Πρόκειται για μια συνολική ρύθμιση με αυστηρούς κανόνες για το πώς «ανοίγονται» και -κυρίως- πώς αποκαθίστανται οι τομές στον δημόσιο χώρο, από οργανισμούς κοινής ωφέλειας και εταιρείες δικτύων έως ιδιώτες, με σαφείς υποχρεώσεις, αυστηρά χρονοδιαγράμματα και βαριές κυρώσεις.
Ο νέος κανονισμός, ο οποίος έχει ήδη εγκριθεί από τη Δημοτική Επιτροπή, αναμένεται να περάσει από το δημοτικό συμβούλιο και στη συνέχεια από την Αποκεντρωμένη Διοίκηση Μακεδονίας - Θράκης, ώστε να ξεκινήσει η πλήρης εφαρμογή του. Με την ολοκλήρωση της διαδικασίας έγκρισης και την πλήρη εφαρμογή του, ο νέος κανονισμός φιλοδοξεί να βάλει τέλος στη λογική των «μπαλωμάτων» και να επιβάλει ενιαίους κανόνες για όσους ανοίγουν και κλείνουν δρόμους και πεζοδρόμια στη Θεσσαλονίκη.
«Πάμε να βάλουμε μια τάξη - Η πόλη δεν είναι ξέφραγο αμπέλι»
Σύμφωνα με όσα ανέφερε στα «Μακεδονικά Νέα» ο γενικός γραμματέας του δήμου Θεσσαλονίκης, Μιχάλης Μήττας, προηγήθηκαν συναντήσεις και διαβουλεύσεις με τους Εταιρείς Κοινής Ωφέλειας, μέσα από τις οποίες «η διαδικασία εξελίχθηκε πολύ ομαλά» και «οι εταιρείες έδειξαν μία διάθεση συνεργασίας».
Όπως σημείωσε, υπήρξαν ορισμένα σημεία στα οποία δεν μπορούσε να υπάρξει πλήρης ταύτιση απόψεων -ιδίως σε ό,τι αφορά την αναπροσαρμογή προστίμων και κυρώσεων- ωστόσο, όπως είπε, «και αυτοί προσπαθούν να βάλουν κάποιους όρους στους εργολάβους, γιατί κατά κανόνα δουλεύουν με εργολάβους». Έχουν γίνει κάποιες διορθώσεις και προσαρμογές σε σχέση με ειδικές διατάξεις που διέπουν τους ΟΚΩ, αλλά «επί της ουσίας δεν υπάρχουν μεγάλες αλλαγές».
Παράλληλα, κατά τη συνάντησή του με δημοσιογράφους, ο δήμαρχος Θεσσαλονίκης, Στέλιος Αγγελούδης, υπενθύμισε ότι «ολοκληρώνεται και η κανονιστική για τις εταιρείες κοινής ωφέλειας, διότι βλέπουμε όλοι πως έχουν καταστραφεί οι περισσότεροι δρόμοι και πάμε να βάλουμε μια τάξη», επαναφέροντας μια σειρά παλαιότερων τοποθετήσεών του για την ανάγκη «θωράκισης του δημόσιου χώρου απέναντι σε φαινόμενα ανομίας» και τονίζοντας ότι «η πόλη δεν είναι ξέφραγο αμπέλι».
Όπως είχε αναφέρει σε προηγούμενη συνέντευξη Τύπου, ο κ. Αγγελούδης είχε συναντηθεί με περίπου είκοσι εταιρείες που εκτελούν έργα σε δίκτυα και υποδομές, όπου τους ξεκαθάρισε ότι «αυτή η ιστορία αν δεν λάβει άμεσα τέλος, θα πρέπει να περιοριστεί», καθώς «οι δρόμοι μας εξελίσσονται χωρίς συνεννόηση σε κακοτράχαλους δρόμους με ιδιαίτερες κακοτεχνίες» και ότι «η ιστορία με τους δρόμους-κουρελού ήρθε η ώρα να αντιμετωπιστεί».
