Την ίδια στιγμή, οι διεθνείς εξελίξεις διαμορφώνουν νέες ισορροπίες. Οι δασμοί 15% των ΗΠΑ στα ευρωπαϊκά κρασιά αναστάτωσαν την παγκόσμια αγορά, όμως για τους Έλληνες οινοποιούς —και ιδιαίτερα της Βόρειας Ελλάδας— δημιουργούνται ευκαιρίες να κερδίσουν έδαφος σε άλλες αγορές όπου τα κρασιά έγιναν ακριβότερα.
Η πρόεδρος της Ένωσης Οινοποιών Βορείου Ελλάδος (ΕΝΟΑΒΕ), Ελένη Σίντου, μιλώντας στα Μακεδονικά Νέα, σκιαγραφεί το παρόν και τις προοπτικές της αμπελουργίας, των εξαγωγών και της τουριστικής ανάπτυξης του οίνου στην περιοχή.
Οινοπαραγωγή: λιγότερη ποσότητα, περισσότερη ποιότητα
Ο φετινός τρύγος στη Βόρεια Ελλάδα επιβεβαιώνει την τάση των τελευταίων ετών: μικρότερες ποσότητες αλλά υψηλή ποιότητα. Όπως αναφέρει η κα Σίντου, «ο τρύγος ήταν σε φυσιολογικά επίπεδα, ποιοτικά επιτυχημένη παραγωγή με απουσία ασθενειών και πολύ καλή ωρίμανση, αλλά πιο περιορισμένη ποσοτικά λόγω των δυσκολιών του καιρού. Αναμένουμε εξαιρετικά κρασιά όσον αφορά την ποιότητα».
Η μείωση της παραγωγής συνδέεται άμεσα με τις κλιματικές μεταβολές, που πλήττουν όλη τη χώρα. Στη Βόρεια Ελλάδα, οι ακραίες καιρικές συνθήκες και οι περιορισμένες καλλιεργούμενες εκτάσεις περιορίζουν τους όγκους, όμως οι ιδιαίτερες ποικιλίες και τα μοναδικά αμπελοτόπια δημιουργούν ανταγωνιστικό πλεονέκτημα.
Η αγορά του κρασιού: προκλήσεις και αναγνωρισιμότητα
Η συνολική παραγωγή κρασιού στην Ελλάδα παρουσιάζει φθίνουσα πορεία, με τη Βόρεια Ελλάδα να ακολουθεί την ίδια τάση. Ωστόσο, η έμφαση στην ποιότητα και η διαφοροποίηση των ποικιλιών ενισχύουν την αναγνωρισιμότητα των τοπικών κρασιών. «Η έμφαση στην ποιότητα, η διαφορετικότητα των ποικιλιών στη Βόρεια Ελλάδα και τα ιδιαίτερα αμπελοτόπια προσφέρουν κάτι ξεχωριστό και οι παραγωγοί κερδίζουν σε αναγνωρισιμότητα», σημειώνει η πρόεδρος της ΕΝΟΑΒΕ.
Η εξέλιξη των καταναλωτικών συνηθειών λειτουργεί υπέρ των οινοποιών. Οι καταναλωτές στρέφονται σε κρασιά με ταυτότητα και τοπική προέλευση. «Οι καταναλωτές πίνουν λιγότερο και καλύτερα, προτιμούν κρασιά με ισχυρή ταυτότητα. Σημαντικό ρόλο παίζει η ποικιλία, η προέλευση και το terroir. Υπάρχει στροφή στις τοπικές ποικιλίες που διαφοροποιούν την ταυτότητα της χώρας. Οι νεότερες γενιές ενδιαφέρονται για την ιστορία του οινοποιείου, του παραγωγού και της περιοχής ενώ αυξάνεται το ενδιαφέρον για κρασιά χαμηλότερου αλκοολικού βαθμού ή αλκοολούχα υποκατάστατα», επισημαίνει η κα Σίντου.
Εξαγωγές: παραδοσιακές και νέες αγορές
Οι εξαγωγές αποτελούν βασικό πυλώνα στήριξης του κλάδου, με τη Βόρεια Ελλάδα να συμβάλλει σημαντικά στην παρουσία του ελληνικού κρασιού στο εξωτερικό. Οι σημαντικότεροι ευρωπαϊκοί προορισμοί είναι η Γερμανία, η Ολλανδία, το Βέλγιο, οι Σκανδιναβικές χώρες και η Κύπρος. Παράλληλα, οι ΗΠΑ και ο Καναδάς αναδεικνύονται σε δυναμικές αγορές, αν και τα μεταφορικά κόστη και οι δασμοί δημιουργούν προκλήσεις.
