Το 2024, η Περιφέρεια κατέγραψε ισχυρή αύξηση τουριστικών εσόδων κατά +11%, φτάνοντας τα 416 εκατ. ευρώ έναντι 375 εκατ. ευρώ το 2023, ενώ κατέκτησε την τρίτη θέση πανελλαδικά σε αριθμό επισκέψεων.
Αν και η τουριστική της εικόνα δεν είναι ενιαία ανά αγορά, παρουσιάζει σταθερά πλεονεκτήματα όπως υψηλές διανυκτερεύσεις, διαφοροποιημένα προφίλ επισκεπτών και στρατηγική γεωγραφική θέση που μπορεί να λειτουργήσει ως πύλη προς τα Βαλκάνια. Το ζητούμενο που προκύπτει από την πρόσφατη μελέτη του Ινστιτούτου του Συνδέσμου Ελληνικών Τουριστικών Επιχειρήσεων (ΙΝΣΕΤΕ) για τα επόμενα έτη είναι η αύξηση της μέσης τουριστικής δαπάνης και η προσέλκυση αγορών υψηλότερης καταναλωτικής ικανότητας.
Η Γερμανία στηρίζει την τουριστική οικονομία της Περιφέρειας
Η γερμανική αγορά αναδείχθηκε το 2024 σε βασικό στυλοβάτη του τουρισμού της Κεντρικής Μακεδονίας. Οι επισκέψεις Γερμανών τουριστών αυξήθηκαν κατά +8% σε σύγκριση με το 2023 και ανήλθαν σε 989.000, ενώ οι διανυκτερεύσεις ενισχύθηκαν κατά +10%, ξεπερνώντας τα 11,2 εκατ. Η συνολική δαπάνη από την εν λόγω αγορά ανήλθε σε 416 εκατ. ευρώ, κατατάσσοντας τη Γερμανία στην πρώτη θέση σε επίπεδο εσόδων.
Η μέση διάρκεια παραμονής των Γερμανών στην Κεντρική Μακεδονία ανήλθε σε 11,4 διανυκτερεύσεις, η υψηλότερη σε όλη τη χώρα, γεγονός που επιβεβαιώνει την προσήλωσή τους στον προορισμό. Ωστόσο, η δαπάνη ανά διανυκτέρευση ήταν μόλις 37 ευρώ, αισθητά κάτω από τον εθνικό μέσο όρο των 48 ευρώ, γεγονός που αποτυπώνει ένα τουριστικό προφίλ με έμφαση στη μακρά διαμονή αλλά περιορισμένη ημερήσια κατανάλωση.
Η δαπάνη ανά επίσκεψη, ωστόσο, έφτασε τα 420 ευρώ – σχεδόν διπλάσια από τον μέσο όρο της Περιφέρειας (211 ευρώ) – υποδεικνύοντας την αξία αυτής της αγοράς, ιδιαίτερα για την τουριστική οικονομία περιοχών όπως η Θεσσαλονίκη, η Χαλκιδική και η Πιερία.
Ηνωμένο Βασίλειο: Υψηλός δείκτης κατανάλωσης, αλλά πτώση στον όγκο
Αντίρροπη ήταν η πορεία της βρετανικής αγοράς. Οι επισκέψεις μειώθηκαν κατά -16% (212.000 επισκέπτες), οι διανυκτερεύσεις κατά -7% (1,64 εκατ.) και οι εισπράξεις κατακρημνίστηκαν κατά -45%, περιοριζόμενες στα 61 εκατ. ευρώ από 109 εκατ. το 2023.
Ωστόσο, οι Βρετανοί εξακολουθούν να εμφανίζουν ισχυρό καταναλωτικό προφίλ. Η μέση παραμονή τους διαμορφώθηκε σε 7,7 διανυκτερεύσεις – έναντι 4,4 του μέσου όρου της Περιφέρειας, ενώ η δαπάνη ανά επίσκεψη έφτασε τα 285 ευρώ, επίσης υψηλότερη από τον μέσο όρο. Παρά τη μείωση στον όγκο, η αγορά του Ηνωμένου Βασιλείου αποτελεί σημαντικό περιουσιακό στοιχείο για την Περιφέρεια, καθώς συνδυάζει αστικό τουρισμό με παραθεριστικό ενδιαφέρον και προοπτική για city breaks. Στοχευμένες ενέργειες προβολής, αεροπορικής διασύνδεσης και τουριστικής διαφοροποίησης αναμένεται να αναθερμάνουν τη ζήτηση για επισκέψεις και διαμονή στην Κεντρική Μακεδονία.
Ιταλία: Αναδυόμενη αγορά με ενδιαφέρον προφίλ
Η Ιταλία δεν συγκαταλέγεται ακόμη στις κύριες αγορές της Κεντρικής Μακεδονίας, ωστόσο παρουσιάζει αυξητική τάση. Αν και δεν υπάρχουν αναλυτικά στοιχεία για την Περιφέρεια, σε εθνικό επίπεδο οι Ιταλοί επισκέπτες αυξήθηκαν κατά +6% και οι ταξιδιωτικές εισπράξεις κατά +14% (413 εκατ. €). Η μέση δαπάνη ανά επίσκεψη ανήλθε σε 545 ευρώ, ενώ η μέση διάρκεια διαμονής ήταν 6,1 διανυκτερεύσεις.
Οι Ιταλοί τουρίστες συνιστούν μια αγορά με προοπτικές, ιδίως για τη Θεσσαλονίκη ως αστικό προορισμό, αλλά και για παραλιακούς δήμους που προσελκύουν ταξιδιώτες οδικής πρόσβασης. Η αξιοποίηση αυτής της δυναμικής απαιτεί βέβαια προβολή σε αστικά κέντρα της Βόρειας και Κεντρικής Ιταλίας.
