Η διαπραγμάτευση
Σύμφωνα με τον ΣΚΑΪ, ο πρώην πρωθυπουργός μέσα στις 760 σελίδες του βιβλίου του εξιστορεί την δύσκολη περίοδο της διαπραγμάτευσης και τις σχέσεις που ανέπτυξε με τους Ευρωπαίους ηγέτες. Είχε, όπως περιγράφει, σχεδόν καθημερινές επαφές με την Άνγκελα Μέρκελ και τον Φρανσουά Ολάντ.
Στην πρώτη επίσκεψή του στο Παρίσι, σύμφωνα με το βιβλίο, ανέφερε στον Γάλλο πρόεδρο: ‘’Του ξεκαθάρισα ότι δεν επιθυμούσα την έξοδο από το ευρώ, αλλά δεν μπορούσα να συνεχίσω τη λάθος συνταγή και για την οικονομία και για την κοινωνία, που βίωνε μια κατάσταση ανθρωπιστικής κρίσης’’.
Για το τηλεφώνημα με τον τότε Αμερικανό πρόεδρο τονίζει: «Στις Βρυξέλλες δέχθηκα τηλεφώνημα από τον Πρόεδρο των ΗΠΑ Μπαράκ Ομπάμα. Ήμουν στο ξενοδοχείο, λίγο πριν αναχωρήσω για τη Σύνοδο. Αφού μου έδωσε συγχαρητήρια για το αποτέλεσμα του δημοψηφίσματος, μου είπε:
«Έχω ένα καλό και ένα κακό νέο να σου μεταφέρω».
«Να ξεκινήσουμε από το καλό;»
«Το καλό είναι ότι μετά τη νίκη σου στο δημοψήφισμα, είσαι ο κυρίαρχος των πολιτικών εξελίξεων στην Ελλάδα».
«Και το κακό;»
«Το κακό νέο είναι ότι έχουν συσπειρωθεί απέναντι σου δυνάμεις που θέλουν σήμερα να τορπιλίσουν τη διαπραγμάτευση και τα πράγματα είναι πολύ σοβαρά. Υπάρχει ένα ισχυρό μπλοκ, που θέλει, για λόγους κυρίως πολιτικούς, να μην ολοκληρωθεί η διαπραγμάτευση σήμερα και να οδηγηθείτε στο εθνικό νόμισμα. Δεν μπορώ να σου πω λεπτομέρειες, αλλά ένα πράγμα που ζητώ, να είσαι ψύχραιμος. Και να ξέρεις ότι εμείς θα είμαστε καθ’ όλη τη διάρκεια on board, θα παρακολουθούμε τις εξελίξεις και παρασκηνιακά θα παρέμβουμε αν χρειαστεί»...
Ο Αλέξης Τσίπρας αναφέρεται ειδικά στον ρόλο που έπαιξε ο Βόλφγκανγκ Σόιμπλε ως υπέρμαχος του «Όχι» για το οποίο «πάλεψε» ο Γερμανός υπουργός Οικονομικών και μετά το καλοκαίρι του 2016 κατά τη διάρκεια των αξιολογήσεων. Αναφέρει χαρακτηριστικά: ‘’Έπλασε για τον εαυτό του συνειδητά την εικόνα του σκληρού Γερμανού, εκείνου που «βάζει στους Έλληνες τα δυο πόδια σ΄ ένα παπούτσι». Μόνο, που στην πραγματικότητα, πίσω από αυτό το αφήγημα κρυβόταν η απροθυμία του να αναμετρηθεί με τα πραγματικά αίτια της κρίσης: τις αδυναμίες του ευρωσυστήματος, τις κοινωνικές ανισότητες, τις αστοχίες των μνημονιακών προγραμμάτων. Αντί για αυτοκριτική, διάλεξε την ηθικολογία. Αντί για λύση, την τιμωρία’’.
