Στα χρόνια που οι στρατιωτικές συγκρούσεις μαίνονται, η κρίση δεν περιορίστηκε στα πεδία των μαχών, αλλά διέχυσε την αβεβαιότητα σε κάθε πτυχή των ευρωπαϊκών οικονομιών, επιταχύνοντας την απόφαση της Ευρώπης να αποκτήσει ενεργειακή αυτονομία. Στο πλαίσιο αυτό η Βόρεια Ελλάδα, μετά τις σημαντικές ενεργειακές συμφωνίες που υπέγραψε η Κυβέρνηση του Κυριάκου Μητσοτάκη, απέκτησε πρωταγωνιστικό ρόλο χάρη στις σημαντικές υποδομές που διαθέτει, αφού πλέον καλείται να (υπο)στηρίξει την ευρωπαϊκή ενεργειακή ασφάλεια και ταυτόχρονα να αποτελέσει εμπορικό και μεταφορικό κόμβο. Ως εκ τούτου, τώρα που το ενδεχόμενο τερματισμού του πολέμου είναι υπαρκτό, για τη Μακεδονία και τη Θράκη ξημερώνει μια νέα πρόκληση, που δεν είναι άλλη από το να αξιοποιήσουν στο έπακρο τις ευκαιρίες που παρουσιάζονται.
Στην πραγματικότητα η Βόρεια Ελλάδα είναι το γεωγραφικό σημείο της Ευρώπης όπου διασταυρώνονται οι προκλήσεις του χθες με τον ορίζοντα της επόμενης ημέρας. Αυτό σημαίνει ότι τα χρόνια που ακολουθούν στις περιφερειακές της ενότητες θα δοκιμαστούν η ανθεκτικότητα της ελληνικής οικονομίας, η εξωστρέφεια της εξωτερικής πολιτικής μας και η ικανότητα της χώρας να μετουσιώσει τη δυναμική που έχει αναπτύξει την τελευταία εξαετία σε ενεργειακό και οικονομικό κεφάλαιο.
Η Αλεξανδρούπολη ως «γέφυρα» Ευρώπης-Βαλκανίων-Ασίας
Για παράδειγμα ο τερματικός σταθμός LNG της Αλεξανδρούπολης συμβολίζει την Ελλάδα που αναβαθμίζεται σε «γέφυρα» μεταξύ Ευρώπης, Βαλκανίων και Ασίας. Εφόσον, λοιπόν, ο πόλεμος τερματιστεί, το συγκεκριμένο έργο θα συνεχίσει να λειτουργεί ως πολλαπλασιαστής ανάπτυξης και δεν θα υποβιβαστεί σε λύση «έκτακτης ανάγκης». Και αυτό, διότι η Ευρώπη δεν πρόκειται να επιστρέψει σε λογικές και πρακτικές ενεργειακής εξάρτησης από τη Ρωσία. Άρα, η Βόρεια Ελλάδα θα παραμείνει ο ενεργειακός τροφοδότης της Νοτιοανατολικής Ευρώπης.
Όσον αφορά την τοπική οικονομία αυτή θα γίνει πιο ανταγωνιστική, καθώς στην περίπτωση που ο πόλεμος λήξει, το ευρωπαϊκό οικονομικό περιβάλλον θα αναθεωρηθεί. Αυτό σημαίνει ότι η Μακεδονία και η Θράκη θα δουν να ενισχύονται οι επιχειρηματικές πρωτοβουλίες, να προσελκύονται περισσότερες και μεγαλύτερες επενδύσεις και να αυξάνεται η διασύνδεσή τους με τις αγορές της Κεντρικής και Ανατολικής Ευρώπης. Επιπρόσθετα, η σταθεροποίηση των διεθνών τιμών ενέργειας θα μειώσει το λειτουργικό κόστος για τις τοπικές επιχειρήσεις, ενώ η επιστροφή της ειρήνης θα οδηγήσει σε βελτίωση του κλίματος ασφάλειας που με τη σειρά του θα διευκολύνει την ανάπτυξη νέων διακρατικών συνεργασιών.
Ο κρίσιμος ρόλος των λιμανιών
Επιπλέον, λιμάνια όπως της Θεσσαλονίκης, της Καβάλας και της Αλεξανδρούπολης έχουν την ευκαιρία να αναδειχθούν σε σημείο αναφοράς των νέων εμπορικών διαδρομών που θα διαμορφωθούν μετά τον τερματισμό του πολέμου. Πρακτικά αυτό σημαίνει ότι η αύξηση της διαμετακομιστικής κίνησης, σε συνδυασμό με την ενίσχυση των σιδηροδρομικών και οδικών δικτύων, μπορεί να μετατρέψει τη Βόρεια Ελλάδα σε καθοριστικό παράγοντα για την εφοδιαστική αλυσίδα της ευρύτερης περιοχής. Παράλληλα, αναμένεται να ωφεληθεί και ο αγροδιατροφικός τομέας εξαιτίας της σταδιακής εξομάλυνσης των εξαγωγών αλλά και του εμπορίου σιτηρών και πρώτων υλών.
Ωστόσο, μαζί με τις ευκαιρίες αναδύονται και οι προκλήσεις. Η μεγαλύτερη από όλες είναι ότι η Βόρεια Ελλάδα οφείλει και πρέπει να κινηθεί γρήγορα. Να προλάβει τον ανταγωνισμό και να εδραιώσει την παρουσία της σε κρίσιμους τομείς της παραγωγής. Μόνο έτσι θα κατορθώσει να διατηρήσει το πλεονέκτημα που απέκτησε τα τελευταία χρόνια.
Με λίγα λόγια, ενδεχόμενο τέλος του ρωσο-ουκρανικού πολέμου σηματοδοτεί την απαρχή μιας νέας εποχής για τη Μακεδονία και τη Θράκη. Μιας εποχής στην οποία οι τρεις περιφερειακές ενότητες μπορούν να πρωταγωνιστήσουν στην ευρωπαϊκή ενεργειακή ασφάλεια και στο εμπόριο, αρκεί να συνεχίσουν με συνέπεια τη μετασχηματιστική πορεία που έχουν χαράξει. Να γίνουν, δηλαδή, το παράδειγμα της Ελλάδας που κοιτάζει σταθερά προς το μέλλον.
