Ένα κέντρο που, από ταπεινή εκκίνηση με προϋπολογισμό 9 εκατ. ευρώ και 384 εργαζόμενους πριν από 25 χρόνια, έχει εξελιχθεί σε έναν οργανισμό με 70 εκατ. ευρώ ετήσιο κύκλο εργασιών –συν επιπλέον 10 εκατ. ευρώ από τεχνοβλαστούς–, απασχολεί χιλιάδες εργαζόμενους με τις συνεργαζόμενες εταιρείες, και αναπτύσσει υποδομές που θα τριπλασιάσουν το ερευνητικό του αποτύπωμα για τα επόμενα χρόνια. Με ισχυρή βιομηχανική συνεργασία, ενεργή παρουσία σε όλη τη χώρα και άμεση συμβολή στην απασχόληση, το ΕΚΕΤΑ αποτελεί σήμερα έναν από τους σημαντικότερους θεσμικούς και οικονομικούς καταλύτες για τη Βόρεια Ελλάδα και τη χώρα συνολικά.
Η εκρηκτική ανάπτυξη ενός εθνικού ερευνητικού κέντρου
Η επιτυχία του ΕΚΕΤΑ, σύμφωνα με τον πρόεδρό του Ευάγγελο Μπεκιάρη, οφείλεται σχεδόν αποκλειστικά στο ανταγωνιστικό του μοντέλο, καθώς η κρατική επιχορήγηση παραμένει σταθερή στα μόλις 5 εκατ. ευρώ. Παρά ταύτα, μέσω συνεργασιών με πάνω από 100 ελληνικές και ξένες επιχειρήσεις και συμμετοχής σε εκατοντάδες ανταγωνιστικά ερευνητικά προγράμματα, το ΕΚΕΤΑ έχει καταφέρει να παράγει 70 εκατ. ευρώ εσόδων ετησίως. Στην εξίσωση, αν και δεν μπαίνουν στο «ταμείο» του ΕΚΕΤΑ αλλά συνεισφέρουν στην εθνική οικονομία, προστίθενται τα 10 εκατ. ευρώ τζίρου των 23 τεχνοβλαστών του, εκ των οποίων τέσσερις ξεπερνούν το 1 εκατ. ευρώ ετησίως.
Παράλληλα, 15 προϊόντα στα οποία συμμετείχαν ερευνητικές ομάδες του Κέντρου πωλούνται σήμερα στη διεθνή αγορά, αποδεικνύοντας ότι η εφαρμοσμένη έρευνα μπορεί να ενισχύσει την ελληνική βιομηχανία με πραγματικό, μετρήσιμο αντίκτυπο.
Η δύναμη του ανθρώπινου κεφαλαίου και ο πολλαπλασιαστής απασχόλησης
Η μεγαλύτερη αξία του Ερευνητικού Κέντρου είναι οι άνθρωποί του. Αν και μόλις 70 από τους εργαζόμενους είναι ερευνητές, καθένας από αυτούς –σύμφωνα με τον κ. Μπεκιάρη– δημιουργεί περί τις 20 νέες θέσεις εργασίας μέσα σε μία τριετία, μέσω των έργων και των spin-offs που αναπτύσσονται γύρω από την ερευνητική δραστηριότητα.
Το ΕΚΕΤΑ απασχολεί συνολικά 1.700 εργαζομένους μαζί με τις συνεργαζόμενες εταιρείες, ενώ βρίσκεται σε μια συνεχή «μάχη» brain regain. Ήδη, κορυφαίοι Έλληνες επιστήμονες επιστρέφουν στη χώρα χάρη στις ευκαιρίες που δημιουργεί το Κέντρο – με χαρακτηριστικό το παράδειγμα του δρ. Βασίλη Καπάτου, ο οποίος εγκατέλειψε μόνιμη θέση στη Δανία για να ενταχθεί στο ΙΜΕΤ/ΕΚΕΤΑ.