Με δραματικό τόνο ο πρώην πρωθυπουργός περιγράφει στην «Ιθάκη» τις συνεχείς αποχωρήσεις του από τη Σύνοδο Κορυφής κατά τη διαπραγμάτευση των 17 ωρών στις 13 Ιουλίου του 2015:
‘’Στάθηκα απέναντί τους και τους είπα με ορθωμένη φωνή και χωρίς καμιά διάθεση για παζάρια: «Εντάξει, μπορείτε να γυρίσετε πίσω και να πείτε πως πήρατε την απόφαση να διώξετε την Ελλάδα από την Ευρωζώνη. Αλλά να το πείτε καθαρά: ήταν δική σας η ευθύνη. Γιατί αυτό που ζητάτε δεν είναι συμφωνία· είναι εξευτελισμός. Και δεν είμαστε μια χώρα που ηττήθηκε σε πόλεμο, είμαστε μια χώρα που διαπραγματεύεται με αξιοπρέπεια. Μην το ξεχνάτε αυτό» (…).
Δεν άντεξα άλλο. Σηκώθηκα και έφυγα χωρίς να κοιτάξω πίσω. Ανέβηκα στον επάνω όροφο, κοίταξα τους δικούς μου στα μάτια και τους είπα, απλά, κουρασμένα: «Τελείωσε».
Θυμάμαι ακόμη καθαρά, σαν να ήταν χθες, τη σκηνή μέσα στο ασανσέρ. Ήμασταν αμίλητοι, εγώ, οι αστυνομικοί και η Ελένη, η γραμματέας μου, με ένα βλέμμα γεμάτο αγωνία. Έσπασα τη σιωπή: «Αυτή τη στιγμή είμαστε στη δραχμή, παιδιά. Έχουν τελειώσει όλα» δεν ήταν απόγνωση. Ήταν πικρή συνείδηση. Ήξερα τι σήμαινε…
Μπήκα στο γραφείο της ελληνικής αντιπροσωπείας. Εκεί διαμόρφωσα μια πρώτη εικόνα για το πολιτικό κλίμα στην Ελλάδα που ήταν στη γραμμή «Μην κάθεσαι άλλο, σήκω και φύγε, this is a coup». Στην αίθουσα ήταν ο Δραγασάκης. Καθόταν σκυφτός σε μια καρέκλα, με τους αγκώνες στηριγμένους στο τραπέζι και τα χέρια να κρατάνε το κεφάλι του. Ήταν αποκαμωμένος και ψυχικά διαλυμένος. Του λέω: «Γιάννη, θα αντέξουν οι τράπεζες;» «Δεν ξέρω», μου απάντησε. Ο Παππάς, πιο ενθουσιώδης και εύφλεκτος από χαρακτήρα, είπε: «Πάμε να φύγουμε, να τους ξεφτιλίσουμε εμείς» (…)
Ξανακατεβαίνω κάτω. Αρχίζουν και μαζεύονται όλοι και όταν ξαναρχίζει η συνεδρίαση παίρνω τον λόγο. «Είμαστε όλοι πολύ κουρασμένοι. Έχετε άλλη πρόταση ή να φύγουμε;». Αυτοί ξανά τα ίδια. «Αυτό είναι ντροπή», τους λέω, «δεν έχει κανένα νόημα να το συνεχίσουμε» - και φεύγω ξανά. «Σταματάμε εδώ. Γεια σας!» Για δεύτερη φορά έφυγα από την αίθουσα (…)
Όπως κατευθυνόμουν για το γραφείο μας, περπατώντας στον διάδρομο, αισθάνθηκα να με ακολουθεί κάποιος τρέχοντας. Ήταν ένας εύσωμος Γάλλος αστυνομικός, που ερχόταν ασθμαίνοντας προκειμένου να με σταματήσει και από πίσω του ακολουθούσε ο Ολάντ. Μπήκαμε μαζί στο γραφείο της ελληνικής αποστολής. Καθίσαμε αποκαμωμένοι στον μικρό καναπέ, ο ένας στη μια άκρη και ο άλλος στην άλλη, και άρχισε να μου λέει: «Όχι, Αλέξη, δεν πρέπει να το κάνουμε αυτό. Πρέπει να μείνουμε να ανατρέψουμε αυτή την απόφαση» (…)
Μετά τον Ολάντ, ήρθε στο γραφείο μας ο Τουσκ, για να μου πει πως θα έπαιρνε άμεσα πρωτοβουλία να γεφυρώσει τις διαφορές και να καταλήξουμε σε συμφωνία. «Δεν πρόκειται να φύγουμε», μου είπε, «αν δεν κλείσουμε τη συμφωνία» (…)
Όταν τελείωσαν οι διαπραγματεύσεις και καταφέραμε να φτάσουμε σε συμφωνία, ήρθε η Μέρκελ στο γραφείο της ελληνικής αντιπροσωπείας, αποκαμωμένη και χλομή από την κούραση και μου είπε: «Αλέξη, έχω κάνει στη ζωή μου χιλιάδες ώρες διαπραγματεύσεων. Έχω βρεθεί σε διαπραγμάτευση για την Ουκρανία, έξω να έχει βομβαρδισμούς, διαπραγματεύσεις με τον Πούτιν… αυτό το πράγμα όμως δεν το έχω ξαναζήσει».’’
