«Δεν πρέπει να φτάσουμε στο σημείο μίας πυρηνικής Τουρκίας» και η Δύση δεν μπορεί να «υπνοβατεί» ούτε μπροστά στις στρατηγικές βλέψεις του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, ούτε μπροστά στην εργαλειοποίηση του τζιχαντισμού ως ακριβώς συμβαίνει τη δεδομένη στιγμή στη Συρία, επισημαίνει ο κ. Λίτσας. Επιδίωξη της Τουρκίας, αναφέρει, είναι να στηρίξει τον αναθεωρητισμό της μέσω του πυρηνικού της προγράμματος και να δημιουργήσει τον δικό της πόλο στο διεθνές σύστημα - κάτι το οποίο «η Δύση δεν θα πρέπει να επιτρέψει, όπως ακριβώς και στην περίπτωση του Ιράν». Διότι εάν το επιτρέψει, τότε ο τουρκικός αναθεωρητισμός δεν θα μπορεί να αντιμετωπιστεί.
Αποκωδικοποιώντας το σύνθετο τοπίο στη μετά Άσαντ Συρία, ο Kαθηγητής Θεωρίας Διεθνών Σχέσεων στο Πανεπιστήμιο Μακεδονίας απορρίπτει κάθε προσπάθεια εξωραϊσμού της πραγματικής φύσης του καθεστώτος του Αλ Τζολάνι - της συριακής Αλ Κάιντα, που έχει απλώς κρύψει τα λάβαρα, διώκει μειονότητες, και ενεργεί υπό την καθοδήγηση της Τουρκίας. Ο ίδιος μας μιλά για το σημείο υψηλής τριβής στο οποίο έχουν οδηγηθεί οι σχέσεις Άγκυρας και Τελ Αβίβ, ενώ παράλληλα προειδοποιεί για την υποβάθμιση του κινδύνου του ριζοσπαστισμού εντός του Ισλάμ εκ μέρους της Δύσης.
Ακολουθεί το κείμενο της συνέντευξης:
Κύριε Λίτσα, πεδίο σφοδρού γεωπολιτικού ανταγωνισμού και εστία νέας ανάφλεξης στη Μέση Ανατολή η Συρία υπό τα ηνία του Αλ Τζολάνι. Τι πραγματικά διακυβεύεται;
Αρχικώς, ας αποτυπώσουμε πώς φθάσαμε στην παρούσα κρίση. Το καθεστώς Άσαντ, ένα βαθιά τυραννικό καθεστώς υπεύθυνο για τον θάνατο χιλιάδων, κυρίως σουνιτών, πολιτών κατέπεσε, όμως η εξέλιξη ήταν εξίσου προβληματική διότι στην πραγματικότητα στη Συρία σήμερα -και αυτό είναι πάρα πολύ σημαντικό να ακούγεται- έχουμε στην εξουσία τη συριακή Αλ Κάιντα.
Έχουμε τους τζιχαντιστές της Al-Nusra που απλώς έχουν κρύψει τα λαβαρά τους και έχουν λάβει ορισμένες κυβερνητικές θέσεις, με τον Αλ Τζολάνι -ένα από τα ηγετικά στελέχη της Al-Nusra κατά τη διάρκεια του εμφυλίου πολέμου- να είναι αυτή τη στιγμή ένας ντε φάκτο, και όχι de jure, πρόεδρος. Και, βέβαια, το καθεστώς αυτό λειτουργεί υπό την πλήρη ποδηγέτηση της Τουρκίας και με την ανοχή, δυστυχώς, ενός μεγάλου τμήματος του δυτικού κόσμου, συμπεριλαμβανομένης και της Ελλάδας.
