Όμως, για να δικαιούται κανείς να μιλά για την Ιθάκη και να την οικειοποιείται ως τίτλο ενός βιβλίου που περιγράφει μια πολιτική διαδρομή, οφείλει πρώτα να έχει κάνει αυτό το ταξίδι με ειλικρίνεια, συνέπεια και βαθιά αυτογνωσία. Διότι η Ιθάκη του Οδυσσέα δεν έγινε ποτέ άλλοθι για συμβιβασμούς, ούτε αποτέλεσε την εξιδανίκευση του παρελθόντος εξαγνίζοντας τις ήττες. Απεναντίας, ήταν το «κυνήγι» του στόχου για το οποίο «μίλησαν» οι πράξεις και η αποφασιστικότητα.
Το «τίμημα» της διαδρομής και το τέχνασμα του αφηγητή
Αν, λοιπόν, ο Αλέξης Τσίπρας επέλεξε να… βαφτίσει «Ιθάκη» το βιβλίο του, μόνο και μόνο γιατί φαντασιώνεται τον εαυτό του ως τον ομηρικό ήρωα, το πρώτο και σοβαρότερο πρόβλημα στην αφήγησή του είναι ότι σε αντίθεση με τον Οδυσσέα, στον δικό του πλου δεν αντιστάθηκε στους πειρασμούς. Απεναντίας, τους αγκάλιασε. Δεν πάλεψε για να διατηρήσει την… πορεία του, αλλά μονίμως παρέκκλινε με ευκολία από αυτήν. Δεν «πλήρωσε» το τίμημα του ταξιδιού, αλλά -επίσης με ευκολία- το μετακύλησε σε άλλους. Και πάνω από όλα ουδέποτε αναζήτησε την…. αυτογνωσία μέσα από την περιπλάνηση. Αντίθετα μέσω του rebranding προσπαθεί να χτίσει έναν «μύθο» που παρακάμπτει τις δύσκολες αλήθειες. Με λίγα λόγια από «τίμημα» της διαδρομής, στην προκειμένη περίπτωση η «Ιθάκη» γίνεται το «τέχνασμα» του αφηγητή. Ένα «εργαλείο» που επιχειρεί να σβήσει τα «σημάδια» των πολιτικών συμβιβασμών και των ηχηρών αποτυχιών που συνοδεύουν τον πρώην πρωθυπουργό.
Ο Αλέξης Τσίπρας αναρριχήθηκε στην εξουσία «καβαλώντας» το κύμα της οργής που προκάλεσε η οικονομική κρίση. Επένδυσε στην αγανάκτηση, υποσχέθηκε να σκίσει τα μνημόνια, να διαγράψει νόμους, να καταργήσει φόρους, να επαναφέρει την ελπίδα και την εθνική υπερηφάνεια. «Ή τους τελειώνουμε ή μας τελειώνουν» έλεγε… Η ρητορική αυτή τού έδωσε πολιτικά «φτερά» αφού τον κατέστησε αρεστό σε μια αποσβολωμένη κοινωνία η οποία μπροστά στο σοκ της οικονομικής κατάρρευσης έψαχνε από κάπου να πιαστεί. Ωστόσο, πίσω από τα μεγάλα λόγια και τα εύκολα συνθήματα, κρυβόταν ένας πολιτικός αμοραλισμός που αποκαλύφθηκε σε όλη την έκταση όταν οι αυταπάτες συγκρούστηκαν με τον ρεαλισμό που συνοδεύει τις ανάγκες και τις ευθύνες της διακυβέρνησης.
Ο Τσίπρας δεν έδινε μάχες με τα μνημόνια, αλλά με τις αντιφάσεις του
Όταν ήρθε η ώρα των αποφάσεων αποδείχθηκε πως η πραγματική μάχη που έδινε δεν ήταν με τα μνημόνια και τους δανειστές, αλλά με τις δικές του αντιφάσεις. Η περιβόητη «διαπραγμάτευση» το πρώτο εξάμηνο του 2015 δεν ήταν μια μάχη για εθνική αξιοπρέπεια, όπως παρουσιάστηκε, αλλά μια άσκηση πολιτικής ανευθυνότητας. Το κόστος της απόλυτα μετρήσιμο. Κλειστές τράπεζες, capital controls και υπογραφή του τρίτου και αχρείαστου μνημονίου, που επιβάρυνε την Ελλάδα με επιπλέον 100 δισ. ευρώ, τη στιγμή που η χώρα βρισκόταν στο τέλος του δεύτερου προγράμματος, με προοπτική εξόδου από την κρίση.
Με ταξικό πρόσημο η υπερφορολόγησητων μικρομεσαίων
Παράλληλα η υπερφορολόγηση της μεσαίας τάξης τις ημέρες της διακυβέρνησής του, δεν ήταν ένα ακόμα αναγκαίο δημοσιονομικό μέτρο ούτε «μονόδρομος» αλλά ξεκάθαρη επιλογή με ιδεολογικό πρόσημο. Όσο για το περίφημο υπερπλεόνασμα που επικαλείται και προβάλλει ως «επιτυχία», χτίστηκε πάνω σε μια εξουθενωτική φορολογική αφαίμαξη που «στέγνωσε» την αγορά, μείωσε την ανταγωνιστικότητα των ελληνικών επιχειρήσεων και «στράγγιξε» τους ελεύθερους επαγγελματίες, τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις και τους ιδιωτικούς υπαλλήλους.
Επιστρέφοντας στην… εισαγωγή, αν η Ιθάκη του Οδυσσέα είναι το τέλος μιας υπαρξιακής διαδρομής γεμάτη δοκιμασίες, τότε η «Ιθάκη» του Τσίπρα δεν είναι «καρπός» κάθαρσης, αλλά όχημα για να ξαναγραφεί το κεφάλαιο της πολιτικής του υστεροφημίας, αφού το πολιτικό του ταξίδι ήταν γεμάτο αυταπάτες, πειραματισμούς και μια σειρά από συνειδητές πράξεις που κόστισαν πολύ στη χώρα, τόσο οικονομικά όσο και θεσμικά.
Στη μεγάλη εικόνα η πραγματική «Ιθάκη» για την Ελλάδα είναι η σταθερότητα, η βιώσιμη ανάπτυξη και η υπεύθυνη διακυβέρνηση. Όχι η ανακύκλωση ενός κατασκευασμένου μύθου, ούτε η ελπίδα και η προσμονή ότι οι πολίτες θα ξεχάσουν τα πεπραγμένα της περιόδου 2015-2019. Γιατί δεν είναι η «Ιθάκη» που δίνει αξία στον ταξιδιώτη, μα ο ταξιδιώτης που με τον τρόπο ζωής του νοηματοδοτεί την «Ιθάκη».
