H Περιφέρεια καταγράφει συνολική αξιολόγηση 9,5/10, την υψηλότερη σε όλη τη χώρα, ξεπερνώντας μάλιστα και τον ευρωπαϊκό μέσο όρο (8,8). Πρόκειται για μια επιτυχία που αναδεικνύει τη δυναμική ενός εναλλακτικού προορισμού, με χαρακτηριστικά που ταιριάζουν στη νέα διεθνή τάση του βιώσιμου και αυθεντικού τουρισμού.
Η υπεροχή στα ποιοτικά χαρακτηριστικά
Οι επισκέπτες της Δυτικής Μακεδονίας αναγνωρίζουν με τον πλέον εμφατικό τρόπο τα ποιοτικά χαρακτηριστικά της εμπειρίας τους. Δύο δείκτες ξεχώρισαν πανελλαδικά:
Φιλοξενία: Με άριστη βαθμολογία 10,0, η Περιφέρεια αναδεικνύεται πρωταθλήτρια στον τομέα αυτόν, επιβεβαιώνοντας ότι η προσωπική φροντίδα και η ζεστασιά των κατοίκων αποτελούν αναπόσπαστο στοιχείο της ταυτότητας της περιοχής.
Σχέση ποιότητας–τιμής: Επίσης με 10,0, η Δυτική Μακεδονία αποδεικνύει ότι προσφέρει υπηρεσίες και εμπειρίες ανώτερες από την αξία που πληρώνουν οι ταξιδιώτες, ένα στρατηγικό πλεονέκτημα για την προσέλκυση επισκεπτών μεσαίου και ανώτερου εισοδήματος.
Στην ίδια κατηγορία υψηλής ικανοποίησης εντάσσεται και η γαστρονομία, με βαθμολογία 9,5, καθώς τα τοπικά προϊόντα και οι παραδοσιακές γεύσεις κερδίζουν έδαφος ως βασικό κομμάτι της ταξιδιωτικής εμπειρίας.
Ένας εναλλακτικός προορισμός
Η Δυτική Μακεδονία διαφοροποιείται έντονα από τις παραθαλάσσιες Περιφέρειες, προσφέροντας ένα πλέγμα εμπειριών που στηρίζεται σε εναλλακτικές μορφές τουρισμού:
Φυσιολατρικός και ορεινός τουρισμός: Οι λίμνες Πολυφύτου και Καστοριάς, τα βουνά του Γράμμου και του Βιτσίου, συγκροτούν μοναδικά τοπία για πεζοπορία, ορειβασία και υπαίθριες δραστηριότητες.
Πολιτιστικός τουρισμός: Τα αρχοντικά της Σιάτιστας, οι βυζαντινές εκκλησίες, τα μουσεία και τα μοναστήρια συνθέτουν μια πλούσια πολιτιστική κληρονομιά.
Αγροτουρισμός και γαστρονομία: Προϊόντα όπως τα φασόλια Πρεσπών, τα κρασιά Φλώρινας και τα γλυκά του κουταλιού της Καστοριάς, λειτουργούν ως πρεσβευτές του τοπικού πολιτισμού στο πιάτο.
Η Αντιπεριφερειάρχης Τουρισμού Πολιτισμού και Περιβάλλοντος, κα Πολυτίμη Φαρμάκη, υπογράμμισε στα Μακεδονικά Νέα ότι «δεν έχουμε θάλασσα, αλλά διαθέτουμε το 65% των υδάτινων πόρων όλης της Ελλάδας. Οι λίμνες μας, όπως η Πρέσπα και η Καστοριά, είναι αληθινά στολίδια. Δεν μας έχουν ανακαλύψει ακόμα, και αυτό μας δίνει τη δυνατότητα να προσφέρουμε αυθεντικές εμπειρίες, μακριά από την πολυκοσμία».
Ο τουρισμός στη Δυτική Μακεδονία αναδύεται ως εναλλακτικός μοχλός ανάπτυξης, ικανός να διαφοροποιήσει την οικονομία και να δημιουργήσει νέες θέσεις εργασίας.
Ταυτόχρονα, οι σχετικά περιορισμένοι αριθμοί επισκεπτών σε σύγκριση με ώριμους προορισμούς αποτελούν πλεονέκτημα, αφού η εμπειρία χαρακτηρίζεται από ηρεμία, αυθεντικότητα και χαμηλότερη περιβαλλοντική πίεση.
«Η βιώσιμη ανάπτυξη είναι ήδη παρούσα. Έχουμε ένα δυνατό storytelling να μοιραστούμε, που αναδεικνύει την πραγματική εικόνα της Δυτικής Μακεδονίας, με τις φυσικές και πολιτιστικές της ομορφιές», σημείωσε η κα Φαρμάκη.
