήριο και φυσικά σεβασμό για να κεντρίσεις το ενδιαφέρον σε έναν νέο. Κάτι που κατάφερε και επιβίωσε χιλιάδες χρόνια πρέπει να διατηρηθεί με αισθητική που να προσδίδει στη σύγχρονη μορφή του και όχι να το αδικεί. Πιστεύω ότι αυτό που πρέπει να δώσουμε σε ένα παιδί ως κίνητρο είναι η επισήμανση ότι η παράδοση δεν είναι κάτι που πρέπει να φοβάσαι μην το χαλάσεις, αλλά κάτι που μπορείς να το ομορφύνεις περισσότερο. Η μουσική μας παράδοση δεν χρειάζεται προστάτες ή διασώστες, έχει από μόνη της τη δύναμη να μπορέσει να περάσει από γενιά σε γενιά».
Φοίβος Αποστολίδης
Ο κ. Καλιοντζίδης στέκεται ιδιαίτερα και στην επιλογή των χώρων που θα φιλοξενήσουν το Φεστιβάλ. Η Βεργίνα και η Μίεζα λειτουργούν ως ιστορικοί και συμβολικοί κόμβοι της μακεδονικής ταυτότητας.
«Ευχαριστώ την Εφορεία Αρχαιοτήτων Ημαθίας. Θέλαμε κάτι συμβολικό. Ο τύμβος της Βεργίνας, οι Βασιλικοί Τάφοι είναι αναμφίβολα σημείο αναφοράς. Κι επιπλέον η Μίεζα είναι ένας λίγο αδικημένος χώρος, παρότι καταπληκτικός, με μεγάλη ιστορία και εξαιρετική αύρα, που δεν έχει πάρει το φως που του αξίζει».
Το 5ο Διεθνές Μουσικό Φεστιβάλ Αιγών πραγματοποιείται υπό την αιγίδα και με την οικονομική υποστήριξη του Υπουργείου Πολιτισμού.
