Δανείζομαι τον τίτλο του σημερινού άρθρου από το ομότιτλο βιβλίο του Tom Goodwin, Digital Darwinism, επιθυμώντας να σχολιάσω το εξαιρετικό άρθρο των Δημήτρη Γρηγοριάδη και Χρήστου Ατλάση, «Το νέο τοπίο του τραπεζικού- χρηματοπιστωτικού τομέα», που δημοσιεύθηκε σ' αυτήν τη στήλη στις 23.12.2025 και περιγράφει με πλήρη ενάργεια τις σύγχρονες απαιτήσεις για νέες θέσεις εργασίας στον τομέα αυτό, συνδέοντας τις με τα απαραίτητα επαγγελματικά προσόντα.
Αποτυπώνει έτσι την ήδη διαμορφούμενη πραγματικότητα σ' έναν τομέα που ήδη μεταλλάσεται προωθώντας τον ψηφιακό μετασχηματισμό των οικονομικών οντοτήτων του στην προσπάθεια διατήρησης και επαύξησης της ανταγωνιστικότητάς του.
Ο Goodwin στο βιβλίο του καταλήγει σ' ένα σημαντικό συμπέρασμα: οι ανταγωνιστικές εταιρείες στο άμεσο προσεχές μέλλον, που ήδη σχηματοποιείται ως παρόν, θα έχουν ως σπονδυλική τους στήλη όχι πια τις φυσικές τους υποδομές, αλλά ένα ολοκληρωμένο (integrated) λογισμικό, που αποτελεί την ψηφιακή υποδομή του συστήματος επεξεργασίας πληροφοριών και λήψης αποφάσεων. Ο ψηφιακός μετασχηματισμός καθίσταται έτσι μια κομβικής σημασίας στρατηγική επιβίωσης των οικονομικών οντοτήτων, εξ ου και η δαρβινιστική προσέγγιση, απορρέουσα από τη θεωρία της φυσικής εξέλιξης.
Από τη θεμελιώδη αυτή αλλαγή παραδείγματος επηρεάζονται τα πάντα στην οργανωτική δομή και λειτουργία των οικονομικών οντοτήτων. Οι ιεραρχίες και τα οργανογράμματα, οι σχέσεις με τους προμηθευτές, τους πελάτες και τους επενδυτές, οι σχέσεις με τις ρυθμιστικές αρχές, ακόμη και πιο μακροπρόθεσμα το σύστημα αξιών, που διέπει τη λήψη αποφάσεων, προσαρμόζονται μάλλον στην αναδυόμενη αυτή σπονδυλική στήλη παρά την καθορίζουν αποφασιστικά. Το σύστημα των φυσικών υποδομών, άλλοτε κυρίαρχο και καθοριστικό διακριτικό γνώρισμα των επιχειρηματικών μονάδων, αρθρώνεται, ακόμη και με νέες μορφές σχέσεων, γύρω από την ψηφιακή σπονδυλική στήλη.
Το επιχειρηματικό μοντέλο της Amazon μας έχει γίνει πια αρκετά οικείο. Απεικονίζει μια διαμορφούμενη πραγματικότητα συνεχών ψηφιακών μετασχηματισμών και καινοτομιών που συνεπάγονται κρίσιμες οργανωτικές αλλαγές και συνοδεύονται από τριβές και εντάσεις, κατάργηση θέσεων εργασίας σε φυσικές υποδομές, αλλά και ανάπτυξη και δημιουργία θέσεων εργασίας σε ψηφιακές υποδομές. Στο εξαιρετικά διαφωτιστικό τους βιβλίο, Άνθρωπος + Μηχανή, μεταφρασμένο στα ελληνικά, οι Paul Daugherty και James Wilson, στελέχη της Accenture εξετάζουν με συστηματικό τρόπο τα σημεία διεπαφής της ψηφιακής με τις φυσικές υποδομές και το ανθρώπινο δυναμικό και περιγράφουν αναλυτικά τα αναδυόμενα επαγγέλματα και τις απαιτούμενες δεξιότητες. Οι άνθρωποι, προικισμένοι με τη βασική δεξιότητα τής ενσυναίσθησης, πρέπει να είναι σε θέση όχι μόνο να προσαρμοσθούν αλλά και να ηγηθούν στον σύγχρονο αγώνα για την επιβίωση και την αλλαγή.