Στο σημείο αυτό θα πρέπει να αναφέρουμε το γεγονός ότι η Τουρκία, ούτως ή άλλως, ακολουθεί το συγκεκριμένο μοτίβο άσκησης εξωτερικής πολιτικής, όχι μόνο στη Μέση Ανατολή, αλλά και στην Αφρική - δηλαδή προσεγγίζει σεχταριστικές οργανώσεις με στόχο και σκοπό τον έλεγχο των εσωτερικών υποθέσεων στα κράτη που αυτές δρούν. Αυτό ακριβώς συμβαίνει και στη Συρία.
Από την πρώτη ημέρα που ανέλαβε η Al-Nusra την εξουσία στη Συρία ξεκίνησαν διώξεις εναντίον των Αλαουίτων, ένα κομμάτι του σιιτικού κόσμου που επί εποχής Άσαντ αποτελούσε το κυρίαρχο δόγμα, εναντίον Χριστιανών και πιο συγκεκριμένα Ορθόδοξων Χριστιανών, όπως είδαμε και με το πλέον πρόσφατο τρομοκρατικό χτύπημα στην Ελληνορθόδοξη Εκκλησία, και βέβαια και κατά των Δρούζων.
Όσον αφορά τους Δρούζους, να επισημάνουμε ότι αριθμούν γύρω στο ένα εκατομμύριο και κατοικούν κυρίως στη Συρία, την Ιορδανία και το Ισραήλ, έχοντας παρουσία και σε άλλα μέρη της Μέσης Ανατολής. Στο Ισραήλ έχουν πλήρη δικαιώματα - αρκεί μόνο να σας θυμίσω ότι πριν από κάποια χρόνια το Νο. 2 της ισραηλινής πρεσβείας στην Αθήνα ήταν μέλος της κοινότητας των Δρούζων του Ισραήλ και αυτό ακριβώς καταδεικνύει πως απολαμβάνουν πλήρη δικαιώματα. Ως πολίτες υπηρετούν στον ισραηλινό στρατό με πλήρη προστασία του καθεστώτος τους.
Πρόκειται για μονοθεϊστική θρησκεία, πολύ κλειστή και εσωστρεφής, που δεν ενθαρρύνει χαρακτηριστικά τους μεικτούς γάμους. Στην πραγματικότητα αποτελεί ένα αμάγαλμα κυρίως του σιιτικού Ισλάμ με νεοπλατωνικές θεωρίες. Βασικό γνώρισμα της θρησκείας είναι η πίστη στους διαδοχικούς κύκλους ζωής. Δηλαδή, οι Δρούζοι πιστεύουν στη μετενσάρκωση, η οποία κορυφώνεται στον τελευταίο κύκλο ζωής, όπου και επέρχεται η διάκριση. Μελετούν τη Βίβλο, πιστεύουν στον Ιησού Χριστό, βέβαια με διαφορετικό τρόπο από ό,τι πιστεύουμε εμείς οι χριστιανοί.
Ως προς τι συμβαίνει τώρα στο εσωτερικό της Συρίας και γιατί: Ο σουνιτικός κυρίαρχος παράγοντας, αυτό το οποίο επιθυμεί να κάνει -μέσω κυρίως των οδηγιών που λαμβάνει από την Άκυρα- είναι να ελέγξει τα γεωστρατηρικά μονοπάτια από και προς τα Υψώματα του Γκολάν, δηλαδή τη συνοριακή γραμμή μεταξύ Συρίας και Ισραήλ - που για το Ισραήλ αποτελεί δικαίως μια εξόχως σημαντική στρατηγική περιοχή, ένα εξόχως σημαντικό στρατηγικό τοπόσημο.
Ταυτοχρόνως, δε, η Τουρκία αυτό το οποίο επιδιώκει, μέσω και των πληγμάτων της σουνιτικής πλειοψηφίας απέναντι στους Δρούζους, είναι να απομονώσει περαιτέρω το κουρδικό στοιχείο, το οποίο αποτελεί ακόμα για την Τουρκία, και συνεπώς και για τους εκλεκτούς της στο εσωτερικό της Συρίας, ένα κυρίαρχο πρόβλημα που δεν τους επιτρέπει να ελέγχουν πλήρως την χώρα για να τη χρησιμοποιήσουν ως ένα εφαλτήριο για την διεύρυνση και ενίσχυση της αναθερητικής τουρκικής πολιτικής στη Μέση Ανατολή.
