Η πρώτη προσπάθεια εξυγίανσης των ΕΛΤΑ άρχισε ουσιαστικά το 2019. Από το 2018 η εταιρεία είχε περάσει στο Υπερταμείο και υποτίθεται ότι απελευθερωμένες από τα δεσμά του κράτους οι ανεξάρτητες διοικήσεις θα μπορούσαν να υπηρετήσουν ένα πλάνο σωτηρίας, καθώς ο οργανισμός ήταν βαθιά ζημιογόνος, είχε αρνητικά ίδια κεφάλαια, οι τεχνολογικές εξελίξεις τον είχαν ξεπεράσει και η μισθοδοσία των 6.000 εργαζομένων με μέσο όρο ηλικίας τα 54 έτη ξεπερνούσε τα 200 εκατ. ευρώ σε σύνολο εσόδων 270 εκατ. ευρώ από το παραδοσιακό αντικείμενο.
Το επιστολικό ταχυδρομείο, που αντιπροσώπευε το 60% των εσόδων των ΕΛΤΑ, έχανε μέχρι τότε 20 εκατ. ευρώ σε ετήσια βάση, χωρίς η εταιρεία να αναπροσαρμόσει τα κόστη της. Βέβαια χάθηκε αρκετός χρόνος αφού η προσπάθεια εξυγίανσης αποφασίστηκε το 2019 ενώ από το 2013 που επήλθε η πλήρης απελευθέρωση της ταχυδρομικής αγοράς οι ιδιώτες ανταγωνιστές χάρη στην αξιοπιστία και την ταχύτητα που προσέφεραν κατάφεραν να «κλέψουν» τους μεγάλους πελάτες των ΕΛΤΑ.
Ανατίθεται στην PWC να καταρτίσει ένα τριετές σχέδιο για τη σωτηρία και τον μετασχηματισμό της εταιρείας. Το σχέδιο σωτηρίας περιλαμβάνει μια γενναία εθελούσια έξοδο, κλείσιμο 200 ζημιογόνων καταστημάτων και νέες συλλογικές συμβάσεις εργασίας. Ο μετασχηματισμός προβλέπει την ψηφιοποίηση των απαρχαιωμένων συστημάτων - το σύστημα της μηχανοργάνωσης ήταν ίδιο εδώ και 15 χρόνια -, την ενίσχυση του κλάδου των ταχυμεταφορών και την παροχή νέων προϊόντων, όπως ασφαλιστικά και συνταξιοδοτικά προγράμματα.
Για να υποστηριχθεί το πρόγραμμα βρέθηκαν και τα απαραίτητα κεφάλαια. Το κράτος πλήρωσε οφειλές 180 εκατ ευρώ από την καθολική υπηρεσία και ο βασικός μέτοχος (Υπερταμείο) έβαλε άλλα 100 εκατ. ευρώ μέσω αύξησης κεφαλαίου. Τα ποσά αυτά μπήκαν στην εταιρεία το 2021. Η εθελουσία ολοκληρώθηκε το 2021 με την αποχώρηση περίπου 2.000 εργαζομένων και κόστισε 134 εκατ. ευρώ. Στόχος της εθελουσίας ήταν να εξοικονομηθούν 75 εκατ. ευρώ σε ετήσια βάση.
Το 2020 έγιναν και μειώσεις στις απολαβές των εργαζομένων κατά 8% που προστέθηκαν στις μειώσεις κατά 10% που είχαν γίνει για πρώτη φορά το 2017. Σε ό,τι αφορά στον μετασχηματισμό, άλλαξε ο κανονισμός λειτουργίας της εταιρείας και εμφανίστηκαν τα πρώτα ρομποτάκια στα συστήματα διαλογής με εμφανή οφέλη σε κόστος και χρόνο.
Παρόλα αυτά, τα μεγέθη δεν βελτιώθηκαν. Ο ισολογισμός του 2022 έδειξε αρνητικά ίδια κεφάλαια 102 εκατ. ευρώ και ζημιές 27,9 εκατ. ευρώ με τον Ορκωτό Ελεγκτή να θέτει θέμα συνέχισης της λειτουργίας της εταιρείας.
Η εθελουσία κατάφερε να μειώσει το μισθολογικό κόστος, αλλά στην εταιρεία εξακολουθούσαν να απασχολούνται πάνω από 1.500 «ενοικιαζόμενοι» εργαζόμενοι πέραν από τους 3.500 μόνιμους που έχουν απομείνει μετά την εθελουσία.
Με λίγα λόγια, ό,τι στη θεωρία εξοικονομούν τα ΕΛΤΑ από τη μείωση του προσωπικού μέσω της εθελούσιας τα επιβαρύνονται σε μεγάλο βαθμό με την «ενοικίαση» εργαζόμενων, καθώς ο λειτουργικός μετασχηματισμός της εταιρείας δεν είχε προχωρήσει και απαιτείτο πρόσθετο προσωπικό για την λειτουργία της.