Το οργανωτικό σχήμα της αμερικανικής εταιρείας Stitch Fix αποτελεί ένα καταπληκτικό παράδειγμα αυτών των επιταχυνόμενων αλλαγών. Συνίσταται από ένα σχετικά ολιγάριθμο πυρήνα στελεχών, που χειρίζονται δύο κατά βάση βάσεις ψηφιακών δεδομένων, των πελατών, που είναι γυναίκες κυρίως εργαζόμενες με υψηλή προτίμηση για ενδύματα μόδας, και των άνω των 2.500 προμηθευτών σε συνεργατική βάση. Εφαρμόζοντας αλγόριθμους Τεχνητής Νοημοσύνης επιχειρούν να συνθέσουν ένα χαρτοφυλάκιο προϊόντων ένδυσης που αποστέλλεται, δίχως να προηγηθεί απαραίτητα η σχετική παραγγελία, σε κάθε πελάτισσα, τις προτιμήσεις τής οποίας επιδιώκει να προβλέψει ο σχετικός αλγόριθμος. Η κάθε πελάτισσα έχει το δικαίωμα επιστροφής των ειδών που δεν της αρέσουν. Η διαχείριση των επιστροφών και η συνεπακόλουθη αποθεματοποίηση συνεπάγεται υψηλό κόστος, άρα το οργανωτικό σχήμα έχει κάθε ενδιαφέρον να το ελαχιστοποιεί, και προφανώς όσο περισσότερο ταιριάζει η προσφορά με τη ζήτηση, τόσο καλύτερη η απόδοση του συστήματος επεξεργασίας των πληροφοριών. Η διασφάλιση της ποιότητας των εισερχόμενων δεδομένων και η κατανόηση των εξερχόμενων πληροφοριών είναι κεφαλαιώδους σημασίας για το σχήμα, που όπως γίνεται αντιληπτό δεν περιορίζεται στα στενά πλαίσια μιας κλειστής νομικής οντότητας με σαφή ιεραρχία και σύστημα δεσμευτικών εντολών.
Ο ψηφιακός δαρβινισμός συνιστά ένα πλαίσιο για νέα επιχειρηματικά μοντέλα. Δεν είναι εκ των προτέρων γνωστό, ποια θα επικρατήσουν και σε ποιες αγορές, εξαρτώμενες από δημογραφικές, κοινωνικές, τεχνολογικές, οικονομικές, πολιτικές και πολιτιστικές αλλαγές. Ούτε μπορεί να πει κανένας, ότι θα αναδυθεί ένα και μόνο μοντέλο, μια και η ποικιλομορφία χαρακτηρίζει το δαρβινικό πλαίσιο. Το μόνο βέβαιο είναι ο δεσπόζων ρόλος των ψηφιακών υποδομών και οι συνέπειές τους για τις δεξιότητες και τις αγορές εργασίας, δείγμα των οποίων περιέγραψαν, επαναλαμβάνω
με κάθε ενάργεια, στο άρθρο τους οι Δημήτρης Γρηγοριάδης και Χρήστος Ατλάσης.
*Ο κ. Εμμανουήλ Βλαχογιάννης είναι επιχειρηματίας στον κλάδο του Εμπορίου και επίτιμος πρόεδρος του Εμπορικού και Βιομηχανικού Επιμελητηρίου Θεσσαλονίκης (ΕΒΕΘ) με σπουδές στις Οικονομικές Επιστήμες και τη Διοίκηση Επιχειρήσεων στο Πανεπιστήμιο της Ρουρ - Μπόχουμ της Γερμανίας, καθώς και μεταπτυχιακές σπουδές στην Επιχειρησιακή Έρευνα στην Ανώτατη Τεχνική Σχολή της περιοχής Ρήνου-Βεστφαλίας