Μετά από τις διώξεις εναντίον των Δρούζων, το Ισραήλ αντέδρασε αρχικά προειδοποιώντας τη Δαμασκό ότι αυτό δεν θα γίνει ανεκτό και ακολούθησαν στη συνέχεια και τα πλήγματα, περιλαμβανομένης της χθεσινής επίθεσης στο υπουργείο Άμυνας στη Δαμασκό. Το Ισραήλ έχει δείξει ότι έτοιμο να κλιμακώσει εφόσον απαιτηθεί.
Στην πραγματικότητα -δίχως σε καμία περίπτωση να υποβαθμίζω το ενδιαφέρον του Ισραήλ για το εσωτερικό της Συρίας και την προστασία των μειονοτήτων, Δρούζων, Αλαουϊτών αλλά και των Χριστιανών- εδώ έχουμε άλλο ένα σημείο υψηλής τριβής μεταξύ Ισραήλ και Τουρκίας. Όποιος το υποβαθμίζει αυτό το γεγονός, αδυνατεί αντιληφθεί το τι συμβαίνει πραγματικά στην Μέση Ανατολή.
Η Τουρκία, ούτως και άλλως, αυτό το οποίο επιδιώκει είναι να ηγηθεί των εξελίξεων σε διάφορα κράτη της περιοχής. Δυστυχώς, επιδιώκει να εισέλθει για άλλη μια φορά και με δυναμισμό και στο εσωτερικό του Κόλπου - όχι μόνο στο Κατάρ, με το οποίο διατηρεί εξόχως καλές σχέσεις, αλλά πλέον και στα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, κάτι το οποίο και θα πρέπει να προβληματίσει την Αθήνα. Θα ήθελα να υπενθυμίσω ότι πριν από λίγα χρόνια η Αθήνα είχε καταγράψει μία πάρα πολύ μεγάλη επιτυχία με τη σύναψη με τα Εμιράτα του διμερούς συμφώνου αμοιβαίας συνδρομής σε περίπτωση επίθεσης.
Πώς διαβλέπετε ότι θα εξελιχθεί αυτή η υψηλού επιπέδου τριβή, όπως αναφέρετε, μεταξύ Ισραήλ και Τουρκίας;
Η τριβή μεταξύ Ισραήλ και Τουρκίας δεν πρόκειται να υποχωρήσει, εξαιτίας του γεγονότος ότι το Ισραήλ αντιλαμβάνεται την Τουρκία ως έναν από τους βασικούς αντι-ισραηλινούς παράγοντες στη Μέση Ανατολή. Και αυτό, βέβαια, θα εντείνεται έτι περαιτέρω καθώς θα πλησιάζει ολοένα και πιο πολύ η ολοκλήρωση του πυρηνικού προγράμματος της Τουρκίας στο Άκουγιου, γεγονός που δικαίως προβληματίζει το Ισραήλ και πρέπει να προβληματίσει και τον υπόλοιπο δυτικό κόσμο.
Στη Συρία έχουμε μία περίπτωση κατά την οποία το Ισραήλ στρέφεται για άλλη μια φορά εναντίον των τζιχαντιστών και είναι πάρα πολύ σημαντικό αυτό το δεδομένο. Εκτιμώ ότι η Τουρκία ναι μεν γνωρίζει ότι δεν μπορεί στην πραγματικότητα να εμπλακεί ευθέως με το Ισραήλ, αλλά πλέον όλα καταδεικνύουν πως τα σύννεφα πυκνώνουν στον ορίζοντα.
