Και η πνευματική ελίτ που κάποτε υπήρχε μάς τελείωσε βιολογικά. Πλέον οι περισσότεροι αυτού του χώρου δοκιμάζουν την τύχη τους στην Αθήνα. Φυσικά εμείς γνωρίζουμε μόνον αυτούς που πέτυχαν. Τους άλλους τους κατάπιε η μεγάλη χοάνη της πρωτεύουσας. Εδώ παρέμειναν μερικοί ιδιαίτερα αξιόλογοι πνευματικοί άνθρωποι, αλλά πέραν του άρτιου λόγου τους τον οποίον απολαμβάνουμε, δε δείχνουν ενδιαφέρον για τα «κοινά» της πόλης. Κινούνται στον χώρο της παρέας. Πιθανόν να μην υπάρχουν τα κατάλληλα ερεθίσματα από εκείνους τους φορείς που θα έπρεπε να τα εκπέμπουν.
Για αυτόν τον λόγο η Θεσσαλονίκη, ενώ έχει πολιτιστικές υποδομές, στερείται εκδηλώσεων. Τα Δημήτρια, ένας θεσμός πιο παλιός από το Φεστιβάλ Αθηνών, δεν έχει πλέον την προηγούμενη λάμψη του, το Φεστιβάλ Κινηματογράφου εδώ και δεκαετίες έχει εκφυλιστεί, παρά τις πρόσφατες προσπάθειες για την αναζωογόνησή του, θύμα της μεταπολιτευτικής υπερπολιτικοποίησης. Το δε Φεστιβάλ τραγουδιού που γέμιζε το Αλεξάνδρειο Μέλαθρο τις παλιές εποχές, σήμερα είναι άγνωστο στη συντριπτική πλειοψηφία των νέων παιδιών.
Μπορεί να γίνει κάτι ώστε να βγούμε από αυτό το τέλμα; Πολύ δύσκολα, στον βαθμό που δεν υπάρχουν Θεσσαλονικείς οι οποίοι θέλουν να βγουν μπροστά όχι για τις διακρίσεις και το χρήμα, αλλά γιατί αυτό αισθάνονται. Διότι η σχέση τους με την πόλη δεν αρχίζει και τελειώνει στην επαγγελματική τους καταξίωση, αλλά υπάρχει η διάθεση για το κάτι παραπάνω. Αυτό το κάτι παραπάνω που θα αλλάξει, στο μέτρο του δυνατού, την καθημερινότητα αν όχι ολόκληρης της Θεσσαλονίκης, τουλάχιστον ορισμένων περιοχών της.
Τα έργα της δεκαετίας του 1950 και των αρχών της δεκαετίας του 1960, που άλλαξαν τη φυσιογνωμία της πόλης μας, έφεραν τη σφραγίδα συγκεκριμένων Θεσσαλονικέων που έτρεξαν, έκαμψαν τις αντιστάσεις ενός αθηνοκεντρικού πολιτικού συστήματος, υπερπήδησαν γραφειοκρατικά εμπόδια κι έτσι ολοκληρώθηκε ο Νέος Σιδηροδρομικός Σταθμός, το Καυτανζόγλειο, το Κρατικό Θέατρο, το Αλεξάνδρειο Μέλαθρο, η Νέα Παραλία.
Και στον πολιτιστικό τομέα υπήρχαν οι ποιητές και οι λογοτέχνες της Θεσσαλονίκης, που μπορεί να μην αποτέλεσαν μια Σχολή, αλλά ήταν οι άξονες αναφοράς δύο ολόκληρων γενεών. Και κοντά σε αυτούς να βάλουμε και την πανευρωπαϊκή αίγλη και το κύρος της Φιλοσοφικής Σχολής του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου. Ίσως ο αναγνώστης μιλήσει για περασμένα μεγαλεία. Μπορεί να είναι κι έτσι. Το ερώτημα είναι: σήμερα τι κάνουμε;