Ταυτόχρονα, ο πρόεδρος του Κέντρου θέτει ως δεύτερο μεγάλο στοίχημα την αξιοποίηση ερευνητών σε κυβερνητικούς και θεσμικούς ρόλους, ώστε η τεχνοκρατική γνώση να ενσωματωθεί ουσιαστικά στη δημόσια διοίκηση.
Η Θεσσαλονίκη ως εθνικό σημείο αναφοράς
Αν και έδρα του ΕΚΕΤΑ είναι η Θεσσαλονίκη, η ανάπτυξή του είναι πολυκεντρική. Παραρτήματα λειτουργούν σε Αθήνα, Πειραιά, Λάρισα, Βόλο, Πτολεμαΐδα, Ιωάννινα, Ρόδο και Χάλκη, ενώ νέα κέντρα σχεδιάζονται σε Λάκκωμα Χαλκιδικής –όπου ανεγείρεται κτήριο 3.500 τ.μ. για τη βιομηχανία του μέλλοντος– στη Νάουσα και αλλού.
Στην Πτολεμαΐδα, προχωρά η δημιουργία εργοστασίου πράσινου υδρογόνου, μια επένδυση 20 εκατ. ευρώ που θα καλύψει τις ενεργειακές ανάγκες των εγκαταστάσεων του ΕΚΕΤΑ και τοπικών φορέων.
ΕΚΕΤΑ 2.0: Επενδυτικό άλμα 44 εκατ. ευρώ και νέες εγκαταστάσεις 22.000 τ.μ.
Το επενδυτικό πρόγραμμα ΕΚΕΤΑ 2.0 –με χρηματοδότηση 34 εκατ. ευρώ από το Ταμείο Ανάκαμψης και 10 εκατ. από το ίδιο το Κέντρο– οδηγεί σε ένα μεγάλο έργο διεύρυνσης των υποδομών. Μέχρι τον Ιούνιο παραδίδονται 11.000 τ.μ. νέων εργαστηριακών χώρων, ενώ συνολικά το πρόγραμμα περιλαμβάνει 22.000 τ.μ. νέων ερευνητικών εγκαταστάσεων.
Στα έργα που ήδη υλοποιούνται περιλαμβάνονται το AI Nucleus στην Τεχνόπολη Θεσσαλονίκης, που λειτουργεί ως κόμβος τεχνητής νοημοσύνης για τη βιομηχανία της 4ης βιομηχανικής επανάστασης και εγκαινιάστηκε πριν από λίγες ημέρες, ένα πρότυπο θερμοκήπιο που παραδίδεται τον Μάρτιο του 2026, όπου θα αναλύεται το DNA των φυτών στις εγκαταστάσεις του ΕΚΕΤΑ, νέα κτίρια στη Λάρισα και στο Λάκκωμα Χαλκιδικής.
Το Κέντρο έχει επίσης δεσμεύσει 21 εκατ. ευρώ για την κατασκευή εγκαταστάσεων στο Thess INTEC, το τεχνολογικό πάρκο 4ης γενιάς της Θεσσαλονίκης, έργο που –όπως χαρακτηριστικά έχει αναφέρει ο δρ. Μπεκιάρης– θα σημάνει «τριπλασιασμό των ερευνητικών μας υποδομών για τα επόμενα 25 χρόνια».
Χρονιά-ορόσημο το 2026 και οι μεγάλες πρωτοβουλίες
Το 2026 αναδεικνύεται σε καθοριστικό έτος για το Κέντρο, καθώς τότε αρχίζει η υλοποίηση κομβικών πρωτοβουλιών.
Πρώτον, ξεκινά στην πράξη η λειτουργία του νέου Συμβουλίου Καινοτομίας και Μεταφοράς Τεχνολογίας, υπό την προεδρία του ΕΚΕΤΑ, με τη συμμετοχή ΣΕΒ, ΣΒΕ, ΣΕΒΕ, ΣΕΤΕ, Υπερταμείου, ΚΕΕΕ, ΕΑΣΕ και Enterprise Greece. Το συμβούλιο θα δημιουργήσει αποθετήριο τεχνολογίας με χρήση Τεχνητής Νοημοσύνης για 100 ερευνητικές ομάδες, ενισχύοντας τις διασυνδέσεις μεταξύ έρευνας και επιχειρήσεων.
