Μετά από ένα εντυπωσιακό ξεκίνημα στο Αρχαίο Θέατρο της Επιδαύρου, η παράσταση έρχεται στη Θεσσαλονίκη, στο Θέατρο Δάσους, την Τετάρτη 9 και την Πέμπτη 10 Ιουλίου.
Η Ηλέκτρα, παγιδευμένη στον κύκλο αίματος της οικογένειας των Ατρειδών, δεν είναι απλώς μια τραγική ηρωίδα. Είναι μια φιγούρα σύγκρουσης: μεταξύ καθήκοντος και ατομικής ηθικής, ανάμεσα στη μνήμη και τη λύτρωση.
Ο Δημήτρης Τάρλοου, μιλώντας για τη δουλειά του, περιγράφει την εμπειρία της Επιδαύρου ως καθοριστική: «Για μένα ήταν η πρώτη φορά που παρουσίασα μία δουλειά μου στην Επίδαυρο. Οι δύο πρώτες παραστάσεις έτυχαν καθολικής αποδοχής, το κοινό συμμετείχε, ήταν εξαιρετικά σιωπηλό και με αντιδράσεις εκεί που έπρεπε, και αυτό είναι πάρα πολύ συγκινητικό και ευχάριστο. Εγώ επικεντρώνομαι αποκλειστικά στην παράσταση, ζω για την παράσταση, για τις πρόβες, για τους στόχους που θέτω πάνω στη σκηνή. Ήμουν απολύτως βέβαιος για το αποτέλεσμα, λόγω της δουλειάς που έχει γίνει και της σοβαρότητας με την οποία τόσο η πρωταγωνίστρια Λουκία Μιχαλοπούλου όσο και οι υπόλοιποι ηθοποιοί αντιμετώπισαν το δράμα. Οπότε δεν είχα κανένα απολύτως άγχος».
Ο σκηνοθέτης Δημήτρης Τάρλοου
Για να καταπιαστεί για πρώτη φορά με το αρχαίο δράμα χρειάστηκε η κατάλληλη συνθήκη και ένα εσωτερικό κάλεσμα: «Πιθανόν νωρίτερα δεν ήμουν έτοιμος. Θεωρώ ότι το αρχαίο δράμα δεν είναι μια αυτονόητη περιοχή του θεάτρου που όλοι πρέπει να δοκιμάζουν. Είναι αρκετά δύσκολο και χρειάζεται πολλή μελέτη. Κυρίως χρειάζεται η σωστή στιγμή. Υπάρχει μάλιστα μία φράση του Σοφοκλή που λέει ότι ''αρωγός της πράξης των ανθρώπων είναι η σωστή στιγμή''. Θα προτιμούσα να είχα λίγο περισσότερο χρόνο, αλλά οι χρόνοι είναι αδυσώπητοι και κοστίζουν».
Η ανθρώπινη διάσταση, για τον σκηνοθέτη, είναι η βάση της δουλειάς του. «Το ανθρώπινο στοιχείο, ο ανθρώπινος παράγοντας είναι πολύ σημαντικός στο χτίσιμο των παραστάσεων. Δεν είναι ότι χρησιμοποιούμε την ανθρώπινη αδυναμία, είναι ότι η ανθρώπινη αδυναμία υπάρχει μέσα στη δημιουργία».
Για τον ίδιο, η Ηλέκτρα είναι ένα έργο που αφορά την αμετακίνητη προσήλωση σε κάτι που μοιάζει παράλογο, αλλά είναι βαθιά ανθρώπινο. «Η Ηλέκτρα είναι ο άνθρωπος μόνος. Χωρίς τον θεό, κοντά στον θάνατο, στα δίχτυα μιας αέναης εκδίκησης. Αλλά υπάρχει μια φωτεινή στιγμή: η βαθιά ανάγκη της για καθαρότητα, ακεραιότητα, σχεδόν εμμονή – μπορεί να τη χαρακτηρίσουμε και αρνητικά, αλλά την έχουμε τόσο ανάγκη. Θα έλεγα ότι το έργο ονομάζεται "η αξία της εμμονής, η αξία της καθήλωσης". Σήμερα αυτά τα 'δεν' – ότι δηλαδή κάποιος δεν ερωτεύεται, δεν κάνει παιδιά, δεν προχωρά – τα θεωρούμε αρνητικά. Για την Ηλέκτρα είναι θετικά. Αυτή είναι η θεματική του έργου».
Ο Ορέστης, από την άλλη, ακολουθεί τον δρόμο της αναπαραγωγής της εξουσίας. Ο Δημήτρης Τάρλοου επισημαίνει: «Ο Ορέστης είναι διαπαιδαγωγημένος με τα παλιά πρότυπα της τιμής, της αποκατάστασης της εξουσίας, της ηθικής τάξης. Μπαίνει στο παλάτι και αποκαθιστά την τάξη. Αν όμως ο Αίγισθος καταχράστηκε την εξουσία, δεν είμαστε καθόλου βέβαιοι ότι ο Ορέστης αποκαθιστά κάτι καλύτερο. Η Ηλέκτρα μένει έξω από τις θύρες του παλατιού. Δεν μπαίνει ποτέ μέσα. Παραμένει στη θέση της αντίστασης».
Σε αυτό το πλαίσιο, ο σκηνοθέτης χαρακτηρίζει την Ηλέκτρα ως μια αναρχική προσωπικότητα, αν και όπως λέει, «αυτό δεν έχει να κάνει με το πολιτικό σύστημα όπως το αντιλαμβανόμαστε σήμερα. Η Ηλέκτρα είναι αναρχική όχι γιατί επαναστατεί εναντίον ενός καθεστώτος, αλλά γιατί αρνείται να συμμετάσχει σε οποιοδήποτε σύστημα εξουσίας. Δεν είναι κομμάτι του κόσμου που πολέμησε».
