Οι ελπίδες αυτές τροφοδοτούνται από τα πισωγυρίσματα στο πυρηνικό πρόγραμμα του Ιράν και την αποδυνάμωση των Ιρανών συμμάχων στο Λίβανο, τη Συρία και τη Γάζα - παρά τον πόλεμο που εξακολουθεί να μαίνεται στον παλαιστινιακό θύλακα.
Η αισιοδοξία θα μπορούσε να ενισχυθεί περαιτέρω αφού ο Ντόναλντ Τραμπ δήλωσε ότι το Ισραήλ συμφώνησε στους όρους που απαιτούνται για την οριστικοποίηση μιας εκεχειρίας 60 ημερών στη Γάζα. Δεν υπήρξε άμεσο επίσημο σχόλιο ούτε από το Ισραήλ ούτε από τη Χαμάς για τη δήλωση του Τραμπ, όπως μεταδίδει το Reuters.
Οι δείκτες μετοχών του Τελ Αβίβ έχουν εκτιναχθεί σε διψήφια ποσοστά και έχουν φθάσει σε ιστορικά υψηλά από τις 15 Ιουνίου, μόλις δύο ημέρες μετά τον πόλεμο με το Ιράν, ενώ το σέκελ έχει ανατιμηθεί κατά 8% από τις 13 Ιουνίου, φθάνοντας σε υψηλό πάνω από δύο ετών.
Το ασφάλιστρο κινδύνου του Ισραήλ, το κόστος ασφάλισης του κρατικού χρέους έναντι χρεοκοπίας, έχει μειωθεί απότομα, προκαλώντας συζητήσεις για μείωση των επιτοκίων ήδη από τον Αύγουστο.
Η χαλάρωση των επιπέδων των συμβολαίων ανταλλαγής πιστωτικής αθέτησης σημαίνει ότι οι αγορές δεν τιμολογούν πλέον τον κίνδυνο το Ισραήλ να χάσει την επενδυτική του πιστοληπτική αξιολόγηση, κάτι που ήταν αδιανόητο πριν από τον πόλεμο στη Γάζα.
Ο Τζιλ Ντόταν του IBI Investment House, δήλωσε ότι οι επενδυτές αναμένουν «νέες ευκαιρίες που μπορεί να προκύψουν με τους γείτονες του Ισραήλ».
Πίσω από την αισιοδοξία για την οικονομία κρύβεται αυτό που ορισμένοι αναλυτές βλέπουν ως μια αναδιαμορφωμένη Μέση Ανατολή που θα μπορούσε τελικά να οδηγήσει σε περισσότερες ειρηνευτικές συμφωνίες με μακροχρόνιους εχθρούς, όπως η Συρία.
Το 2020 τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα και το Μπαχρέιν εγκαθίδρυσαν επίσημες διπλωματικές σχέσεις με το Ισραήλ, στις οποίες αργότερα προσχώρησε και το Μαρόκο, στο πλαίσιο των συμφωνιών Αβραάμ με τη μεσολάβηση των ΗΠΑ. Έχουν δημιουργηθεί ελπίδες για την προοπτική προσχώρησης και άλλων χωρών.
Ο Σμούελ Άμπραμζον, επικεφαλής οικονομολόγος του Υπουργείου Οικονομικών, δήλωσε: «Είμαστε μάρτυρες μιας εκτεταμένης κατάστασης μείωσης του ρίσκου. Απομακρύνουμε μια υπαρξιακή απειλή και επίσης μια οικονομική απειλή, καθώς και τους γεωπολιτικούς κινδύνους».
«Χτύπημα» στην οικονομία
Ο πόλεμος με το Ιράν θα έχει έντονο βραχυπρόθεσμο αντίκτυπο στην οικονομία.
Το υπουργείο επανεκτιμά την πρόβλεψή του για την ανάπτυξη του 2025, η οποία ήταν 3,6%, λόγω της εκτιμώμενης οικονομικής ζημίας ύψους 8 δισ. σέκελ (2,37 δισ. δολαρίων) από τον πόλεμο, ενώ η J.P. Morgan έχει ήδη μειώσει την πρόβλεψή της για την ανάπτυξη στο 2% από 3,2%.
Υπενθυμίζεται ότι οι ιρανικοί πύραυλοι σκότωσαν 28 ανθρώπους και προκάλεσαν ζημιές σε πολλά κτίρια, σύμφωνα με τις ισραηλινές αρχές. Οι ιρανικές αρχές ανέφεραν ότι περισσότεροι από 600 άνθρωποι σκοτώθηκαν στις επιθέσεις του Ισραήλ σε στόχους πυρηνικής ενέργειας και ασφάλειας.
Η αγορά εργασίας του Ισραήλ ήταν εύρωστη, αλλά αντιμετωπίζει πιέσεις καθώς πολλοί εργαζόμενοι έχουν κληθεί σε στρατιωτική εφεδρεία -από τότε που το Ισραήλ ξεκίνησε την επίθεσή του στη Γάζα μετά τη φονική επίθεση της παλαιστινιακής μαχητικής οργάνωσης Χαμάς στο Ισραήλ στις 7 Οκτωβρίου 2023.
Ο πόλεμος στο Ιράν διατάραξε βασικές βιομηχανίες και η Στατιστική Υπηρεσία του Ισραήλ δήλωσε ότι το 35% των επιχειρήσεων ανέφεραν αναμενόμενο πλήγμα άνω του 50% στα έσοδα της εταιρείας τους τον Ιούνιο.