Το μέγεθος του προβλήματος είχε αποτυπωθεί και στα στοιχεία που παρουσίασε σε συνεδρίαση του δημοτικού συμβουλίου ο αρμόδιος αντιδήμαρχος Τεχνικών Έργων και Βιώσιμης Κινητικότητας, Πρόδρομος Νικηφορίδης, σύμφωνα με τα οποία μόνο μέσα σε έναν μήνα εντοπίστηκαν 250 σημεία με κακοτεχνίες σε δρόμους και πεζοδρόμια από παρεμβάσεις εταιρειών.
Τι προβλέπει ο νέος Κανονισμός
Αντικείμενο και σκοπός
Ο νέος κανονισμός θέτει για πρώτη φορά ενιαίες, δεσμευτικές προδιαγραφές για όλες τις εργασίες τομής ή εκσκαφής σε οδοστρώματα, ερείσματα, πεζοδρόμια, πλατείες, πάρκα, άλση και γενικά σε κάθε κοινόχρηστο χώρο του δήμου Θεσσαλονίκης, όταν αυτές γίνονται για λογαριασμό επιχειρήσεων κοινής ωφέλειας, οργανισμών, νομικών ή φυσικών προσώπων.
Σκοπός του είναι, μεταξύ άλλων:
- να αποφεύγονται οι δυσμενείς επιπτώσεις στην ασφάλεια της κυκλοφορίας,
- να διασφαλίζεται η λειτουργία των οδών,
- να αποτρέπονται αυλακώσεις και φθορές σε οδόστρωμα και πεζοδρόμια που τα καθιστούν επικίνδυνα για τους πολίτες,
- να προστατεύεται η δημόσια υγεία, η ιδιωτική και δημοτική περιουσία,
- και να διατηρείται η αισθητική εικόνα των οδών και των κοινόχρηστων χώρων.
Ο κανονισμός εφαρμόζεται σε όλα τα οδοστρώματα, πεζόδρομους, ερείσματα, πεζοδρόμια και λοιπούς κοινόχρηστους χώρους του δήμου.
Ποιοι είναι αρμόδιοι
Για την εφαρμογή του κανονισμού αρμόδιοι ορίζονται:
- Η Διεύθυνση Έργων Αναπλάσεων και Συντηρήσεων Δημοσίου Χώρου, η οποία χορηγεί τις άδειες τομής σε περίπτωση ιδιωτικών έργων και ασκεί εποπτεία και τεχνικό έλεγχο των εργασιών και της αποκατάστασης.
- Η αρμόδια υπηρεσία του δήμου που εκτελεί χρέη Διευθύνουσας Υπηρεσίας στα δημοτικά έργα (οπότε δεν απαιτείται ξεχωριστή άδεια τομής, αλλά ισχύουν οι ίδιοι όροι).
- Η Δημοτική Αστυνομία, η οποία ελέγχει την εφαρμογή του κανονισμού, επιβάλλει τα προβλεπόμενα πρόστιμα και μπορεί να ζητεί συνδρομή κάθε αρμόδιας δημόσιας αρχής.
Πώς θα εκδίδεται η άδεια τομής
Η διαδικασία αδειοδότησης ψηφιοποιείται: η αίτηση θα υποβάλλεται υποχρεωτικά ηλεκτρονικά μέσω ειδικής εφαρμογής του δήμου Θεσσαλονίκης, με ακριβή περιγραφή της τομής (θέση, διαστάσεις), του σκοπού, της ημερομηνίας έναρξης και της διάρκειας των εργασιών.
Κρίσιμη παράμετρος αποτελεί η εγγυητική επιστολή καλής εκτέλεσης και έγκαιρης αποκατάστασης, από αναγνωρισμένο πιστωτικό ίδρυμα, υπέρ του δήμου Θεσσαλονίκης. Το ύψος της ορίζεται στο 100% του ποσού που απαιτείται για την πλήρη αποκατάσταση της εκσκαφής ή τομής, με κατώτατο όριο:
- 100 ευρώ ανά γραμμικό μέτρο τομής (όταν το πλάτος είναι κάτω των 10 εκατοστών), ή
- 1.000 ευρώ ανά τετραγωνικό μέτρο τομής ή εκσκαφής, σε κάθε άλλη περίπτωση.