Υποτίθεται ότι η μείωση των «ενοικιαζόμενων» εργαζομένων θα είχε επιτευχθεί με την περαιτέρω ψηφιοποίηση της εταιρείας αλλά σύμφωνα με πληροφορίες, έως το 2023 είχε ολοκληρωθεί το 30% της ψηφιοποίησης των λειτουργιών των ΕΛΤΑ.
Ενδεικτικό της αδυναμίας μιας σοβαρής αναδιάρθρωσης της εταιρείας ήταν και το γεγονός πως το 2023 τα ΕΛΤΑ είχαν προκηρύξει διαγωνισμό και αναζητούσαν γενικό διευθυντή εσωτερικών λειτουργιών, γενικό διευθυντή ΙΤ, οικονομικό διευθυντή και εμπορικό διευθυντή. Θέσεις απαραίτητες για να ολοκληρωθεί με επιτυχία ο εταιρικός μετασχηματισμός.
Το νέο πλάνο εξυγίανσης του 2023
Το νέο πλάνο εξυγίανσης ξεκίνησε το 2023, συνοδευόμενο από αλλαγές στη διοίκηση και την ανάληψη καθηκόντων από τον Γρηγόρη Σκλήκα, με στόχο την αναδιοργάνωση του ομίλου.
Μεταξύ των πρώτων κινήσεων ήταν ο εξορθολογισμός του δικτύου καταστημάτων, με κατάργηση 143 σημείων εξυπηρέτησης σε όλη τη χώρα, συμπεριλαμβανομένου και του υποκαταστήματος εντός της Βουλής. Κάποια από αυτά τα καταστήματα είχαν έσοδα 5.000 ευρώ και έξοδα 70.000 ευρώ.
Παράλληλα, αποφασίστηκε η ενσωμάτωση της ΕΛΤΑ Courier στη μητρική εταιρεία, για τη δημιουργία ενιαίου επιχειρησιακού σχήματος. Τότε ο κ. Σκλήκας είχε υποστηρίξει πως τα ΕΛΤΑ θα καταφέρουν να εμφανίσουν ισοσκελισμένο ισολογισμό το 2024, αλλά κάτι τέτοιο δεν επιτεύχθει αν και οι ζημιές περιορίστηκαν σε σχέση με το 2023.
Μάλιστα τότε ο κ. Σκλήκας είχε αναφέρει τα εξής: «Τώρα με τα ψηφιακά εργαλεία μπορούμε και μετράμε αποδοτικότητες. Και όπου μπορείς και μετράς έχει και τη δυνατότητα να κάνεις και βελτιώσεις», προαναγγέλοντας νέες περικοπές στο δίκτυο που παρά το κλείσιμο των 143 καταστημάτων διατηρούσε 1.000 σημεία εξυπηρέτησης.
Στον σχεδιασμό του πλάνου αναδιοργάνωσης όπως είχε ανακοινωθεί τότε προβλεπόταν η ενίσχυση της υπηρεσίας αγροτικής διανομής, με σκοπό την απρόσκοπτη εξυπηρέτηση των πελατών σε κάθε γωνιά της χώρας. Παράλληλα, η εταιρεία εφοδίασε τους ταχυδρόμους της γειτονιάς με ψηφιακά εργαλεία, ώστε, εκτός από τη διαχείριση της ταχυδρομικής αποστολής, να μπορούν να εισπράττουν αντικαταβολές με κάρτα, να διανέμουν συντάξεις και να εξοφλούν εκ μέρους των πελατών οποιοδήποτε λογαριασμό.
Αυτό που έχει αρχίσει δηλαδή να γίνεται τώρα αλλά συνοδεύτηκε και με την ανακοίνωση για κλείσιμο επιπλέον 204 καταστημάτων, όλων ζημιογόνων σύμφωνα με τις δηλώσεις του κ. Σκλήκα.
Από το 2019 μέχρι και σήμερα τα ΕΛΤΑ δεν έχουν καταφέρει να ορθοποδήσουν για τρεις επιπλέον λόγους: α) Μαζί με τον κ. Σκλήκα που παραιτήθηκε από το 2019 ο οργανισμός είχε αλλάξει άλλους τρεις διευθύνοντες συμβούλους (Αθανασίου, Κωνσταντόπουλος, Τέμπος).
Μια πρακτική που αντικειμενικά δυσκολεύει κάθε προσπάθεια αναδιοργάνωσης. β) Εκτός από την κεντρική ομοσπονδία των εργαζομένων, την ΠΟΣΤ, δραστηριοποιούνται ακόμη 55 διαφορετικά σωματεία εργαζομένων στον οργανισμό με μαξιμαλιστικές πολλές φορές διεκδικήσεις.
γ) Από τη λανθασμένη απόφαση για είσοδο στην προμήθεια ρεύματος με την ΕΛΤΑ , ενέργεια η οποία έδωσε τζίρο αλλά αύξησε τις ζημιές. Ακόμη και μετά τη διακοπή της λειτουργίας της τα ΕΛΤΑ ήταν υποχρεωμένα να εξυπηρετούν τους πελάτες που παρέμεναν στο δίκτυο στην προμήθεια ρεύματος, πρακτική που έφερε ζημιές το 2022 αλλά συνέχισε να φέρνει και το 2023.
