Η επιμέλεια της έκθεσης έχει γίνει από τον Μάνο Στεφανίδη και πρόκειται να διαρκέσει έως τις 31 Οκτωβρίου.
"Επειδή η αισθητική είναι η ηθική του μέλλοντος, επειδή η αισθητική
δεν είναι η ηθική του παρόντος,
επειδή η ηθική του ελληνικού παρόντος
είναι η απάτη, επειδή η αισθητική
δεν έχει παρόν εδώ στην Ελλάδα...
...η ενασχόληση
με την τέχνη στην Ελλάδα
καθίσταται πρόβλημα επείγον".
Βασίλης Ραφαηλίδης
Το ότι η ζωγραφική αφηγείται ιστορίες χωρίς να χρησιμοποιεί λόγια, το ξέραμε. Όπως επίσης ξέραμε ότι οι εικόνες της - ακόμη και οι πιο ενστικτώδεις ή αφηρημένες - προϋποθέτουν δυναμικά τον λόγο και την σκέψη ή παραπέμπουν, έμμεσα ή άμεσα, σε κείμενα. Είτε κείμενα γραμμένα ήδη, είτε μελλοντικά. Δηλαδή παραπέμπουν είτε σε βιωμένες αναμνήσεις, είτε σε όνειρα που τα βλέπει κανείς και με κλειστά και με ανοιχτά τα μάτια. Αφού η ζωγραφική διαθέτει τον τρόπο να δείχνει με τους τρόπους του παρελθόντος εικόνες του μέλλοντος.
Ούτως ή άλλως όμως η ζωγραφική κι ο λόγος, δηλαδή το κείμενο διατηρούν σχέση ανάλογη εκείνης που συνδέει την ποίηση με τη μουσική. Ολοκληρώνει το ένα την άλλη. Δεν γίνεται αλλιώς. Επειδή αυτό που ονομάζουμε έμπνευση, εκπηγάζει από την ίδια, σκοτεινή κι άδηλη πηγή του υποσυνείδητου. Από εκείνη την σκιά που κυοφορεί το φως. Από τον πιο βαθύ πυρήνα της ύπαρξης. Από την πηγή για τα χρώματα και τις λέξεις και τους ήχους και τις εικόνες και τις μουσικές. Δεν γίνεται αλλιώς. Επίσης αξίζει εδώ να πούμε ότι οι τέχνες όσο πιο αυτόνομες και αυτάρκεις παρουσιάζονται, τόσο πιο άμεσα κι αβίαστα επικοινωνούν μεταξύ τους. Τόσο πιο ουσιαστικά, θα έλεγα , αλληλοσυμπληρώνονται. Ή, καλύτερα, "αλληλοερμηνεύονται".
Στο μυαλό μου έρχεται αυτή την στιγμή ο απροσδόκητος (;) διάλογος ανάμεσα στον Ραμώ και τον Τιέπολο. Ή, του Ντεμπισί με τον Μονέ. Παραδείγματα ύψιστα αυτών των "επισυνάψεων" είναι ασφαλώς η τραγωδία για τον αρχαίο κόσμο και η όπερα για τον πολιτισμό που άνθισε στη Δύση με την Αναγέννηση. Το Gesamtkunstwerk του Βάγκνερ, το συνολικό έργο τέχνης.
Η ζωγραφική του Κώστα Ντιού, ενός σπουδαίου πραγματικά, κατά τη γνώμη μου, δημιουργού αλλά ελάχιστα γνωστού εκτός των τειχών της εικαστικής μας Ιερουσαλήμ, εμπεριέχει με δαψίλεια όλα τα ανωτέρω στοιχεία: Δηλαδή τη βαθιά γνώση της δυτικοευρωπαϊκής τέχνης - έχει σπουδάσει στο Παρίσι - πλάι στην έντονη εξισορρόπηση του προσωπικού του ιδιώματος ανάμεσα στο συναίσθημα και τον ορθολογισμό, την εμπειρία και το ένστικτο, τον σεβασμό αλλά και ταυτόχρονα την τολμηρή αμφισβήτηση της, οποίας, παράδοσης. Ιθαγενούς ή εισαγόμενης. Αλλά και πάλι όλες αυτές οι ιδιότητες θα ήταν στεγνός, επιδερμικός τύπος, αν δεν προσθέσαμε στα παραπάνω την έξοχη του ικανότητα να λέει μαγικές ιστορίες με τις αινιγματικές εικόνες του, ν' ανασταίνει το παρελθόν δίνοντας ζωή στους πεθαμένους φίλους του και να καθιστά τη γενέθλια πόλη του, την Κοζάνη, το κέντρο ενός ιδιότυπου σύμπαντος που για έναν περίεργο λόγο - προσωπικά δεν διαθέτω εύκολη απάντηση - μάς αφορά όλους.