Εδώ έχουμε και μία σειρά προβληματικών εφαρμογών εξωτερικής πολιτικής και από την Ευρωπαϊκή Ένωση, της Ελλάδας συμπεριλαμβανομένης, αλλά και από τις Ηνωμένες Πολιτείες. Από την πρώτη στιγμή είχα δηλώσει ότι σε καμία των περιπτώσεων δεν πρέπει η Ελλάδα να αναγνωρίσει το καθεστώς της Δαμασκού, το οποίο είναι τζιχαντιστικό, και είχα απορρίψει ως ένα οξύμωρο και μη ορθό σχήμα αναλύσεις που ήθελαν τον Αλ Τζολάνι να αποτελεί έναν μετανοημένο τζιχαντιστή.
Θεωρώ ότι στη Συρία αυτή τη στιγμή ο παράγοντος που πρέπει να στηριχθεί είναι οι Κούρδοι των Μονάδων Προστασίας του Λαού (YPG), καθώς βέβαια κι άλλες θρησκευτικές κοινότητες, Αλεβίτες και Χριστιανοί, οι οποίες αντιδρούν απέναντι στον αναθεωρητισμό της Τουρκίας - έναν αναθεωρητισμό ο οποίος φλερτάρει ανοιχτά με τους Αδελφούς Μουσουλμάνους και με άλλες τζιχαντιστικές οργανώσεις.
Αυτό είναι κάτι που θα πρέπει να μας ανησυχεί σε πάρα πολύ μεγάλο βαθμό διότι αυτή τη στιγμή έχουμε για γείτονα ένα κράτος το οποίο δεν κρύβει ότι συζητά με τζιχαντιστές - με ό,τι και αν αυτό συνεπάγεται για ζητήματα όπως το προσφυγικό και πέραν αυτού βέβαια. Θεωρώ ότι το Ισραήλ στέλνει ένα πάρα πολύ ισχυρό μήνυμα, το οποίο δεν θα πρέπει να αγνοηθεί από τις ευρωπαϊκές πρωτεύουσες, αλλά ούτε και από την Ουάσινγκτον. Ο δυτικός κόσμος για άλλη μια φορά υποβαθμίζει το πραγματικό πρόβλημα, το οποίο προέρχεται από τον τζίχαντισμό. Μετά την 11η Σεπτεμβρίου δείχνει ξανά ο δυτικός κόσμος ότι ακόμα δεν έχει κατανοήσει ότι ο ριζοσπαστισμός εντός του Ισλάμ δεν είναι μία ακραία έκφανση αλλά είναι απλώς μία παράλληλη διαδρομή, η οποία συμβαίνει καθώς μιλούμε σε πάρα πολλά κράτη του μουσουλμανικού τόξου. Χωρίς, βέβαια, αυτό να σημαίνει ότι δεν υπάρχουν δυνάμεις και εντός του μουσουλμανικού κόσμου που μάχονται εναντίον του τζιχαντισμού. Η Άγκυρα όμως δεν είναι μία από αυτές τις δυνάμεις - εργαλειοποιεί τον τζιχαντισμό, εργαλειοποιεί τους Αδελφούς Μουσουλμάνους, εργαλειοποιεί τη Χαμάς, εργαλειοποιεί την Al-Nusra.
Θα μπορούσε η Τουρκία να εμπλακεί με το Ισραήλ;
Δεν έχει τη δυνατότητα η Τουρκία να κάνει κάτι τέτοιο. Παρόλο που στη χώρα μας προβάλλεται ως μια μεγάλη δύναμη, η Τουρκία έχει πλείστα εσωτερικά προβλήματα και ζητήματα που δεν σχετίζονται μόνο με το πολιτικό σκηνικό. Σχετίζονται με μία ασταθή οικονομία, αλλά το σημαντικότερο κατ’ εμέ είναι ότι σχετίζονται με μια εθνική ενότητα η οποία είναι εξόχως εύθραυστη. Αυτό η Τουρκία το γνωρίζει. Θα προσπαθήσει να βρει άλλα διπλωματικά μέσα για να στηρίξει τη Δαμασκό.
