Με σημαντικότερο οικονομικό τομέα τα ορυχεία – λατομεία σε ποσοστό 48%, η πόλη της Κοζάνης επιχειρεί να κερδίσει το «στοίχημα» της μετά λιγνίτη εποχής, καθώς καταγράφει χαμηλό κατά κεφαλήν ΑΕΠ, 14% χαμηλότερο του εθνικού μέσου όρου, ενώ η παραγωγικότητα εργασίας είναι οριακά υψηλότερη από τον μ.ο. της χώρας.
Σημαντική βαρύτητα δίδεται στον Χωρικό Σχεδιασμό, στην διαχείριση των υδάτων, στην ενέργεια και την αποκατάσταση του περιβάλλοντος, όπως στους τομείς της παιδείας, υγείας, έρευνας και καινοτομίας, με σεβασμό πάντα στην πρόληψη λόγω της κλιματικής αλλαγής.
Το Τοπικό Σχέδιο Ανάπτυξης της Κοζάνης περιλαμβάνει έργα συνολικού προϋπολογισμού 1,42 δισ. ευρώ.
Τα έργα εμβληματικού χαρακτήρα που θα περάσουν την πόλη της Κοζάνης σε νέα εποχή και βρίσκονται σε εξέλιξη ή σε προχωρημένο στάδιο σχεδιασμού είναι:
Υποδομές Παιδείας
Επίπεδο θα ανεβάσει τις δομές παιδείας της περιοχής, η κατασκευή του Πολύ-λειτουργικού Συγκροτήματος της Ζώνης Ενεργού Πολεοδομίας Κοζάνης. Το έργο είναι προϋπολογισμού 110 εκατ. ευρώ, βρίσκεται στη φάση της διαγωνιστικής διαδικασίας και αναμένεται να έχει ολοκληρωθεί τον Ιούνιο του 2028. Περιλαμβάνει την κατασκευή του Κέντρου Διάδοσης Τεχνολογίας της Ζώνης Ενεργού Πολεοδομίας Κοζάνης, Κλειστών Γυμναστηρίων στο 6ο Γυμνάσιο, 3ο Λύκειο και 4ο και 8ο Γυμνάσιο, Κλειστής κολυμβητικής Δεξαμενής στη ΖΕΠ Κοζάνης, Συγκροτήματος ΕΠΑΛ, Ειδικού Νηπιαγωγείου & Δημοτικού Σχολείου, 14ου και 9ου Νηπιαγωγείου και καλλιτεχνικού Γυμνασίου.
Υποδομές Υγείας
Απαραίτητη προϋπόθεση για την αναβάθμιση της ποιότητας ζωής των κατοίκων, αποτελεί η αναβάθμιση των υποδομών υγείας. Προς αυτή τη κατεύθυνση και με προϋπολογισμό άνω των 20 εκατ. ευρώ, βρίσκεται σε εξέλιξη η κατασκευή νέας πτέρυγας χειρουργικού και παθολογικού τομέα, στο Μαμάτσειο Γενικό Νοσοκομείο Κοζάνης. Το νέο κτίριο που κατασκευάζεται είναι τεσσάρων επιπέδων, 5.500 τ.μ., που διασυνδέεται με τα υφιστάμενα κτίρια. Θα φιλοξενήσει την Παθολογική κλινική, την Χειρουργική κλινική, την Ορθοπεδική κλινική, την Οφθαλμολογική κλινική, την ΩΡΛ κλινική και την Ουρολογική κλινική. Το έργο έχει καθυστερήσεις βάσει των αρχικών ημερομηνιών παράδοσης του που είχαν οριστεί.
Ενέργεια
Το μεγαλύτερο έργο που αφορά τον τομέα της ενέργειας είναι, η υπό κατασκευή Μονάδα Συμπαραγωγής Ηλεκτρισμού και Θερμότητας Υψηλής Απόδοσης (ΣΗΘΥΑ) με Μηχανή Εσωτερικής Καύσης φυσικού αερίου ≥ 65MWth, στον Δήμο Κοζάνης, με προϋπολογισμό που ξεπερνά τα 83 εκατ. ευρώ.