Η ισχύς της εγγυητικής επιστολής είναι τουλάχιστον 12 μήνες από την πιστοποιημένη περάτωση των εργασιών αποκατάστασης. Η άδεια τομής χορηγείται εντός 20 ημερών από την υποβολή πλήρους φακέλου και κοινοποιείται στη Δημοτική Αστυνομία.
Υποχρεώσεις κατά την εκτέλεση και την αποκατάσταση
Ο κανονισμός προβλέπει λεπτομερείς τεχνικούς όρους για τον τρόπο εκτέλεσης και αποκατάστασης των τομών, ώστε να διασφαλίζεται:
- η ασφαλής διέλευση πεζών και οχημάτων,
- η αποφυγή ζημιών σε όμορες ιδιοκτησίες και υφιστάμενα δίκτυα κοινής ωφέλειας,
- η τήρηση της εγκεκριμένης εργοταξιακής σήμανσης,
- και ο περιορισμός της όχλησης.
Μεταξύ άλλων ορίζεται ότι:
- Η κοπή επιστρώσεων γίνεται με κατάλληλα μηχανήματα (αρμοκόπτη, ασφαλτοκόπτη) και η εκσκαφή με τρόπο που αποφεύγει καθιζήσεις και βλάβες.
- Στο τέλος κάθε ημέρας δεν επιτρέπεται να παραμένει ανοιχτό όρυγμα μήκους άνω των 10 μέτρων και βάθους άνω των 0,50 μ., χωρίς αποκατάσταση ή ασφαλή προστασία.
- Η αποκατάσταση πεζοδρομίων, πεζοδρόμων, πλατειών και πάρκων γίνεται με τα ίδια υλικά και προδιαγραφές που υπήρχαν πριν την εκσκαφή, με αντικατάσταση ολόκληρου του πλάτους των πλακών ή της επίστρωσης στο σημείο της τομής.
- Σε ειδικές επιστρώσεις (αντιολισθηρές πλάκες, κυβόλιθοι, χυτές επιστρώσεις κ.λπ.), η αποκατάσταση γίνεται με το ίδιο υλικό, σύμφωνα με τις προδιαγραφές του δήμου.
- Σε περιπτώσεις διαμηκών τομών σε οδούς, η αποκατάσταση υποχρεωτικά περιλαμβάνει την ασφαλτόστρωση και διαγράμμιση ολόκληρου του πλάτους της οδού, σε όλο το μήκος της πραγματοποιηθείσας τομής.
- Σε περιπτώσεις που η οδός αποτελείται από περισσότερες από μια λωρίδες κυκλοφορίας ανά κατεύθυνση, η υποχρέωση αυτή αφορά το σύνολο του πλάτους της λωρίδας εντός της οποίας πραγματοποιήθηκαν οι εργασίες, ενώ όταν η τομή βρίσκεται αποκλειστικά σε λωρίδα επιτρεπόμενης στάθμευσης της οδού, η αποκατάσταση περιλαμβάνει την ασφαλτόστρωση και διαγράμμιση όλου του πλάτους της λωρίδας επιτρεπόμενης στάθμευσης.
- Ιδιαίτερη έμφαση δίνεται στην προστασία του πρασίνου: σε περιπτώσεις τομών σε χώρους πρασίνου ή σε οδούς με δεντροστοιχίες απαιτούνται ειδικά σχέδια και δηλώσεις, ενώ απαγορεύεται οποιαδήποτε επέμβαση σε κόμη, κορμό ή ρίζα προστατευόμενων δέντρων.
Η ευθύνη για την καλή, έγκαιρη και έντεχνη εκτέλεση των εργασιών, τη σήμανση και την αποκατάσταση βαρύνει αλληλεγγύως και εις ολόκληρον τον κύριο του έργου και τον εκτελούντα τις εργασίες, οι οποίοι ευθύνονται ποινικά και αστικά για οποιαδήποτε ζημία ή ατύχημα.