Ελπίζω ότι ο δυτικός κόσμος δεν θα νίψει απλώς τα χέρια του ως άλλος Πόντιος Πιλάτος, αλλά θα κατανοήσει ότι τα πράγματα είναι πάρα πολύ δύσκολα και ότι αν επιτραπεί η Συρία να γίνει άλλο ένα κέντρο τζιχαντισμού, τα πράγματα θα έχουν αρχίσει να παίρνουν μια πολύ δυσάρεστη τροπή. Θυμίζω ότι ήδη έχουμε τζιχαντιστές στο Αφγανιστάν, αυτή τη στιγμή η Συρία διοικείται από τζιχαντιστές και διάφορα τζιχαντιστικά κόμματα και οργανώσεις βρίσκονται σε πολύ ισχυρή θέση είτε στην Μέση Ανατολή, είτε και σε όλη την αφρικανική ήπειρο, κυρίως στο Κέρας της Αφρικής.
Είναι, λοιπόν, ένα ζήτημα το οποίο θα πρέπει να απασχολήσει σοβαρά τον δυτικό κόσμο και ίσως στη Συρία θα πρέπει να δοθεί η δυνατότητα στους πολίτες της, είτε μέσω της καντονοποίησης να προστατευτούν οι θρησκευτικές μειονότητες αλλά και να ενισχυθεί έτι περαιτέρω η κουρδική παρουσία, είτε εν τέλει να αναδειχθούν υγιείς δυνάμεις μέσα από το σουνιτικό κόσμο, τη σουνιτική πλειοψηφία, η οποία, επαναλαμβάνω για άλλη μια φορά, ότι υπέφερε τα μέγιστα στη διάρκεια της περιόδου της αλαουίτικης κυριαρχίας, αλλά αυτή τη στιγμή αντιμετωπίζει ανοιχτά πλέον την Αλ Κάιντα της Συρίας και αυτό είναι μια αρνητική εξέλιξη.
Δυσοίωνο ωστόσο το μήνυμα ότι από την πλευρά του διεθνούς παράγοντα αυτό που βλέπουμε είναι εν πολλοίς σιωπή
Νομίζω ότι για άλλη μια φορά εμείς ως επιστήμονες επιλέγουμε να μελετούμε το φαινόμενο, αλλά ένα μεγάλο κομμάτι του δυτικού κόσμου επιλέγει την εύκολη λύση. Αυτά τα προβλήματα εμφανίζονται ως δυσεπίλυτοι γρίφοι, όπως αυτό το οποίο συμβαίνει τις τελευταίες μέρες εναντίον των Δρούζων. Έχουν γίνει και δολοφονίες θρησκευτικών ηγετών. Δεν μπορεί να γίνονται αυτά ανεκτά υπό το βλέμμα του δυτικού κόσμου. Ο δυτικός κόσμος έχει διαφορετικές αξίες και διαφορετικές αρετές.
Πώς «διαβάζετε» τη στάση των Ηνωμένων Πολιτειών σε αυτό το τρίγωνο, που στις δύο γωνίες έχει το Ισραήλ και την Τουρκία και στην κορυφή τη Συρία; Σας ρωτώ και σε συνέχεια της επίσκεψης του ειδικού απεσταλμένου στη Συρία και πρεσβευτή στην Τουρκία, Τομ Μπάρακ
Ο Ντόναλντ Τραμπ γνωρίζει από τη Μέση Ανατολή, το έχω πει πολλές φορές. Τις τελευταίες δεκαετίες η μοναδική επιτυχία των Ηνωμένων Πολιτειών στη Μέση Ανατολή έγινε επί προεδρίας Τραμπ και είναι οι πολύ σημαντικές Συμφωνίες του Αβραάμ. Η υπογραφή των συμφωνιών αναγνώρισης μεταξύ Ισραήλ, Μπαχρέιν και Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων. Αυτή ήταν μία πολύ μεγάλη επιτυχία.