Αποκατάσταση του περιβάλλοντος
Προϋπολογισμό 167,2 εκατ. ευρώ έχει το έργο με τίτλο «Δράσεις ανάπτυξης περιοχών Δίκαιης Μετάβασης». Το συγκεκριμένο έργο αφορά την αποκατάσταση και μεταβίβαση εδαφών που χρησιμοποιούνταν για την εξόρυξη λιγνίτη από τη ΔΕΗ Α.Ε. στο Δημόσιο. Περιλαμβάνει εργασίες αποκατάστασης του περιβάλλοντος, μεταβίβαση των εκτάσεων και δημιουργία προϋποθέσεων για νέες επενδύσεις. Στόχος είναι η βιώσιμη ανάπτυξη των περιοχών, η διαφοροποίηση του οικονομικού τους μοντέλου και η ενίσχυση της απασχόλησης. Βρίσκεται σε εξέλιξη και εκτιμάτε ότι θα ολοκληρωθεί τον 6ο μήνα του 2026.
Ενίσχυση της Έρευνας και της Καινοτομίας
Η ενίσχυση των τομέων Έρευνας και Καινοτομίας, αποτελούν στην εποχή μας αναπτυξιακή προτεραιότητα. Στην Κοζάνη έχουν προγραμματιστεί και υλοποιούνται έργα που θα προσδώσουν υπεραξία στους συγκεκριμένους τομείς, αναβαθμίζοντας τις ανάλογες υποδομές, με στόχο ποιοτικότερα αποτελέσματα.
- Με προϋπολογισμένη δαπάνη σχεδόν 20 εκατ. ευρώ, η Ζώνη Καινοτομίας Δυτικής Μακεδονίας - Κόμβος Καινοτομίας για το Πράσινο Η2, αναμένεται να αποτελέσει τον δεύτερο θύλακα της Ζώνης Καινοτομίας Δυτικής Μακεδονίας και περιλαμβάνει πιλοτική Μονάδα παραγωγής Πράσινου H2.
Σκοπός του έργου είναι η ανάπτυξη επιδεικτικών εφαρμογών των τεχνολογιών Η2 (παραγωγή, αποθήκευση και αξιοποίηση) στην Ελλάδα και την ευρύτερη περιοχή της Νοτιοανατολικής Ευρώπης, με την ταυτόχρονη ανάπτυξη εξειδικευμένου εργατικού δυναμικού και επιχειρηματικότητας. Η υλοποίηση του έργου θα είναι εφαλτήριο ανάπτυξης Κοιλάδας Υδρογόνου (H2 Valley) στην περιοχή. Το πάρκο θα χωροθετηθεί στην πρώην βιομηχανική περιοχή της ΑΕΒΑΛ στην Πτολεμαΐδα και έχει εκτιμώμενη ημερομηνία ολοκλήρωσης τέλη του 2027.
- Είκοσι εκατομμύρια ευρώ είναι το κόστος της δημιουργίας του εμβληματικού έργου του Πράσινου Κέντρου Δεδομένων και Υπερυπολογιστή στην Περιφέρεια της Δυτικής Μακεδονίας, με στόχο την κάλυψη των υπολογιστικών αναγκών της ακαδημαϊκής και ερευνητικής κοινότητας καθώς και του ευρύτερου δημόσιου τομέα. Το έργο είναι σε εξέλιξη και αναμένεται σύντομα η ολοκλήρωση του.