Όπως εξίσου μας ενδιαφέρουν οι περιπέτειες αλλά και το τέλος των ηρώων που διασταυρώνονται με μαεστρία στις συνθέσεις του. Όπου το αφηγηματικό - ρεαλιστικό γίνεται εικαστικό - αισθητικό. Και πάντα με το γλυκόπικρο αίσθημα του απραγματοποίητου που διαθέτουν για παράδειγμα κάποιες από τις σονάτες για πιάνο του Μότσαρτ (ιδίως η ένατη που έγραψε νεότατος στο Μάνχαϊμ μετά από έναν διαψευσμένο έρωτα). Αλλά και το χιούμορ εμπρός στην ματαιότητα των ανθρωπίνων. Η φόρμα του Ντιού, συχνά επική με τους τρόπους των παλιών δασκάλων, μπορεί να υπηρετεί με επάρκεια τόσο την συνολική ιδέα του πίνακα όσο και τις μικρές του λεπτομέρειες. Άλλοτε μινιατουρίστας κι άλλοτε μουραλίστας ( όπως λέμε κιθαρίστας ή ντράμερ)!
Ούτως ή άλλως οι παράξενες ιστορίες του διασταυρώνονται, επικαλύπτονται σαν μικρά δράματα τσέπης, οι ήρωες του συνεχίζουν να ζουν από το ένα έργο στο άλλο σαν φαντάσματα που αρνούνται να κατέβουν στον κάτω κόσμο αλλά επιμένουν να ταράζουν τον ύπνο των ζωντανών. Υπέροχο μάθημα για τους νεότερους δημιουργούς. Αφού ό τι κι αν λέμε, όλη η ιστορία της ζωγραφικής έχει να κάνει με την περιπέτεια μιας ανάμνησης. Και ο καλός ζωγράφος, όπως ακριβώς συμβαίνει με τον Ντιό, διακρίνεται από τον τρόπο με τον οποίο διαχειρίζεται την ανάμνηση αυτή ώστε να αφορά σε όσο το δυνατόν περισσότερους. Επειδή το κάθε έργο τέχνης αρχίζει από τα χέρια του καλλιτέχνη αλλά ολοκληρώνεται στην ψυχή και το μυαλό όποιου μπορεί να το αγαπήσει...
11/9/2025
Μάνος Στεφανίδης
Αποσπάσματα για τις μέσα σελίδες του καταλόγου
Ίσως η χρησιμότητα της ιστορίας της τέχνης να έγκειται μόνο στο ότι λειτουργεί σαν ένα καλό εργαλείο δουλειάς, σαν το μπαστούνι του τυφλού, ας πούμε, που ενώ δεν δείχνει τον κόσμο, ο τυφλός δεν μπορεί να υπάρξει στον κόσμο δίχως αυτό.
Μ.Σ
"Κάθε ρεαλισμός μού είναι αποκρουστικός.
Εγώ τί άλλο να θέλω πάρεξ το όνειρο; "
Η Μπλανς Ντιμπουά στο"Λεωφορείον ο Πόθος"
Έχουμε και λέμε: Πραγματικότητα δεν υπάρχει. Επειδή απλά δεν μπορεί να υπάρχει. Δεν μπορεί να υπάρχει αυτό που τόσο αφελώς ονομάζουμε μέσα στην ακόμη πιο αφελή μας οίηση, ρεαλισμό και "πραγματικότητα".
Επειδή μόνο με το ασήμαντο σώμα μας, κατά την διάρκεια της ακόμη πιο ασήμαντης ύπαρξης μας, δηλαδή με μόνα εργαλεία την εφήμερη σάρκα και το μυαλό μας, αντιλαμβανόμαστε, όσο μπορούμε, όπως μπορούμε, ένα ασήμαντο πολλοστημόριο των απείρων πραγματικοτήτων που συμπλέκονται ιλλιγιωδώς στον αχανή όσο και άχρονο κόσμο.
Κι ο καθένας έτσι, μ' αυτά τα ευτελή, θνησιγενή υλικά, δημιουργεί την, όποια, δική του, έωλη, υποκειμενική πραγματικότητα.
Μ.Σ
Επειδή η πραγματικότητα είναι απλώς το μονοδιάστατο απείκασμα εκείνων των λέξεων που - νομίζουν ότι - την περιγράφουν. Δηλαδή η σκιά της σκιάς σ' ένα βαθύτατο σκοτάδι.
Άρα οι λέξεις μου, το γλωσσικό μου όργανο, η όποια, επικοινωνιακή μου δυνατότητα, αποτελούν τη μόνη - όσο και τραγικά μονοσήμαντη - "πραγματικότητα" μου. Ό τι δύναμαι να αρθρώσω και μόνο υπάρχει. Αυτό είναι η πραγματικότητα! Μέσα σε πολλά εισαγωγικά όμως. Αυτή είναι η πραγματικότητα την οποία μπορώ, όσο μπορώ, να υπο - φέρω.
Μ.Σ
Συμπέρασμα: Όσο υπάρχει ο έρωτας,
τί χρειάζεται η πραγματικότητα;
Όταν πάλι αυτός εκλείψει,
γίνεται κι η πραγματικότητα ανώφελη.
Μ.Σ
Chalkos Gallery-Costas Parcharidis
Ιουστινιανού 21
https://www.facebook.com/cugallerygr