Ο χρόνος εγγύησης της αποκατάστασης είναι 12 μήνες: φθορές που διαπιστώνονται εντός του διαστήματος αυτού τεκμαίρεται ότι οφείλονται στις εργασίες και ο φορέας υποχρεούται να τις αποκαταστήσει εντός 20 ημερών από την ειδοποίηση του δήμου.
Χρονοδιάγραμμα υλοποίησης τομών
Οι εργασίες πρέπει να ολοκληρώνονται -μαζί με την πλήρη αποκατάσταση του χώρου- εντός 21 ημερολογιακών ημερών. Σε έργα που αποτελούνται από περισσότερα διακριτά τμήματα, το όριο αυτό ισχύει για κάθε τμήμα ξεχωριστά.
Κατ’ εξαίρεση, οι κάθετες τομές σε πεζοδρόμια, οι επείγουσες βλάβες και οι εργασίες σύνδεσης τελικών χρηστών πρέπει να αποκαθίστανται εντός δύο εργάσιμων ημερών. Αιτήματα για μεγαλύτερο χρονοδιάγραμμα δεν γίνονται δεκτά και δεν εκδίδεται άδεια.
Παρατάσεις προβλέπονται μόνο για επαρκώς αιτιολογημένες περιπτώσεις ανωτέρας βίας.
Απαγόρευση εργασιών σε νέους δρόμους και σε υπότροπους
Ο κανονισμός προβλέπει απαγόρευση χορήγησης άδειας σε δρόμους, κοινόχρηστους χώρους και πεζοδρόμια που έχουν ασφαλτοστρωθεί ή ανακατασκευαστεί από τον δήμο Θεσσαλονίκης για διάστημα 36 μηνών από την ολοκλήρωση του έργου. Εξαιρούνται μόνο αποκαταστάσεις βλαβών, εργασίες μικρής κλίμακας και συνδέσεις τελικών χρηστών, οι οποίες όμως πρέπει να αποκαθίστανται πλήρως σύμφωνα με τις προδιαγραφές.
Επιπλέον, απαγορεύεται η χορήγηση άδειας εργασιών σε νομικά ή φυσικά πρόσωπα για τα οποία έχουν διαπιστωθεί πάνω από τρεις παραβάσεις των όρων του κανονισμού μέσα σε 24 μήνες. Η απαγόρευση αυτή ισχύει για διάστημα δύο ετών, με εξαίρεση -και πάλι- τις επείγουσες βλάβες, τις εργασίες μικρής κλίμακας και τις συνδέσεις τελικών χρηστών.
Πρόστιμα και κυρώσεις
Στους μη συμμορφούμενους με τις διατάξεις του κανονισμού επιβάλλονται, πέραν των ποινικών κυρώσεων και όσων προβλέπει ο ΚΟΚ, και ειδικά διοικητικά πρόστιμα:
- 1.000 ευρώ ανά γραμμικό μέτρο τομής (πλάτους <10 εκ.) ή 1.000 ευρώ ανά τετραγωνικό μέτρο εκσκαφής/τομής, όταν οι εργασίες γίνονται χωρίς άδεια.
- 1.500 ευρώ για εκτέλεση εργασιών χωρίς την προβλεπόμενη σήμανση.
- 30 ευρώ ανά εργαζόμενο όταν το προσωπικό δεν φέρει τα προβλεπόμενα φωσφορίζοντα/αντανακλαστικά γιλέκα.
- 350 ευρώ ανά αντικείμενο για εναπόθεση υλικών ή εργαλείων έξω από τον περιφραγμένο χώρο εργασιών.
- 1.000 ευρώ ανά ημέρα για υπέρβαση του εγκεκριμένου χρόνου άδειας, καθώς και στην περίπτωση μη εμπρόθεσμης αποκατάστασης της περιοχής.