Οι πρόσφατοι αμερικανικοί δασμοί 15% στα ευρωπαϊκά κρασιά ανέτρεψαν ισορροπίες στην αγορά, όμως οι ελληνικοί εξαγωγείς φαίνεται να βγήκαν συγκριτικά λιγότερο ζημιωμένοι. «Οι δασμοί της Αμερικής έχουν φέρει μεγάλη αναστάτωση στην παγκόσμια αγορά κρασιού, με ζημιά κυρίως στους μεγάλους εξαγωγείς της ΕΕ. Οι Έλληνες εξαγωγείς δεν δέχτηκαν άμεσο πλήγμα και μπορούν να κερδίσουν έδαφος σε αγορές όπου τα γαλλικά και ισπανικά κρασιά έγιναν ακριβότερα», αναφέρει η κα Σίντου.
Ο οινοτουρισμός ως μοχλός ανάπτυξης
Η Βόρεια Ελλάδα διαθέτει επίσης δεκάδες επισκέψιμα οινοποιεία, τα οποία συνθέτουν ένα οργανωμένο δίκτυο οινικών εμπειριών. Ο θεματικός τουρισμός γύρω από το κρασί αναπτύσσεται με ταχείς ρυθμούς, προσφέροντας υπεραξία στα προϊόντα και ενισχύοντας την τοπική οικονομία.
Το δίκτυο «Wine Roads of Northern Greece» έχει χαρτογραφήσει οκτώ διαδρομές από την Ήπειρο έως τη Θράκη, προβάλλοντας το πλούσιο αμπελουργικό δυναμικό και τη μοναδικότητα των ποικιλιών. «Ο οινοτουρισμός έχει ως στόχο την ανάδειξη των βορειοελλαδικών ποικιλιών, των αμπελουργικών ζωνών, της κουλτούρας, της τοπικής γαστρονομίας και της παράδοσης μέσω της επισκεψιμότητας», τονίζει στα Μακεδονικά Νέα η κα Σίντου.
Βιωσιμότητα και πράσινη μετάβαση
Η στροφή στη βιωσιμότητα αποτελεί όχι μόνο τάση, αλλά και αναγκαιότητα για τον κλάδο. Όλο και περισσότερες αγορές απαιτούν πιστοποιημένα, βιολογικά και βιώσιμα κρασιά. «Η βιωσιμότητα δημιουργεί προστιθέμενη αξία στο προϊόν και προσελκύει περισσότερους επενδυτές. Υπάρχει αύξηση ζήτησης για βιολογικά και βιώσιμα κρασιά από τις νεότερες γενιές», εξηγεί η πρόεδρος της ΕΝΟΑΒΕ.
Η πράσινη μετάβαση από την άλλη ενισχύει την ανταγωνιστικότητα των οινοποιείων και συμβάλλει στην προσαρμογή τους σε ένα διεθνές περιβάλλον όπου οι περιβαλλοντικοί δείκτες έχουν όλο και μεγαλύτερη βαρύτητα.
Η Βόρεια Ελλάδα αναδεικνύεται συνεπώς σε στρατηγικό πυλώνα για την ανάπτυξη του ελληνικού κρασιού, αξιοποιώντας τη μοναδικότητα των ποικιλιών της, τον αυξανόμενο ρόλο του οινοτουρισμού και τις εξαγωγικές ευκαιρίες που δημιουργούνται. Παρά τις προκλήσεις που επιφέρει η κλιματική αλλαγή και οι διεθνείς εμπορικοί περιορισμοί, οι οινοποιοί της περιοχής επενδύουν στη διαφοροποίηση, τη βιωσιμότητα και την εξωστρέφεια.
Σύμφωνα με την κα. Σίντου, το μέλλον του βορειοελλαδικού κρασιού περνά μέσα από την ποιότητα, την ταυτότητα και τη σύνδεση με τον τόπο του — χαρακτηριστικά που μπορούν να το καταστήσουν πρωταγωνιστή τόσο στην εγχώρια όσο και στη διεθνή αγορά.