Δεύτερον, το εργοστάσιο πράσινου υδρογόνου στην Πτολεμαΐδα θα αρχίσει την παροχή καθαρής ενέργειας, προσφέροντας ένα από τα πρώτα παραδείγματα τοπικής παραγωγής υδρογόνου στην Ελλάδα. Τρίτον, ολοκληρώνεται η πλήρης ανάπτυξη του προγράμματος ΕΚΕΤΑ 2.0, με τα έργα των 22.000 τ.μ. να ενισχύουν θεαματικά τις ερευνητικές δυνατότητες του Κέντρου.
Το ΕΚΕΤΑ λειτουργεί σήμερα πέντε ινστιτούτα: Ινστιτούτο Χημικών Διεργασιών και Ενεργειακών Πόρων, Ινστιτούτο Τεχνολογιών Πληροφορικής και Επικοινωνιών, Ινστιτούτο Βιώσιμης Κινητικότητας και Δικτύων Μεταφορών, Ινστιτούτο Εφαρμοσμένων Βιοεπιστημών, Ινστιτούτο Βιο-Οικονομίας και Αγρο-Τεχνολογίας.
Ωστόσο, σύμφωνα με τον δρ. Ευάγγελο Μπεκιάρη, το Κέντρο μελετά τη δημιουργία νέων ινστιτούτων, σε τομείς όπου η Ελλάδα διαθέτει συγκριτικό πλεονέκτημα και όπου η ευφυής εξειδίκευση μπορεί να αποδώσει μετρήσιμα αποτελέσματα.
Η συμβολή στην κοινωνία και στην οικονομία
To ΕΚΕΤΑ δεν περιορίζεται στην επιστημονική έρευνα. Παρέχει 24 υπηρεσίες εφαρμοσμένης τεχνολογίας για την κοινωνία –από τη δυναμική διαχείριση κυκλοφορίας έως εργαλεία για τη δημόσια υγεία– και συμβάλλει ενεργά στη στήριξη της περιφερειακής ανάπτυξης, των επιχειρήσεων και των ενεργειακών μετασχηματισμών.
Η επίδρασή του στην επιχειρηματικότητα είναι απτή: ξεκινώντας από 23 spin-offs, μέχρι τις εκατοντάδες συνεργασίες με βιομηχανίες, το Κέντρο λειτουργεί ως ενδιάμεσος φορέας μεταφοράς τεχνογνωσίας, προσφέροντας σταθερή «τροφοδότηση» τεχνολογίας στην παραγωγική βάση της χώρας.
Το ΕΚΕΤΑ ως μακροπρόθεσμος αναπτυξιακός πυλώνας της Θεσσαλονίκης
Με το βλέμμα στο 2030 και ακόμη πιο πέρα, το ΕΚΕΤΑ διαμορφώνει το μέλλον της Θεσσαλονίκης ως περιφερειακού τεχνολογικού κόμβου. Με επενδύσεις δεκάδων εκατομμυρίων, με ανθρώπινο δυναμικό που μεγαλώνει, με δομές που επεκτείνονται και με σταθερή σύνδεση με τη βιομηχανία, το Κέντρο αναδεικνύεται όχι μόνο σε ερευνητικό οργανισμό, αλλά σε στρατηγικό μοχλό ανάπτυξης για όλη τη Βόρεια Ελλάδα.
Το αποτύπωμά του είναι τεχνολογικό, οικονομικό, κοινωνικό και –κυρίως– μακροπρόθεσμο. Η διεύρυνση των υποδομών, οι δράσεις για brain regain, η προώθηση της καινοτομίας και η ενίσχυση της παραγωγικής βάσης συνθέτουν έναν οργανισμό που, στα 25 χρόνια λειτουργίας του, έχει ήδη εξελιχθεί σε έναν από τους σημαντικότερους αναπτυξιακούς πυλώνες της Θεσσαλονίκης και της χώρας.