Ο Γιάνης Βαρουφάκης
Ξεχωριστή θέση μέσα στο βιβλίο έχει ο Γιάνης Βαρουφάκης καθώς ο Αλέξης Τσίπρας φαίνεται πως του αποδίδει ευθύνες για τους χειρισμούς του και τις όχι καλές σχέσεις που ανέπτυξε με τους ομολόγους του: "Πολύ γρήγορα ο Βαρουφάκης από «asset» μετατράπηκε σε αρνητικό πρωταγωνιστή. Που δεν τον άντεχαν στο Eurogroup όχι μόνο οι απέναντι, αλλά ούτε οι πιθανοί μας σύμμαχοι, ακόμα και οι ίδιοι του οι συνεργάτες". Αναφέρεται και στη φωτογράφιση που είχε κάνει για το περιοδικό PARIS MATCH. “Η φωτογραφία που προκάλεσε τις πιο έντονες αντιδράσεις ήταν εκείνη στο μπαλκόνι με τον Γιάνη και τη Δανάη μπροστά σε τραπέζι στρωμένο με ψάρια, θαλασσινά και με φόντο την Ακρόπολη…
Εδώ δίναμε λοιπόν έναν υπαρξιακό αγώνα, την ίδια ώρα ο υπουργός Οικονομικών έκανε φωτογραφίσεις προώθησης των βιβλίων του στο εξωτερικό και είχε επιδοθεί σε ένα επικοινωνιακό παιχνίδι προσωπικής προβολής, το οποίο φλέρταρε απροκάλυπτα με τη ματαιοδοξία. Ήταν φανερό πια πως λειτουργούσε με βάση μια αμιγώς προσωπική ατζέντα”».
Ο πρώην πρωθυπουργός εξιστορεί στο βιβλίο του πως αποφάσισε, το βράδυ της ανακοίνωσης του δημοψηφίσματος, να τον αποπέμψει από το υπουργείο Οικονομικών, ενώ σύμφωνα με αναφορά στο βιβλίο το είχε ζητήσει και η Άνγκελα Μέρκελ: «Εξαίρεση στο κλίμα της χαράς ήταν εκείνο το βράδυ ο Βαρουφάκης. Κυριολεκτικά δεν μιλιόνταν, προφανώς επειδή διαισθάνονταν αυτό που ερχόταν. Είχε φτάσει με τη σύζυγο του Δανάη στο Μαξίμου, αφού εντωμεταξύ είχε προλάβει να διαπράξει το τελευταίο του ατόπημα. Είχε σπεύσει να κάνει δηλώσεις από το Υπουργείο του πριν από το δικό μου διάγγελμα…
Όταν ήρθε λοιπόν στο Μαξίμου, του είπα «Γιάνη, έκλεισε ένας κύκλος, πετύχαμε μια πολύ σημαντική νίκη και τώρα πρέπει να πάμε να πετύχουμε και μια συμφωνία η οποία θα είναι βιώσιμη. Έπαιξες έναν καθοριστικό ρόλο, αλλά ο ρόλος αυτός έχει τελειώσει. Δεν είσαι το πρόσωπο πάνω στο οποίο μπορεί να στηθεί μία στρατηγική συμφωνίας και πρέπει να κάνω ανασχηματισμό. Και σου προτείνω να πάρεις άλλο Υπουργείο». Αυτός έδειξε πολύ χολωμένος. Μου είπε ότι κατά την άποψή του δεν θα μπορούσε να υπάρξει συμφωνία. Από την αρχή, είπε, είχε αυτήν την εκτίμηση και επίσης δεν ήθελε να πάρει άλλο Υπουργείο».