Περιφερειακές ενότητες με ξεχωριστή ταυτότητα
Η Περιφέρεια αποτελείται από τέσσερις Περιφερειακές Ενότητες: Καστοριά, Φλώρινα, Γρεβενά και Κοζάνη, καθεμία με τη δική της «υπογραφή».
Καστοριά: Ναυαρχίδα του τουριστικού προϊόντος, με βυζαντινά μνημεία, εκκλησίες, μοναστήρια και τον ξεχωριστό χαρακτήρα της πόλης πάνω στη λίμνη.
Γρεβενά: Γνωστά για τη Βάλια Κάλντα, τα μανιτάρια και τη Μανιταρογιορτή, που έχει εξελιχθεί σε δημοφιλές πολιτιστικό γεγονός.
Κοζάνη: Ξεχωρίζει για τη βιβλιοθήκη–κόσμημα με τον πλούσιο θησαυρό χειρογράφων και τη Χάρτα του Ρήγα, καθώς και για περιοχές όπως η Σιάτιστα (με τα αρχοντικά και τα κρασιά της) και το Βελβεντό με τα οινοποιεία και τη φύση του.
Φλώρινα: Με την Πρέσπα, τον Άγιο Αχίλλειο και το χαρακτηριστικό φυσικό τοπίο που θυμίζει ταινία του Αγγελόπουλου. Διαθέτει επίσης έντονη γαστρονομική ταυτότητα και πλούσιους υδάτινους πόρους.
Branding, πολιτισμός και γαστρονομία
Η Περιφέρεια αναπτύσσει το δικό της branding, με το όνομα «Πρέσπα», που συνδυάζει τα δύο βασικά στοιχεία της ταυτότητας της Δυτικής Μακεδονίας: βουνά και λίμνες. Στο πλαίσιο αυτό αναδεικνύονται εμπειρίες όπως οι σχολές κεραμικής στους Ψαράδες, στη Βλάστη και στο Νεστόριο, καθώς και οι γαστρονομικές περιηγήσεις με βάση τα τοπικά προϊόντα. «Το brand μας συμβολίζει ακριβώς αυτά που έχουμε: βουνά και λίμνες. Είναι ένα προϊόν που μπορούμε να προωθήσουμε διεθνώς», εξήγησε η κα Φαρμάκη.
Παράλληλα, η Περιφέρεια προχωρά σε ψηφιακό μετασχηματισμό, με νέο επίσημο site που αναμένεται να είναι έτοιμο τον Δεκέμβριο του 2025, παρέχοντας συγκεντρωμένες πληροφορίες για το τουριστικό προϊόν.
Προκλήσεις και επόμενα βήματα
Για να κεφαλαιοποιηθεί η θετική δυναμική όμως, απαιτούνται στοχευμένες κινήσεις σε τρεις κατευθύνσεις:
1. Υποδομές: Βελτίωση οδικών συνδέσεων, αναβάθμιση καταλυμάτων μικρής κλίμακας και ενίσχυση τουριστικών υπηρεσιών
2. Προβολή: Στοχευμένες καμπάνιες σε αγορές που αναζητούν βιώσιμες και αυθεντικές εμπειρίες.
3. Συνεργασίες: Δικτύωση επιχειρήσεων, πολιτιστικών φορέων και τοπικών κοινοτήτων για τη δημιουργία ολοκληρωμένων προϊόντων.
Στο πλαίσιο αυτό εντάσσονται και οι προτάσεις που έχει καταθέσει η Περιφέρεια στο πρόγραμμα Creative Europe για την ανάδειξη πολιτιστικών γεγονότων όπως το καρναβάλι, αλλά και οι συνέργειες με δήμους, ΟΤΑ, αναπτυξιακούς φορείς και επιχειρήσεις.
Ένας προορισμός με προοπτική
Η Δυτική Μακεδονία αποδεικνύει ότι η Ελλάδα δεν είναι μόνο ήλιος και θάλασσα. Με κορυφαίες βαθμολογίες στη φιλοξενία, τη γαστρονομία και τη σχέση ποιότητας–τιμής, αλλά και με πλούσια πολιτιστική κληρονομιά και φυσικά τοπία, διαθέτει όλα τα εχέγγυα να εξελιχθεί σε πρότυπο εναλλακτικού και βιώσιμου τουρισμού.
Το ζητούμενο πλέον είναι η στρατηγική αξιοποίηση αυτής της δυναμικής, ώστε η τουριστική ανάπτυξη να συνδεθεί με την οικονομική ανασυγκρότηση της περιοχής και να αναδείξει τη Δυτική Μακεδονία ως τον «κρυφό άσσο» του ελληνικού τουρισμού.
