Ο Αιμιλιος Χειλακης «Μονος με τον Αμλετ»:

«Το ερώτημα δεν είναι να ζεις ή να μη ζεις. Είναι πώς να ζεις»

Πάνω στη σκηνή, ο Αιμίλιος Χειλάκης στέκεται μόνος απέναντι στον Άμλετ του Σαίξπηρ. Ο ίδιος γίνεται ένας ολόκληρος θίασος: είναι ο Άμλετ, η Οφηλία, ο Κλαύδιος, η Γερτρούδη, ο Πολώνιος, ο Λαέρτης, το Φάντασμα.

Η παράσταση «Μόνος με τον Άμλετ», που ανεβαίνει σήμερα, Δευτέρα 7 Ιουλίου, στις 21.30, στο Θέατρο Δάσους, σηματοδοτεί την επιστροφή του γνωστού πρωταγωνιστή στο σαιξπηρικό αριστούργημα, οκτώ χρόνια μετά το τελευταίο ανέβασμα από τον ίδιο.

Η παράσταση, σε σκηνοθεσία Μανώλη Δούνια και Αιμίλιου Χειλάκη, βασίζεται στη μετάφραση του Γιώργου Χειμωνά και αναδιαρθρώνει τον «Άμλετ» ως μια σύγχρονη αλληγορία για την ελληνική κοινωνία. Δίπλα στον πρωταγωνιστή εμφανίζεται ο Δημήτρης Καμαρωτός, με ζωντανή μουσική που λειτουργεί σαν ηχώ των παθών και των εσωτερικών δονήσεων του ήρωα. «Είναι ένας σπουδαίος συνθέτης και μουσικός. Δεν συντροφεύει απλώς τον πρωταγωνιστή με τη μουσική του, είναι ο συμπρωταγωνιστής μου», εξηγεί ο Αιμίλιος Χειλάκης.

«Επιστρέφουμε στον Άμλετ διότι δεν έχουν αλλάξει οι λόγοι που το πρωτοανεβάσαμε», σημειώνει ο Αιμίλιος Χειλάκης. «Φτιάξαμε αυτή την παράσταση για να μιλήσουμε για την απραξία μας, για το ότι είμαστε σπουδαίοι στα λόγια. Οι Έλληνες χτίζουμε με τα λόγια ανώγια και κατώγια, όπως λέει κι η παροιμία, αλλά η ύπαρξή μας είναι άτολμη».

Ο Αιμίλιος Χειλάκης βλέπει στον Άμλετ το πρότυπο του διανοούμενου που παγιδεύεται στον κόσμο των ιδεών. «Ο Σαίξπηρ μιλάει για ένα παιδί που αν ζούσε και μακροημέρευε θα γινόταν καθηγητής φιλοσοφίας. Σπουδαίο μυαλό, σπουδαία σκέψη, αλλά μηδέν από πράξεις. Φανταστείτε να ερχόταν ένα φάντασμα και να σας έλεγε “με έχει σκοτώσει ο θείος σου” — θα έπρεπε να εκδικηθείτε ή να το καταγγείλετε», λέει. «Ο Άμλετ δεν κάνει τίποτα. Επί πέντε πράξεις σκέφτεται τι πρέπει να κάνει».

Η σκηνοθετική επιλογή να παίξει ο Αιμίλιος Χειλάκης όλους τους ρόλους δεν είναι απλώς ένα τέχνασμα, αλλά αφηγηματική στρατηγική. Όπως εξηγεί ο ίδιος, «δεν είμαι μόνος με τον Άμλετ αλλά μόνος με όλο το έργο, όλους τους σαιξπηρικούς ήρωες. Αυτό το ανέβασμα, η τρίτη ανάγνωση που κάνουμε με τον Μανόλη Δούνια, είναι μια ακροβασία».

Η σχέση του Αιμίλιου Χειλάκη με το αριστούργημα του Σαίξπηρ είναι βαθιά και πολυετής. Ο ίδιος λέει: «Λατρεύω το σαιξπηρικό κείμενο. Είναι τόσο μεγάλο που θέλω να ανήκω σε αυτό. Είναι σπουδαίο ποίημα εκτός από σπουδαίο θεατρικό έργο. Και επιπλέον μεταφράστηκε από ένα άλλο τεράστιο ποίημα το οποίο ακούμε εμείς οι Έλληνες, τον λόγο του Γιώργου Χειμωνά. Είναι μια θάλασσα αυτός ο λόγος μέσα στην οποία πέφτω να κολυμπήσω».

Πέρα από τις αναφορές στην τέχνη του λόγου και τα πολιτικά του συμφραζόμενα, το «Μόνος με τον Άμλετ» είναι και μια χειρονομία συλλογικότητας. «Προσπαθώ να δείξω ποια είναι η ανάγκη όλων μας – χωρίς πολιτικό πρόσημο. Η ανάγκη να δημιουργούμε όλοι μαζί», λέει ο Αιμίλιος Χειλάκης. «Εγώ για αυτό το “εμείς” μιλάω. Θέλεις διαρκώς να ανήκεις σε μια πλευρά για να δείξεις ότι είσαι καλύτερος από τους άλλους. Αν νομίζουμε ότι είμαστε αριστεροί ή δεξιοί σε μια χώρα παροχής υπηρεσιών, νομίζουμε κάτι για τον εαυτό μας που δεν ισχύει».

Το σκηνικό της Αλεξίας Θεοδωράκη, η κίνηση της Φαίδρας Νταϊόγλου και οι φωτισμοί του Νίκου Βλασόπουλου δημιουργούν έναν λιτό χώρο που αφήνει τον λόγο και την ερμηνεία να κυριαρχήσουν. «Μένει μόνο η φωνή, το σώμα, η μουσική, το φως», σύμφωνα με τον πρωταγωνιστή της παράστασης.

Η παράσταση, ωστόσο, δεν επιδιώκει να δώσει απαντήσεις στα ερωτήματα που θέτει, δεν ήταν αυτή η πρόθεση του Αιμίλιου Χειλάκη. «Το ερώτημα δεν είναι να ζει κανείς ή να μη ζει. Είναι το πώς να ζεις. Θα ζήσεις άπραγος; Εγώ δεν θα δώσω απαντήσεις ως καλλιτέχνης, αλλά θα σας δείξω τον τρόπο να μάθετε να ρωτάτε», λέει ο ίδιος. «Θα σηκώσω έναν καθρέφτη για να κοιταχτείτε μέσα και να αποφασίσετε μόνοι σας».