-Ο πρώτος θύλακας της Ζώνης Καινοτομίας Δυτικής Μακεδονίας περιλαμβάνει το Επιστημονικό Τεχνολογικό Πάρκο Πανεπιστημίου Δυτικής Μακεδονίας στη ΖΕΠ Κοζάνης, όπου προβλέπεται η δημιουργία χώρων φιλοξενίας νεοφυών επιχειρήσεων, ώριμων μικρομεσαίων επιχειρήσεων τεχνολογίας και spinoff εταιρειών ερευνητικών ινστιτούτων. Αποτελεί μέρος ενός ευρύτερου πλέγματος ενεργειών που υλοποιείτε με συνολικό κόστος 11 εκατ. ευρώ, για την προώθηση και την ενίσχυση της καινοτομίας.
Διαχείριση υδάτινων πόρων
Η σωστή διαχείριση των υδάτινων πόρων και η εξοικονόμησή τους αποτελεί πλέον αναγκαιότητα που επιβάλει η κλιματική αλλαγή. Ωστόσο, αποτελεί και εργαλείο ενίσχυσης του πρωτογενούς τομέα και του αγροτικού κλάδου, καθώς εξασφαλίζει αρδευτικό νερό, προϋπόθεση απαραίτητη για την ανάπτυξη του κλάδου και τη δημιουργία νέων θέσεων εργασίας.
Προς αυτή τη κατεύθυνση κινείται το έργο που βρίσκεται υπό σχεδιασμό, με προϋπολογισμό 100 εκατ. ευρώ και το οποίο περιλαμβάνει Κατασκευή αρδευτικού δικτύου στη Βόρεια Ζώνη Πολυφύτου.Εκτείνεται κυρίως στην βορειοδυτική περιοχή της τεχνητής λίμνης Πολυφύτου, του ποταμού Αλιάκμονα, ενώ ένα μικρό τμήμα του καταλαμβάνει περιοχή που βρίσκεται στην νοτιοδυτική περιοχή αυτής, συνολικής έκτασης 37.000 στρεμμάτων. Πρόκειται για συλλογικό αρδευτικό δίκτυο, το οποίο προβλέπει την λήψη αρδευτικού νερού από τον ταμιευτήρα Ιλαρίωνα, επί του ποταμού Αλιάκμονα. Το έργο θα συμβάλει στην εξοικονόμησηαρδευτικού́ νερού́ και ενέργειας, όπως και στη μείωση της καλλιεργητικήςδαπάνης, στην αύξηση των αρδευόμενων εκτάσεων, στην αύξηση των θέσεων εργασίας και στην ανάπτυξη του πρωτογενούς τομέα.
Πρόληψη ενάντια σε φυσικά φαινόμενα λόγω κλιματικής αλλαγής
Τα ακραία καιρικά φαινόμενα είναι όλο και πιο συχνά στη χώρα μας, συνέπεια της κλιματικής αλλαγής και γεγονός που επιβάλει πρόληψη, με την δημιουργία σύγχρονων υποδομών και αναβάθμιση των υφιστάμενων και στην πόλη της Κοζάνης
Η αντιπλημμυρική προστασία νοτιοδυτικής πλευράς πόλης Κοζάνης, είναι έργο προϋπολογισμού 11 εκατ. ευρώ περίπου με ημερομηνία εκτιμώμενης ολοκλήρωσης τον Οκτώβριο του 2026.
Βρίσκεται στη φάση της διαγωνιστικής διαδικασίας και με την κατασκευή του αναμένεται να συμβάλει στην αντιπλημμυρική προστασία σε ένα μεγάλο μέρος της πόλης της Κοζάνης, αυξάνοντας την ασφάλεια από φυσικές καταστροφές. Επίσης έχει στόχο να αποσυμφορήσει την Εγκατάσταση Επεξεργασίας Λυμάτων Κοζάνης από όμβρια ύδατα που σήμερα καταλήγουν εκεί μέσω του παντορροικού δικτύου της πόλης.
Στην Περιφερειακή Ενότητα Κοζάνης έχει προγραμματιστεί η υλοποίηση συνολικά 141 έργων. Πιο αναλυτικά 84 βρίσκονται σε εξέλιξη, 24 είναι στο στάδιο του σχεδιασμού και 33 έχουν ολοκληρωθεί.