Η συνάντηση του σκηνοθέτη με τη Λουκία Μιχαλοπούλου – την πρωταγωνίστρια της παράστασης – ήταν σημαδιακή: «Με τη Λουκία νομίζω ότι ήταν η ώρα να ειδωθούμε. Και συναντηθήκαμε με έναν απόλυτα υπερβατικό τρόπο – το τηλεφώνημα με το οποίο έγινε η πρόταση ήταν σαν προκαθορισμένο από μία Ειμαρμένη. Κατέθεσε στον ρόλο ένα μεγάλο μέρος της προσωπικότητάς της και των προβλημάτων που φέρει – αρκεί να σας πω ότι κουβαλάει πάντα μαζί της μία φωτογραφία του πεθαμένου από χρόνια πατέρα της».
Η παράσταση δίνει ιδιαίτερη βαρύτητα στις σχέσεις των προσώπων της τραγωδίας. «Η Χρυσόθεμις είναι μία ανθρώπινη αντίστιξη στην Ηλέκτρα, υπερασπίζεται το δικαίωμα του ανθρώπου στην επιβίωση και καταθέτει τη μεγάλη της αγάπη για την αδερφή της. Η Κλυταιμνήστρα, από την άλλη, δεν είναι απλώς μια μητέρα που μισεί. Είναι ένας άνθρωπος άλλης ιδιοσυγκρασίας, που δεν άντεξε ότι ο άντρας της θυσίασε την κόρη τους για να ξεκινήσει ένας πόλεμος. Και κάνει ένα φρικτό έγκλημα, αλλά επιλέγει να ζήσει με τον εραστή της – ένας τόλμημα τεράστιο για την εποχή της».
Η μετάφραση του Γιώργου Χειμωνά κρατήθηκε σχεδόν αυτούσια. Ο σκηνοθέτης εξηγεί: «Είναι μία πολύ δυνατή μετάφραση, με πολλή προφορικότητα. Ελάχιστες αλλαγές έγιναν. Και ο λόγος, έτσι όπως τον ασκήθηκαν οι ηθοποιοί, φτάνει στο κοινό με καθαρότητα».
Η μουσική και τα σκηνικά λειτουργούν ως οργανικό κομμάτι της σκηνοθεσίας. «Στη μουσική του Φώτη Σιώτα και του Τάσου Μισυρλή υπάρχουν νότες από ηπειρώτικο τραγούδι, από βυζαντινό μέλος, από ραπ κι από σύγχρονη ηλεκτρονική μουσική αλλά πάντα μέσα από την πορεία του ελληνικού ήχου μέσα στον χρόνο και νομίζω ότι λειτουργεί πολύ καλά αυτό», λέει ο Δημήτρης Τάρλοου. Όσο για το σκηνικό του Πάρι Μέξη είναι λιτό, περιλαμβάνει μόλις δύο παλιά παραθυρόφυλλα, μια σκάλα παλιού αρχοντικού, έναν φανοστάτη και ένα παγκάκι.
ΣΥΝΤΕΛΕΣΤΕΣ
Μετάφραση: Γιώργος Χειμωνάς
Σκηνοθεσία: Δημήτρης Τάρλοου
Σκηνικά & Κοστούμια: Πάρις Μέξης
Μουσική Σύνθεση: Φώτης Σιώτας
Σχεδιασμός φωτισμών: Αλέκος Αναστασίου
Χορογραφίες: Μαρκέλλα Μανωλιάδη
Συνεργάτις δραματουργός: Έρι Κύργια
Σχεδιασμός Ήχου: Ηλίας Φλάμμος
Βοηθοί σκηνοθέτη: Δήμητρα Κουτσοκώστα, Αρίστη Τσέλου
Βοηθός σκηνογράφου- ενδυματολόγου: Δέσποινα - Μαρία Ζαχαρίου
Βοηθός χορογράφου: Μάρω Σταυρινού
Βοηθοί φωτιστή: Χάρης Δάλλας, Ναυσικά Χριστοδουλάκου
Σχεδιασμός μακιγιάζ: Olga Faleichyk
Σχεδιασμός κομμώσεων: Θωμάς Γαλαζούλας
Φωτογραφίες: Πάτροκλος Σκαφίδας
Trailer: Θωμάς Παλυβός
ΔΙΑΝΟΜΗ
Ηλέκτρα: Λουκία Μιχαλοπούλου
Ορέστης: Αναστάσης Ροϊλός
Κλυταιμνήστρα: Ιωάννα Παππά
Αίγισθος: Νικόλας Παπαγιάννης
Παιδαγωγός: Γιάννης Αναστασάκης
Χρυσόθεμις: Γρηγορία Μεθενίτη
Πυλάδης: Περικλής Σιούντας
ΧΟΡΟΣ (αλφαβητικά)
Μαργαρίτα Αλεξιάδη, Ασημίνα Αναστασοπούλου, Ελένη Βλάχου, Ιωάννα Δεμερτζίδου, Ελένη Κιλινκαρίδου – Σίστη, Ιωάννα Λέκκα, Λυδία Στέφου, Άννα Συμεωνίδου, Χαρά Τζόκα
Μουσικοί επί σκηνής: Φώτης Σιώτας, Τάσος Μισυρλής
Θέατρο Δάσους, Τετάρτη 9 και Πέμπτη 10 Ιουλίου
Ώρα έναρξης : 9.30 μμ
Προπώληση : more.com & poreiatheatre.com , 2117700000, Nova, Public,
https://www.more.com/gr-el/tickets/theater/ilektra-tou-sofokli-periodeia/