Ο ιδιοκτήτης εστιατορίου Τζβι Μάλλερr παρομοίασε τον σύντομο πόλεμο με μια επανάληψη της πανδημίας COVID, λέγοντας ότι περιόρισε την επιχείρησή του - το Mojo's στην καρδιά της Ιερουσαλήμ - σε παραδόσεις και delivery πριν ανοίξει ξανά.
Στην πραγματικότητα η επιχείρησή του έχει πληγεί από τις επιθέσεις της 7ης Οκτωβρίου, είπε, προσθέτοντας ότι από τότε «όλοι υποφέρουμε» από την έλλειψη τουριστών. Οι ντόπιοι πελάτες και οι δικές του πρόσθετες επενδύσεις κράτησαν την επιχείρησή του ζωντανή, είπε ο Μάλλερ, προσθέτοντας ότι εμπιστεύεται ότι θα επιβιώσει με κάποιο τρόπο.
Η αλυσίδα γυμναστηρίων Holmes Place με 74 γυμναστήρια έκλεισε κατά τη διάρκεια του πολέμου, αλλά όταν αυτός τελείωσε, η προσέλευση και οι νέες συνδρομές αυξήθηκαν κατακόρυφα, δήλωσε ο διευθύνων σύμβουλος Κέρεν Στέβι, καθώς οι άνθρωποι αναζητούσαν την επιστροφή στην κανονική ζωή.
Τα Διυλιστήρια Πετρελαίου του Ισραήλ χτυπήθηκαν από ιρανικό πύραυλο και αναγκάστηκαν να κλείσουν προσωρινά. Το υπεράκτιο κοίτασμα φυσικού αερίου Λεβιάθαν έκλεισε κατά τη διάρκεια του πολέμου, χάνοντας περίπου 12 εκατ. δολάρια σε έσοδα από εξαγωγές από τις γειτονικές χώρες Αίγυπτο και Ιορδανία.
Παρά το εκτεταμένο κλείσιμο των επιχειρήσεων, το 95% των ισραηλινών εργοστασίων παρέμεινε ανοιχτό κατά τη διάρκεια των 12 ημερών, σύμφωνα με τον Ρον Τόμερ, επικεφαλής της Ένωσης Κατασκευαστών του Ισραήλ, ο οποίος δήλωσε ότι οι εξαγωγείς συνέχισαν να εξυπηρετούν διεθνείς πελάτες.
Ο επικεφαλής έρευνας της Τράπεζας του Ισραήλ, Άντι Μπρέντερ, δήλωσε ότι οι αμυντικές δαπάνες θα μπορούσαν να μειωθούν τα επόμενα χρόνια. «Η ανάγκη για μια πολύ εντατική αμυντική δαπάνη, η οποία στοχεύει στο Ιράν, δεν θα απαιτείται πλέον τα επόμενα χρόνια», δήλωσε στο Reuters.
Ανθεκτική οικονομία
Ο Κάρνιτ Φλουγκ, πρώην διοικητής της Τράπεζας του Ισραήλ και τώρα ανώτερος συνεργάτης στο Ινστιτούτο Δημοκρατίας του Ισραήλ, δήλωσε: «Πριν από αυτό το επεισόδιο με το Ιράν ήμασταν γενικά θετικά έκπληκτοι με την ανθεκτικότητα της οικονομίας, δεδομένου του πολύ μακρού πολέμου με τη Γάζα». Η οικονομία αναπτύχθηκε σε ετήσια βάση κατά 3,7% το πρώτο τρίμηνο.
Η οικονομία του Ισραήλ εξακολουθεί να έχει παρατεταμένα προβλήματα, όπως το υψηλό κόστος ζωής και η μη συμμετοχή των υπερορθόδοξων εβραίων ανδρών στο εργατικό δυναμικό, δήλωσε ο Flug. «Αυτές οι μακροπρόθεσμες προκλήσεις δεν έχουν εξαφανιστεί», συμπλήρωσε.
Οι 20 μήνες συγκρούσεων στη Γάζα περιόρισαν την ανάπτυξη, ανέβασαν τις τιμές και αύξησαν απότομα τις αμυντικές και άλλες δαπάνες, καθώς και το βάρος του χρέους.
Ωστόσο, ο κύριος οικονομικός μοχλός της χώρας, ο τομέας της υψηλής τεχνολογίας που αντιπροσωπεύει το 20% της δραστηριότητας, γνωρίζει άνθηση.
Η Startup Nation Central, δήλωσε τη Δευτέρα (30/06) ότι οι εταιρείες τεχνολογίας συγκέντρωσαν περισσότερα από 9 δισ. δολάρια το πρώτο εξάμηνο του 2025, το καλύτερο εξάμηνο του τομέα από το 2021 και αυξημένο κατά 54% σε σχέση με το δεύτερο εξάμηνο του 2024. Οι startups συγκέντρωσαν 12 δισ. δολάρια στο σύνολο του 2024.
Ο Τζον Μεντβέντ, διευθύνων σύμβουλος της επενδυτικής εταιρείας OurCrowd, υποστήριξε ότι οι ξένοι επενδυτές παραμένουν προσηλωμένοι στο Ισραήλ, ιδίως σε τομείς όπως η τεχνητή νοημοσύνη και η κυβερνοασφάλεια, και ότι αυτό θα μπορούσε να εκτοξευθεί εάν το πυρηνικό πρόγραμμα του Ιράν διαλυθεί.