Ο ανταγωνισμός και η επόμενη μέρα
Σήμερα παραδοσιακή επιστολική αλληλογραφία συνεχίζει να μειώνεται σταθερά, περιορίζοντας την παραδοσιακή πηγή εσόδων του οργανισμού.
Επίσης, η αγορά των ταχυμεταφορών είναι ιδιαίτερα ανταγωνιστική. Σύμφωνα με την ΕΕΤΤ, πάνω από 700 εταιρείες λειτουργούν στον κλάδο, αλλά επτά από αυτές διαχειρίζονται το 65% των ταχυδρομικών αντικειμένων και αποσπούν το 74% των συνολικών εσόδων.
Σε αυτό το περιβάλλον τα ζημιογόνα ΕΛΤΑ χωρίς κρατική ενίσχυση που απαγορεύεται από την ΕΕ είναι αδύνατο να επιβιώσουν. Η μοναδική λύση είναι μια γενναία προσπάθεια εξυγίανσης ώστε ο οργανισμός να έχει περισσότερα έσοδα από έξοδα.
Αλλιώς θεωρείται βέβαιο ότι σύντομα δεν θα έχει να πληρώσει μισθούς. Χώρια που τα 140 εκατ. ευρώ αρνητικά ίδια κεφάλαια απαιτούν νέα αύξηση κεφαλαίου από το βασικό μέτοχο για να γυρίσουν σε θετικό πρόσημο.
Στο πλαίσιο αυτό αποφασίστηκε να διακόψουν τη λειτουργία τους 204 καταστήματα με ζημιογόνα αποτελέσματα που προκάλεσε έντονη πολιτική αντιπαράθεση, αλλά κυρίως την αντίδραση βουλευτών της ΝΔ που βγήκαν «μπροστά» για να αποτρέψουν το λουκέτο των καταστημάτων στις περιφέρειές τους.
Με τη νέα δομή, η Καθολική Ταχυδρομική Υπηρεσία παραμένει πλήρως εξασφαλισμένη - τα ΕΛΤΑ είναι καθολικός πάροχος μέχρι το 2028.
Σε κάθε νησί θα λειτουργεί τουλάχιστον ένα ταχυδρομικό κατάστημα, ενώ σε περιοχές όπου δεν υπάρχει πλέον φυσικό κατάστημα, η εξυπηρέτηση παρέχεται μέσα από το δίκτυο των αγροτικών ταχυδρόμων, κινητών μονάδων, συνεργαζόμενων σημείων και πρακτορείων με την εμπορική ταυτότητα των ΕΛΤΑ ή της ΕΛΤΑ Courier, εξασφαλίζοντας την αδιάλειπτη παρουσία και τις ίδιες υπηρεσίες με χαμηλότερο λειτουργικό κόστος αφού θα έχουν κλείσει τα ζημιογόνα καταστήματα.
Παράλληλα, κανένας από τους μόνιμους εργαζομένους δεν θα χάσει τη δουλειά του αφού θα μεταφερθούν σε νέες, πιο παραγωγικές δραστηριότητες, ενισχύοντας κρίσιμους τομείς όπως η διανομή, οι υπηρεσίες πελατών και οι ψηφιακές λειτουργίες.
Ήδη σήμερα, υπηρεσίες που γίνονται από τα καταστήματα όπως κατάθεση και παραλαβή ταχυδρομικών αντικειμένων και δεμάτων, είσπραξη λογαριασμών (ΔΕΗ, ΕΥΔΑΠ κ.λ.π.) και συναλλαγές Λογαριασμών Συντάξεων (αναλήψεις, καταθέσεις) γίνονται από τον φυσικό ταχυδρόμο στο σπίτι του κάθε πολίτη. Με την ολοκλήρωση του σχεδίου θα γίνεται και η έκδοση και εξαργύρωση ταχυδρομικών επιταγών.
Τώρα πως η προσπάθεια αυτή που προβλέπει ταχύτερη εξυπηρέτηση - τα ΕΛΤΑ πάνε στον πελάτη και όχι ο πελάτης στα ΕΛΤΑ- λιγότερο λειτουργικό κόστος και χωρίς κανένας εργαζόμενος να χάνει τη θέση του έτυχε τέτοιας αντίδρασης είναι άξιο αναφοράς.
Η κυβέρνηση δήλωσε μέσω του κυβερνητικού εκπροσώπου ότι η προσπάθεια θα συνεχιστεί και δεν θα ματαιωθεί δημιουργώντας προσδοκίες ότι έστω και αργά τα ΕΛΤΑ θα καταφέρουν να ορθοποδήσουν.
Ο Γρηγόρης Σκλήκας μετά το bullying που δέχτηκε από τους βουλευτές της αντιπολίτευσης οδηγήθηκε σε παραίτηση. Και το ερώτημα που γεννάται είναι ποιος μάνατζερ από τον ιδιωτικό τομέα θα αποδεχτεί στο μέλλον κάποια θέση σε δημόσιο οργανισμό που θα του προταθεί.
Πηγή: Liberal/Βασίλης Κώτσης
