Η Θεσσαλονίκη, απετέλεσε διαχρονικά- και συνεχίζει να αποτελεί - σταυροδρόμι πολιτισμών και πύλη επικοινωνίας μεταξύ Ανατολής και Δύσης. Με αφορμή την εξωστρέφεια του Κρατικού Θεάτρου Βορείου Ελλάδος (ΚΘΒΕ) ως βασικού πυλώνα πολιτισμού της ευρύτερης περιοχής, αναλαμβάνει έναν νέο, κομβικό ρόλο στον πολιτιστικό χάρτη της Νοτιοανατολικής Ευρώπης. Με πρωτοβουλία της Καλλιτεχνικής Διεύθυνσης και την αρωγή της Διοίκησης του ΚΘΒΕ, σε στενή συνεργασία με το Ελληνικό Ανοικτό Πανεπιστήμιο (ΕΑΠ), ιδρύθηκε το Διαβαλκανικό Δίκτυο Παραστατικών Τεχνών με έδρα τη Θεσσαλονίκη.
Η δημιουργία αυτού του Δικτύου δεν αποτελεί απλώς μια θεσμική καινοτομία. Είναι μια ουσιαστική τοποθέτηση της Θεσσαλονίκης στον ρόλο που της αναλογεί: ως πολιτιστική πρωτεύουσα της ευρύτερης βαλκανικής περιοχής, ως κόμβος συνάντησης καλλιτεχνών, ερευνητών και φορέων που επιδιώκουν την ανάπτυξη, την ανταλλαγή και τη συνεργασία στις παραστατικές τέχνες.
Η αφετηρία: Ένα συνέδριο που έγινε γέφυρα. Η αρχή για τη δημιουργία του Δικτύου έγινε με την πρόκληση ενός διεθνούς συνεδρίου, που οργανώθηκε από το ΚΘΒΕ και το ΕΑΠ, συγκεντρώνοντας καλλιτέχνες, ακαδημαϊκούς και εκπροσώπους πολιτιστικών θεσμών από όλη τη βαλκανική χερσόνησο. Σκοπός δεν ήταν μόνο η ανταλλαγή ιδεών, αλλά και η θεμελίωση μιας μόνιμης πλατφόρμας συνεργασίας.
Από εκείνη τη στιγμή, η ιδέα μετατράπηκε σε πράξη: η Θεσσαλονίκη, με την υποδομή, τη γεωγραφική της θέση και την καλλιτεχνική της δυναμική, έγινε η φυσική έδρα ενός φορέα που φιλοδοξεί να αναδείξει την κοινή πολιτιστική κληρονομιά των Βαλκανίων, αλλά και να προωθήσει σύγχρονες καλλιτεχνικές τάσεις.
Η πρώτη μεγάλη δράση: Σχολείο Αρχαίου Δράματος
Στο πλαίσιο του Διαβαλκανικού Δικτύου, ετοιμάζεται ήδη η πρώτη σημαντική δράση: ένα Σχολείο Αρχαίου Δράματος, που θα συνδυάζει θεωρία και πράξη σε ένα ολοκληρωμένο εκπαιδευτικό και βιωματικό πρόγραμμα.
Το Θεωρητικό μέρος της δράσης θα πραγματοποιηθεί στην Πάτρα, με εισηγήσεις, σεμινάρια και εργαστήρια από σημαντικούς ακαδημαϊκούς υπό την επιστημονική επιμέλεια του Διευθυντή του Μεταπτυχιακού Προγράμματος Παραστατικών Τεχνών του ΕΑΠ, Ανδρέα Μαρκαντωνάτου και των αξιόλογων συνεργατών του που θα εμβαθύνουν στις δραματουργικές, φιλολογικές και θεωρητικές σκηνοθετικές πτυχές του αρχαίου δράματος.
Το πρακτικό μέρος: θα λάβει χώρα στο επιβλητικό αρχαίο θέατρο της Δωδώνης, όπου οι συμμετέχοντες θα έχουν την ευκαιρία να βιώσουν τη μοναδική εμπειρία της διαχείρισης των μέσων τους και της προσέγγισης της ερμηνείας σκηνών του αρχαίου δράματος με τους κώδικες του ανοιχτού θεάτρου σε έναν από τους σημαντικότερους αρχαιολογικούς χώρους της Ελλάδας.
Ενδιάμεσα, μεταξύ Πάτρας και Δωδώνης, η δράση θα περιλαμβάνει και επίσκεψη στο αρχαίο θέατρο της Επιδαύρου, με δραστηριότητες που θα φέρουν τους συμμετέχοντες σε άμεση επαφή με ένα από τα σπουδαιότερα σωζόμενα θέατρα του αρχαίου κόσμου, συνδέοντας τη θεωρητική γνώση με την πρακτική εμπειρία.
Οι συνεργασίες: Δυνατοί θεσμοί, κοινό όραμα
Η επιτυχία μιας τέτοιας πρωτοβουλίας εξαρτάται από τη συνέργεια και τη δέσμευση των συνεργαζόμενων φορέων. Στην οργάνωση του Σχολείου συμμετέχουν ενεργά:
- Το Κρατικό Θέατρο Βορείου Ελλάδος και το Ελληνικό Ανοικτό Πανεπιστήμιο, οι δύο βασικοί διοργανωτές και θεμελιωτές του Δικτύου.
