Η καλλιτεχνική αυτή δράση εντάσσεται στο ευρωπαϊκό έργο E-ART, υπό την καλλιτεχνική επιμέλεια της Εβίτας Σταύρου. Προέκυψε ως αποτέλεσμα πενθήμερων εργαστηρίων (ART LABS) που πραγματοποιήθηκαν στον ίδιο χώρο από την CUBE ΑΜΚΕ, με τη συμμετοχή άνω των 30 δημιουργών διαφορετικής ηλικίας και υπόβαθρου.
Συντονίστρια και εκπαιδεύτρια των ART LABS η καλλιτέχνις και Cultural Manager, Εβίτα Σταύρου, είναι εξειδικευμένη σε ανακυκλώσιμα υλικά και την τέχνη του origami. Το βασικό της μέσο είναι το χαρτί και τα φυσικά υλικά, εμπνευσμένα από την ομορφιά της φύσης, το φως και τη σκιά, την αρχιτεκτονική και τη γεωμετρία. Τα τελευταία χρόνια, έχει στραφεί σε διαδραστικές εγκαταστάσεις με κύριο υλικό το χαρτί, με έργα που εμπλέκουν την κοινότητα και θίγουν κοινωνικά ζητήματα, με ιδιαίτερη έμφαση στην έμφυλη ανισότητα και την έμφυλη βία.
Σύμφωνα με την Εβίτα Σταύρου, στην εγκατάσταση στο Ισλαχανέ «ο θεατής γίνεται κοινωνός της διαδικασίας και παρατηρεί όχι μόνο όσα φωτίστηκαν αλλά και όσα οι δημιουργοί επέλεξαν να μην προβάλουν».
Αντλώντας έμπνευση από το φαινόμενο της πεταλούδας και τη Θεωρία του Χάους, οι συμμετέχοντες στα εργαστήρια εστίασαν στον τρόπο με τον οποίο ακόμη και μικρές πράξεις μπορούν να επιφέρουν ευρύτερες αλλαγές. Η πεταλούδα λειτουργεί ως συμβολικό σύμβολο της μικρής αρχικής αλλαγής, ενώ η θεωρία του χάους εξηγεί πώς αυτές οι φαινομενικά ασήμαντες κινήσεις μπορούν να μεγεθυνθούν μέσα σε πολύπλοκα συστήματα, αποκαλύπτοντας πώς το μικρό, το αόρατο στην πρώτη ματιά, μπορεί τελικά να επηρεάσει το σύνολο και να αποκαλύψει μια εσωτερική δυναμική του κόσμου που παραμένει απρόβλεπτη. Όπως σημειώνει η κ. Σταύρου, «Όταν μιλάμε για το ίχνος που αφήνουμε στο περιβάλλον νιώθουμε ότι είμαστε πολύ μικροί. Συχνά πιστεύουμε ότι οι κοινωνικές και περιβαλλοντικές μας δράσεις είναι μικρές κινήσεις χωρίς ουσιαστικό αντίκτυπο – όμως όλα εντέλει επηρεάζουν το όλον. Όπως μία πεταλούδα που μπορεί με το φτερούγισμά της να μην προκαλεί έναν κυκλώνα αλλά επηρεάζει με κάποιον τρόπο το μικροκλίμα όπου βρίσκεται».
Η έννοια της «σπειροειδούς αφήγησης» αποτελεί τη βασική δομή της εγκατάστασης. Όπως εξηγεί η επιμελήτρια, πρόκειται για μια μορφή με αρχή και τέλος, αλλά ταυτόχρονα με συνέχεια. Στη σπειροειδή διαδρομή από χαρτί, φως και αφή, κάθε έργο είναι ένα ίχνος μνήμης, μια χειρονομία σύνδεσης, μια στιγμή αλλαγής, μια πράξη ορατότητας. «Είναι μια αέναη διαδικασία – όπως η δημιουργία, η γέννηση, ο θάνατος. Πράγματα που φαίνονται ασύνδετα αλλά δεν είναι. Η αφήγηση αυτή αποτυπώνει τη νοηματοδότηση του συστήματος στο οποίο υπάρχουμε».
Οι συμμετέχοντες στα ART LABS προήλθαν από ποικίλους χώρους: στην ομάδα εντάχθηκαν νέοι 19 ετών , άνθρωποι με διαφορετικό επαγγελματικό background, κινηματογραφιστές, λογιστές, συνταξιούχοι και άτομα χωρίς προηγούμενη εικαστική εμπειρία. Το κοινό σημείο, όπως αναφέρει η κ. Σταύρου, ήταν «η διάθεση για πειραματισμό με το υλικό και την τέχνη, είτε ως διαδικασία είτε ως μέσο έκφρασης». Οι πρώτες ημέρες των εργαστηρίων ήταν αφιερωμένες στις θεματικές της αλυσιδωτής αλλαγής, της μνήμης και του ίχνους, ενώ η τρίτη μέρα επικεντρώθηκε στον μετασχηματισμό – κατά το πρότυπο της πεταλούδας.
Αναφερόμενη στην έννοια της συλλογικής δημιουργίας, η Εβίτα Σταύρου δηλώνει ότι η δική της προσέγγιση βασίστηκε στα εργαλεία και στη συνεργασία, χωρίς αυστηρή καθοδήγηση: «Πρόκειται για μια αυθεντικά συλλογική δημιουργία. Από το ατομικό περάσαμε στο συλλογικό και εστιάσαμε στο πώς το ένα επηρεάζει το άλλο».
Η εγκατάσταση έχει ύψος περίπου 1,80 μέτρα, γεγονός που απομονώνει οπτικά τον θεατή από τον υπόλοιπο χώρο του Ισλαχανέ, αλλά το βλέμμα διατηρεί την επαφή με την οροφή. «Απομονώνονται στοιχεία και η ματιά κατευθύνεται στο φως και στη δομή του έργου», σημειώνει η επιμελήτρια.
Κατά τη διάρκεια των εγκαινίων, σήμερα Δευτέρα 15 Σεπτεμβρίου, θα πραγματοποιηθεί μουσική εκδήλωση με τη συμμετοχή της Στέλλας Τζίνα (φωνή) και του Θεόδωρου Θεοδωρούδη (κιθάρα), με έργα που έχουν γραφτεί από τον Μεσαίωνα έως τη σύγχρονη εποχή. Παράλληλα, το κοινό θα έχει τη δυνατότητα περιήγησης στην έκθεση, ενώ στον χώρο θα πραγματοποιούνται ομιλίες και καλλιτεχνικές παρεμβάσεις.
Πληροφορίες
Έκθεση «10 Φτερουγίσματα»
Πολυχώρος Πολιτισμού Ισλαχανέ, Θεσσαλονίκη (Ελένης Ζωγράφου 3)
Διάρκεια: 15 – 19 Σεπτεμβρίου 2025
Εγκαίνια: Δευτέρα 15 Σεπτεμβρίου, 17:00 – 20:00
Καλλιτεχνική επιμέλεια: Εβίτα Σταύρου
Συνδιοργάνωση: CUBE ΑΜΚΕ & Πολυχώρος Πολιτισμού Ισλαχανέ
Στο πλαίσιο του έργου E-ART
Η είσοδος είναι ελεύθερη για το κοινό.