«Για μερικούς συντρόφους μου είχα πάντα την απορία αν αντιλαμβάνονταν έστω και στοιχειωδώς την πραγματικότητα»
Πολλές αναφορές κάνει ο Αλέξης Τσίπρας σε συνεργάτες του που είχαν άλλη οπτική από τη δική του ξεκάθαρη τοποθέτηση πως η έξοδος από το ευρώ δεν ήταν κάτι υπό συζήτηση και δεν μπήκε ποτέ στο τραπέζι παρά τις πιέσεις της Γερμανίας, της Ολλανδίας, άλλων βόρειων χωρών και των σκληρών του ΔΝΤ. Αναφέρει χαρακτηριστικά για το πρώτο υπουργικό συμβούλιο που συγκάλεσε: "Το πιο σοβαρό, όμως πρόβλημα δεν ήταν η ενδυμασία, αλλά οι δηλώσεις τους πριν και μετά την ορκωμοσία. Μέχρι να προσέλθουν στο Υπουργικό Συμβούλιο, ορισμένοι πρέπει να είχαν ανεβάσει ο καθένας τους από μια μονάδα τουλάχιστον τα spreads των ελληνικών ομολόγων. Ο ένας κοινωνικοποιούσε Υπηρεσίες, ο άλλος προσλάμβανε απολυμένους, ο τρίτος έδιωχνε τους Κινέζους από τον Πειραιά. Επικρατούσε η αισιοδοξία της βούλησης και απουσίαζε η απαισιοδοξία της νόησης".
Περιγράφει και την αντίδραση του Παναγιώτη Λαφαζάνη, όταν με την παρουσία και άλλων υπουργών ανακοίνωσε την απόφαση του η χώρα να πάει σε δημοψήφισμα: "Μίλησε για κατάσταση «πολέμου». Θεωρούσε βέβαιο ότι οι εταίροι δεν θα αποδέχονταν το δημοψήφισμα και πως έπρεπε να προετοιμαστούμε, από τη Δευτέρα κιόλας, για την επόμενη φάση: να ελέγξουμε τους βασικούς κρίκους του κράτους και να ξεκινήσουμε τη μετάβαση στο εθνικό νόμισμα. «Εκεί θα οδηγηθεί το πράγμα», είπε με σιγουριά. Πρότεινε μάλιστα να πάρουμε άμεσα τον έλεγχο της Τράπεζας της Ελλάδας. Τον διέκοψα: «Τι ακριβώς παίρνουμε και πως το παίρνουμε, Παναγιώτη;». Εκείνη την ώρα δεν είχα καμία διάθεση για θεωρητικολογίες. Ήμασταν σε καθεστώς απόλυτης πίεσης…
Για μερικούς συντρόφους μου είχα πάντα την απορία αν αντιλαμβάνονταν έστω και στοιχειωδώς την πραγματικότητα. Ο Λαφαζάνης ήταν ένας από αυτούς".