- Ο Δήμος Δωδώνης, που με την τακτική εξωστρέφειας και την προσωπική συμβολή του Δημάρχου Κ. Χρήστου Ντακαλέτση προσφέρει όχι μόνο τη φιλοξενία του μοναδικού αρχαίου θεάτρου, αλλά και την πλήρη υποστήριξη της δημοτικής αρχής και του συνόλου της τοπικής κοινωνίας που σέβεται και τιμά την πολιτιστική της κληρονομιά.
- Ο Δήμος Επιδαύρου, που με την πολύτιμη εμπειρία του στη φιλοξενία διεθνών θεατρικών γεγονότων, ανοίγει τις πύλες ενός από τους σημαντικότερους πολιτιστικούς προορισμούς της Ελλάδας.
- Η Ανώτατη Σχολή Παραστατικών Τεχνών της Ρουμανίας, με την ενεργή συμμετοχή του Πρύτανή της, φέρνει στο εγχείρημα μια διεθνή ακαδημαϊκή διάσταση και ενισχύει τον βαλκανικό χαρακτήρα της πρωτοβουλίας.
Τέλος οι σημαντικοί ακαδημαϊκοί και οι καλλιτέχνες μεταξύ των οποίων κορυφαίοι στο πεδίο τους τους οποίους μπορεί κάνεις να ανακαλύψει παίρνοντας πληροφορίες από το επικοινωνιακό υλικό της δράσης.
Η Θεσσαλονίκη και το ΚΘΒΕ ως στρατηγικός πυρήνας
Δεν είναι τυχαίο ότι το Δίκτυο έχει την έδρα του στη Θεσσαλονίκη. Η πόλη διαθέτει μια μοναδική γεωπολιτική και πολιτιστική θέση, λειτουργώντας ως γέφυρα μεταξύ των χωρών της Βαλκανικής και της Μεσογείου. Η ιστορική της διαδρομή ως σημείο συνάντησης πολιτισμών, αλλά και η σύγχρονη δυναμική της με θεσμούς όπως το ΚΘΒΕ, το Φεστιβάλ Κινηματογράφου, το Μέγαρο Μουσικής, η ΚΟΘ το ΚΩΘ το Momus, το Αρχαιολογικό και το Βυζαντινό Μουσείο, καθώς και η Διεθνής Έκθεση, την καθιστούν ιδανικό κέντρο συντονισμού και πολιτιστικής διπλωματίας.
Το ΚΘΒΕ, ως ένας από τους μεγαλύτερος θεατρικός οργανισμούς της χώρας μαζί με το Εθνικό Θέατρο, διαθέτει την εμπειρία, την τεχνογνωσία και την καλλιτεχνική φήμη για να αποτελέσει την κινητήρια δύναμη ενός τέτοιου φιλόδοξου δικτύου.
Το όραμα για το μέλλον
Η δημιουργία του Διαβαλκανικού Δικτύου Παραστατικών Τεχνών δεν είναι αυτοσκοπός, αλλά η απαρχή μιας μακροπρόθεσμης στρατηγικής για την πολιτιστική συνεργασία στα Βαλκάνια. Στόχος είναι η διοργάνωση κοινών παραγωγών, η ανταλλαγή καλλιτεχνών και φοιτητών, η ανάπτυξη ερευνητικών προγραμμάτων και η ενίσχυση της πολιτιστικής κινητικότητας στην περιοχή.
Μέσα από δράσεις όπως το Σχολείο Αρχαίου Δράματος, η Θεσσαλονίκη και το ΚΘΒΕ σε συνεργασία με το προσφάτως ταχύτατα αναπτυσσόμενο ΕΑΠ υπό τον Πρύτανη Κο Κουτούζη στέλνουν ένα σαφές μήνυμα: ο πολιτισμός δεν γνωρίζει σύνορα και οι παραστατικές τέχνες μπορούν να λειτουργήσουν ως κοινή γλώσσα κατανόησης, ειρήνης και δημιουργικότητας.
Η Θεσσαλονίκη και ο σημαντικότατος φορέας πολιτισμού της, το ΚΘΒΕ, του οποίου έχω την τιμή μετά και την πρόσφατη ανανέωση της θητείας μου από το ΥΠΠΟ να συνεχίζω να υπηρετώ ως Καλλιτεχνικός Διευθυντής, με το βλέμμα στραμμένο στο μέλλον και τις ρίζες βαθιά στην ιστορία, παίρνουν τη θέση που τους αξίζει: στο επίκεντρο ενός πολιτιστικού διαλόγου που ενώνει τους λαούς των Βαλκανίων και φέρνει το αρχαίο δράμα και τις σύγχρονες παραστατικές τέχνες πιο κοντά σε όλους.
*Ο Αστέρης Πελτέκης είναι Καλλιτεχνικός Διευθυντής ΚΘΒΕ