Νομίζω ότι στην παρούσα φάση ο Τραμπ αυτό το οποίο προσπαθεί να κάνει είναι να διατηρήσει μια ισορροπία στη Συρία. Σε καμία των περιπτώσεων δεν πιστεύω ότι προτιμά την Τουρκία από το Ισραήλ, θα ήθελε όμως και να διατηρήσει την Τουρκία ως έναν χρήσιμο συνομιλητή με διάφορες τζιχαντιστικές οργανώσεις που ο δυτικός κόσμος δεν διατηρεί ανοιχτά κανάλια επικοινωνίας.
Μέχρι σήμερα αυτό γινόταν αποκλειστικά μέσω του Κατάρ αποκλειστικά. Τώρα, υπάρχει και το κανάλι της Άγκυρας. Αυτό όμως κατά την άποψή μου ενέχει τεράστιους κινδύνους. Ο σημαντικότερος κίνδυνος όλων είναι να ενισχυθεί ο ρόλος του επιτήδειου ουδέτερου - γιατί εδώ έχουμε μια Τουρκία η οποία διαδραματίζει για άλλη μια φορά τον ρόλο του επιτήδειου ουδέτερου. Εάν δούμε τη μεγάλη εικόνα των κινήσεων της τουρκικής εξωτερικής πολιτικής, προσπαθεί να παίξει το ρόλο «γέφυρας» μεταξύ Ηνωμένων Πολιτειών, Κίνας, Ρωσίας.
Το επικίνδυνο σημείο κατά την άποψή μου, είναι το ακόλουθο: Η Τουρκία προσπαθεί να «αποκοιμίσει» κυρίως τον δυτικό κόσμο μέχρι να καταστεί πυρηνική δύναμη. Η πυρηνική της υποδομή οικοδομείται από την Ρωσία, από την Rosatom. Eάν αποκτήσει την παραγωγή πυρηνικής ενέργειας, το να περάσει στην παραγωγή πυρηνικού οπλοστασίου πλέον είναι πάρα πολύ εύκολο. Νομίζω, λοιπόν, ότι αυτό που κάνει αυτή τη στιγμή η Τουρκία είναι κάτι εξόχως επικίνδυνο. «Παίζει καθυστερήσεις» -να χρησιμοποιήσω αυτή την έκφραση- μέχρι να γίνει πυρηνική δύναμη. Και έτσι βέβαια θα στραφεί απέναντι, πρώτα και κύρια, στον δυτικό κόσμο.
Αυτό είναι κάτι το οποίο δεν θα πρέπει να συμβεί και νομίζω ότι το Ισραήλ το έχει αυτό υπόψη του - και αυτό είναι ένα στοιχείο το οποίο αυξάνει και την ανησυχία της Τουρκίας γιατί είδε τις εξελίξεις στο Ιράν.
Ξέρετε, δεν έχουμε συνηθίσει πολλές φορές να βλέπουμε και την εξωτερική πολιτική ως ένα άθροισμα λαθών. Αυτό το οποίο εμείς γνωρίζουμε στις διεθνείς σχέσεις είναι ότι τις περισσότερες φορές τα κράτη λανθάνουν και έτσι εξελίσσονται οι παρτίδες στις διεθνείς σχέσεις. Δηλαδή το άλλο κράτος εκμεταλλεύεται τα λάθη τα οποία κάνει το κράτος το οποίο βρίσκεται απέναντι.