- Σε περίπτωση που εντός 12 μηνών διαπιστώνεται φθορά στο σημείο της τομής, επιβάλλεται πρόστιμο διπλάσιο της εγγυητικής επιστολής, το οποίο μπορεί να μειωθεί στο μισό αν ο παραβάτης αποκαταστήσει πλήρως τη φθορά εντός 20 ημερών από την όχλησή του.
- Για φθορές σε στοιχεία πρασίνου και δέντρα, επιβάλλονται επιπλέον τα πρόστιμα που προβλέπει ο Κανονισμός Πρασίνου.
- Αν δεν γίνεται συντήρηση της τομής ή αποκατάσταση των κακοτεχνιών, ο δήμος μπορεί να προχωρήσει ο ίδιος σε εργασίες συντήρησης και αποκατάστασης, βεβαιώνοντας τη δαπάνη σε βάρος του υπαίτιου, πέραν των προστίμων και της δυνατότητας κατάπτωσης της εγγυητικής.
- Σε περίπτωση πολλαπλών παραβάσεων, τα πρόστιμα επιβάλλονται σωρευτικά.
Πότε ανακαλείται η άδεια τομής
Η αρμόδια διεύθυνση του δήμου διατηρεί το δικαίωμα να ανακαλεί τη χορηγηθείσα άδεια τομής όταν:
- δεν τηρούνται οι προϋποθέσεις έγκρισης ή οι ειδικές διατάξεις για τους παρόχους ηλεκτρονικών επικοινωνιών,
- ή όταν, μετά από ενημέρωση για ελλιπή ή κακότεχνη αποκατάσταση κοινοχρήστου χώρου, ο υπόχρεος δεν προχωρά στην απαιτούμενη ορθή αποκατάσταση.
Στις περιπτώσεις αυτές, ο δήμος μπορεί να προβεί σε άμεση αποκατάσταση των κακοτεχνιών, να καταλογίσει το κόστος στον υπεύθυνο φορέα, να επιβάλει τα διοικητικά πρόστιμα και να προχωρήσει σε κατάπτωση της εγγυητικής, ενώ παράλληλα να μην εκδίδει νέα άδεια μέχρι την επίλυση του προβλήματος.
Έκτακτες βλάβες και συντονισμός έργων
Για έκτακτες βλάβες που απαιτούν άμεσες τομές, ο κανονισμός προβλέπει ότι πριν την έναρξη των εργασιών υποβάλλεται απλή ηλεκτρονική δήλωση με την ένδειξη «Βλάβη», ενώ η πλήρης αίτηση άδειας τομής και η εγγυητική πρέπει να κατατεθούν εντός δύο ημερών.
Για έργα φυσικού αερίου και για επείγουσες εργασίες ύδρευσης/αποχέτευσης εφαρμόζονται οι ειδικές διατάξεις της νομοθεσίας, με τον κανονισμό να λειτουργεί επικουρικά.
Παράλληλα, προβλέπεται συντονισμός έργων: οι υπηρεσίες του δήμου οφείλουν τουλάχιστον έξι μήνες πριν από έργα οδοποιίας ή ανάπλασης να δημοσιεύουν τις προγραμματισμένες εργασίες, ώστε οι φορείς να υποβάλουν αίτημα συντονισμού και να γίνονται, όσο είναι δυνατόν, συνδυασμένες παρεμβάσεις. Οι ΟΚΩ υποχρεούνται να αποστέλλουν ετήσιο προγραμματισμό εργασιών, μετά από σχετική πρόσκληση της αρμόδιας υπηρεσίας.
Έναρξη ισχύος - Μεταβατική περίοδος
Ο κανονισμός θα ισχύει από την ανάρτηση της σχετικής κανονιστικής απόφασης του δημοτικού συμβουλίου στη «Διαύγεια». Μέχρι να τεθεί σε λειτουργία η ειδική ηλεκτρονική εφαρμογή, τα αιτήματα για άδεια εκσκαφής και οι αναγγελίες εργασιών θα υποβάλλονται εγγράφως ή μέσω ηλεκτρονικού ταχυδρομείου στην αρμόδια υπηρεσία του δήμου.