Στο πλαίσιο αυτό γίνονται στοχευμένες τουριστικές δράσεις από την πλευρά των τουριστικών φορέων, καθώς πρόσφατα η Θεσσαλονίκη και η ανατολική Χαλκιδική βρέθηκαν στο επίκεντρο ταξιδίου εξοικείωσης (fam trip) ως ιδανικών προορισμών για εκπαιδευτικό τουρισμό , με τη συμμετοχή εκπροσώπων από ιταλικά ταξιδιωτικά πρακτορεία, τα οποία ειδικεύονται στον σχολικό τουρισμό.
Το ταξίδι αποσκοπούσε στην προώθηση της Θεσσαλονίκης και της ανατολικής Χαλκιδικής στο ευρωπαϊκό πρόγραμμα PCTO (Percorsi per le Competenze Trasversali e l’Orientamento), που αποτελεί υποχρεωτικό εκπαιδευτικό πρόγραμμα για τους μαθητές της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης στην Ιταλία.
Σύμφωνα με τους τουριστικούς φορείς, η προσέλκυση μαθητών και φοιτητών καθ’ όλη τη διάρκεια του έτους στη Θεσσαλονίκη και την ευρύτερη περιοχή, μπορεί να συμβάλει σημαντικά στην επιμήκυνση της τουριστικής περιόδου, καθώς η πόλη, με τον πολυπολιτισμικό χαρακτήρα, την ισχυρή πανεπιστημιακή παρουσία και την πλούσια ιστορία της, προσφέρει το κατάλληλο περιβάλλον για εκπαιδευτικά ταξίδια και πρακτικές ασκήσεις, συνδυάζοντας τη μάθηση με την εμπειρία ενός city break, ενώ ταυτόχρονα έχει τη δυνατότητα να δημιουργήσει ένα δίκτυο «πρεσβευτών», ενισχύοντας την πολιτιστική ανταλλαγή και τις διμερείς σχέσεις.
ΗΠΑ: Υψηλή αγοραστική δύναμη, χαμηλή διείσδυση
Η αμερικανική αγορά καταγράφει τη μεγαλύτερη μέση δαπάνη ανά επίσκεψη στην Ελλάδα (676 €) και την υψηλότερη ημερήσια δαπάνη (107 €). Ωστόσο, η παρουσία της στην Κεντρική Μακεδονία παραμένει περιορισμένη, χωρίς διακριτά στοιχεία του ΙΝΣΕΤΕ για το 2024.
Η αγορά των ΗΠΑ παρουσιάζει υψηλή αξία ειδικά για premium τουρισμό (συνέδρια και επαγγελματικά ταξίδια), πολιτιστικό τουρισμό και θεματικά πακέτα. Η ενίσχυση της Θεσσαλονίκης ως πολιτιστικής «πύλης» της Βόρειας Ελλάδας και η αξιοποίηση της διασύνδεσης μέσω Αθήνας ή ακόμη και της απευθείας σύνδεσης θα μπορούσαν να φέρουν ποιοτικούς επισκέπτες από την άλλη πλευρά του Ατλαντικού.
Άλλες αγορές – Ελλιπή στοιχεία αλλά αυξανόμενο ενδιαφέρον
Για χώρες όπως η Ολλανδία και η Γαλλία δεν υπάρχουν επαρκή δεδομένα που να καταγράφουν τη σχέση τους με την Κεντρική Μακεδονία, γεγονός που υποδεικνύει ανάγκη για πιο συστηματική μέτρηση και στόχευση. Παρότι η Ολλανδία διατηρεί ισχυρή παρουσία σε άλλες Περιφέρειες, η Κεντρική Μακεδονία θα μπορούσε να κεφαλαιοποιήσει το θετικό brand της Χαλκιδικής σε αυτή την αγορά.
Η Κεντρική Μακεδονία το 2024 ενίσχυσε τη θέση της στο τουριστικό τοπίο της χώρας, στηριζόμενη κυρίως στη γερμανική αγορά και σταθερά στη βρετανική. Η ανομοιομορφία στις αποδόσεις των επιμέρους αγορών αναδεικνύει την ανάγκη για διαφοροποιημένες στρατηγικές προσέλκυσης, αλλά και για συνολική αναβάθμιση της προσφερόμενης εμπειρίας.
Για την αύξηση της κατά κεφαλήν τουριστικής δαπάνης και την ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας με βάση όσα υποστηρίζουν στα Μακεδονικά Νέα γνώστες του τουριστικού κλάδου της Περιφέρειας, κρίσιμοι άξονες θα μπορούσαν να είναι η ποιοτική αναβάθμιση των καταλυμάτων και των τουριστικών υποδομών, η ανάπτυξη θεματικού τουρισμού (πολιτιστικού, γαστρονομικού, αγροτουρισμού), η ενίσχυση της αεροπορικής συνδεσιμότητας με στρατηγικές αγορές.
Με τη Θεσσαλονίκη να λειτουργεί ως μητροπολιτικό και τουριστικό κέντρο, και τη Χαλκιδική, την Πιερία και τους ορεινούς προορισμούς να προσφέρουν διαφοροποιημένες εμπειρίες, η Κεντρική Μακεδονία έχει όλα τα εχέγγυα να μετατραπεί σε πρότυπο βιώσιμης και πολυεθνικής τουριστικής ανάπτυξης.