Ως προς τον τρόπο με τον οποίο γίνεται ο χειρισμός της Τουρκίας -και στην περίπτωση της Συρίας- νομίζω ότι πρόκειται για ένα λάθος του δυτικού κόσμου και βλέπουμε ότι το μόνο κράτος το οποίο αυτή τη στιγμή αντιδρά, για τα δικά του συμφέροντα ασφαλώς σε κάθε περίπτωση, είναι το Ισραήλ που βρίσκεται μπορούμε να πούμε σε μία «σταυροφορία» απέναντι στην Τουρκία υπέρ του δυτικού κόσμου. Και δυστυχώς βλέπω ότι και η Ελλάδα ακολουθεί αυτόν τον ρόλο του υπνοβάτη του υπόλοιπου δυτικού κόσμου. Είχαμε μάλιστα και επίσκεψη και του Έλληνα υπουργού Εξωτερικών στη Δαμασκό, χωρίς να βλέπω κινήσεις οι οποίες θα ενίσχυαν το στάτους και την ασφάλεια του ελληνορθόδοξου πληρώματος στη Δαμασκό κυρίως.
Εδώ ξέρετε έχουμε μία σημαντική ευκαιρία την οποία ακόμα δεν την έχουμε εκμεταλλευτεί για πάρα πολύ μεγάλο χρονικό διάστημα. Το Πατριαρχείο της Αντιοχείας βρισκόταν υπό τον έλεγχο της Ρωσίας. Εδώ, εάν παίξουμε ένα σοβαρό διπλωματικό παίγνιο, δηλαδή αρχίσουμε και κατανοούμε την διπλωματία ως ένα πολυεπίπεδο φάσμα εφαρμογών και όχι απλώς και μόνο μια ανάγνωση των κανόνων του Διεθνούς Δικαίου θα έχουμε την ευκαιρία να επανεντάξουμε το Πατριαρχείο της Αντιόχειας στο ελληνορθόδοξο τόξο με επικεφαλής το Οικουμενικό Πατριαρχείο της Κωνσταντινούπολης και αυτό θα είναι πραγματικά μια τεράστια σημαντική στρατηγική κίνηση και για τον δυτικό κόσμο. Αλλά αυτό θα πρέπει να το δώσουμε εμείς να το κατανοήσουν οι δυτικοί μας σύμμαχοι. Δεν μπορούμε να περιμένουμε και να κοιτάμε απλώς τον ουρανό.
Κύριε Λίτσα, ουσιαστικά λέτε ότι αυτή τη στιγμή, και δεν είναι και η πρώτη φορά, έχει συμβεί και στο παρελθόν, η Δύση υπνοβατεί ή άλλως αδρανεί μπροστά στην πραγματική και επικίνδυνη επιδίωξη της Τουρκίας να καταστεί πυρηνική δύναμη...
Για την πραγματική επιδίωξη της Τουρκίας δεν ανακαλύπτω τον τροχό. Είναι κάτι το οποίο εμείς που μελετούμε την τουρκική εξωτερική πολιτική και το εσωτερικό της Τουρκίας το γνωρίζουμε εδώ και χρόνια. Η Τουρκία είναι μια αναθεωρητική δύναμη, δεν έγινε αναθεωρητική δύναμη με το που ήλθε ο Ερντογάν στα πράγματα. Ήταν μια αναθεωρητική δύναμη από την εποχή του κεμαλισμού. Απλώς άρχισε να εργαλειοποιεί και το Ισλάμ με την άνοδο του πολιτικού Ισλάμ εντός της Τουρκίας και με τον ερχομό του Ερντογάν και του Κόμματος Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης (ΑΚΡ).
Ο πραγματικός σκοπός της Τουρκίας είναι πλέον αυτός ο αναθεωρητισμός να έρθει να «πατήσει» πάνω την πυρηνική ισχύ. Κι αν γίνει αυτό τότε ουδείς στην πραγματικότητα θα μπορεί να αντιμετωπίσει τον τουρκικό αναθεωρητισμό. Πλέον θα είναι πάρα πολύ αργά για κάτι τέτοιο. Ο δυτικός κόσμος νομίζω ότι δεν έχει κατανοήσει το πραγματικό μέγεθος του προβλήματος. Η ακαδημαϊκή κοινότητα των Διεθνών Σχέσεων το συζητά σε διεθνές επίπεδο. Συζητούμε και με συναδέλφους εδώ στην Ελλάδα και με Ισραηλινούς συναδέλφους και με Αμερικανούς. Έχουμε έναν πολύ μεγάλο αριθμό Αμερικανών, πολύ καλών συναδέλφων, που έχουν καταλάβει το ζήτημα.
Δεν λέω ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες δεν κάνουν κινήσεις για να περιορίσουν τον τουρκικό αναθεωρητισμό. Οι εξελίξεις με τα F35, ενδεικτικά, είναι τέτοιες ενδείξεις. Αλλά νομίζω ότι αυτή τη στιγμή ο δυτικός κόσμος θα πρέπει με αποφασιστικότητα να ενισχύσει τις αντιτζιχαντιστικές δυνάμεις εντός της Συρίας. Η καντονοποίηση είναι μια πάρα πολύ καλή λύση, ούτως ώστε να ενισχυθεί και ο ρόλος των YPG, των Κούρδων της Συρίας, οι οποίοι έχουν πολεμήσει ηρωικά τόσα χρόνια εναντίον και της Αλ Νούσρα και απέναντι στο Ισλαμικό Κράτος στο πλευρό των Ηνωμένων Πολιτειών.
Νομίζω ότι η Συρία ούτως ή άλλως πάντοτε ήταν ένα «κλειδί» για τις γεωστρατηγικές εξελίξεις στη Μέση Ανατολή. Ξανά αναδεικνύεται σε μια αρένα, όπου οι διάφοροι παίκτες της Μέσης Ανατολής έρχονται είτε με αντιπροσώπους, είτε ευθέως, όπως για παράδειγμα το Ισραήλ, για να κάνουν τις κινήσεις.
Συνεπώς, η Δύση πρέπει «να ανοίξει τα μάτια της» για το τι συμβαίνει με τις τζιχαντιστικές δυνάμεις στη Συρία και να «φρενάρει» μία Τουρκία που επιδιώκει την πυρηνική ισχύ. Πώς «βλέπετε» την Άγκυρα τις επόμενες δεκαετίες;
Ο τρόπος με τον οποίο η Τουρκία κινείται οφείλει να μας προβληματίσει όλους. Ο στόχος Τουρκίας, τον οποίο τον βλέπουμε εμείς εδώ και πάρα πολύ καιρό, είναι ότι επιδιώκει πλέον τον αναθεωρητισμό της να τον στηρίξει μέσω του πυρηνικού της προγράμματος και αυτό είναι κάτι το οποίο η Δύση δεν θα πρέπει να επιτρέψει, όπως ακριβώς και στην περίπτωση του Ιράν.
Ούτε και ο Ιράν πρέπει να γίνει πυρηνική δύναμη, γιατί τα πράγματα θα είναι πάρα πολύ επικίνδυνα πλέον για το σύνολο της ασφάλειας του δυτικού κόσμου.
Εκτιμώ ότι ο ρόλος Τουρκίας στις επόμενες δεκαετίες θα εκπλήξει πάρα πολλούς εντός του δυτικού κόσμου. Η Τουρκία, εάν της επιτραπεί να γίνει πυρηνική δύναμη, τότε αυτομάτως αυτό το οποίο θα επιδιώξει να κάνει είναι να δημιουργήσει έναν δικό της πόλο στο διεθνές σύστημα με διάφορες δυνάμεις είτε εντός της Μέσης Ανατολής, είτε ακόμα στην Κεντρική Ασία, και τα προβλήματα πλέον θα είναι πάρα πολλά για όλους στο διεθνές σύστημα. Το θέμα είναι όμως ότι η Τουρκία θα είναι μια πυρηνική δύναμη, η οποία τότε δεν θα μπορεί να αντιμετωπιστεί για να εγκαταλείψει τον αναθεωρητισμό της.
Πηγή: Liberal/Ευαγγελία Μπίφη