«Είχα ήδη μετανιώσει για την πρόταση που της είχα απευθύνει να αναλάβει τη θέση της Προέδρου της Βουλής»
Σχεδόν δυο σελίδες αφιερώνει ο πρώην πρωθυπουργός στη σχέση του με την επικεφαλής της Πλεύσης Ελευθερίας, καταλογίζοντάς της κωλυσιεργία στις κρίσιμες διαδικασίες της Βουλής τον Αύγουστο του 2015. ‘’Είχα ήδη μετανιώσει για την πρόταση που της είχα απευθύνει να αναλάβει τη θέση της Προέδρου της Βουλής, σε μια προσπάθεια να δώσουμε εικόνα ανανέωσης και μαχητικότητας …
Όταν την καλούσα να συζητήσουμε ρεαλιστικές εναλλακτικές για την περίπτωση πλήρους ρήξης με τους εταίρους, μου απαντούσε με μια αφοπλιστική αοριστία: «Θα πάμε στον ΟΗΕ». Κι όταν, σχεδόν απελπισμένος, την ρωτούσα «Κι αν πάμε, τι ακριβώς, θα αλλάξει; Δεν θα έχουν καταρρεύσει ήδη τα δημόσια ταμεία και οι τράπεζες;», επανερχόταν πεισματικά: «Το χρέος είναι επονείδιστο στον ΟΗΕ πρέπει να απευθυνθούμε». Επέμενε σε μια δική της, αυστηρά μονοδιάστατη αντίληψη για το πρόβλημα, αγνοώντας πλήρως τις επείγουσες ανάγκες της χώρας και τις πολιτικές προκλήσεις της συγκυρίας…
Συμπορεύτηκε με τους οπαδούς της εξόδου από το ευρώ και την Ευρώπη, τον Λαφαζάνη και όσους αποχώρησαν μαζί του, αξιοποιώντας τη θεσμική της θέση ως Προέδρου της Βουλής, στην οποία είχε εκλεγεί με δική μου πρόταση. Αντί να εγγυηθεί την ομαλή λειτουργία του Κοινοβουλίου, επέλεξε να παρεμποδίζει ενεργά τις διαδικασίες, προκαλώντας καθυστερήσεις σε κρίσιμες ψηφοφορίες. Έτσι, εκτυλίχθηκαν γεγονότα που προσβάλλουν κάθε έννοια σοβαρότητας, με εξαντλημένους Βουλευτές να κοιμούνται στα έδρανα, γιατί οι συνεδριάσεις άρχιζαν εσκεμμένα τα μεσάνυχτα. Η ίδια καθυστερούσε σκόπιμα να ανέβει στην έδρα, με αποτέλεσμα οι διαδικασίες να διαρκούν ως το επόμενο πρωί’’.
Ο Παύλος Πολάκης
Τα «λάθη» και οι άστοχες δηλώσεις που έκανε ο Παύλος Πολακης δεν έμειναν ασχολίαστα από τον Αλέξη Τσιπρα. Μάλιστα επιλέγει να αναφερθεί σε γεγονότα που συνέβησαν στην προεκλογική περίοδο αφήνοντας να εννοηθεί ότι κόστισαν εκλογικά στην Κουμουνδούρου.
Αναφέρεται στις ευρωεκλογές του 2023. "Με την κεκτημένη ταχύτητα της καταγγελίας, οδηγηθήκαμε σε λάθη που εξαφάνιζαν το δίκιο μας. Χαρακτηριστικό παράδειγμα τέτοιου λάθους ήταν η άδικη επίθεση του Πολάκη στον υποψήφιο Ευρωβουλευτή της ΝΔ Κυμπουρόπουλο, λίγο πριν από τις ευρωεκλογές. Αυτό αντιμετωπίστηκε από τη ΝΔ ως μάννα εξ ουρανού». Μάλιστα σημειώνει πως τότε δόθηκε η ευκαιρία στον Κυριακό Μητσοτάκη να καταθέσει πρόταση δυσπιστίας σε βάρος του κ. Πολάκη και έτσι ο Αλέξης Τσίπρας παραδέχεται ότι δεν είχε άλλο δρόμο από το να στηρίξει τον υπουργό του μετατρέποντας την μομφή σε ψήφο εμπιστοσύνης στην κυβέρνηση".
Ο κ.Τσίπρας επιλέγει να σταθεί και στην εποχή της πανδημίας. "Μέσα σε στην ιδιόμορφη και δύσκολη αυτή περίοδο, εμφανίστηκε πάλι με το δικό του «μπαϊράκι» ο Παύλος Πολάκης. «Χωρίς καμία συνεννόηση, με αναρτήσεις και δηλώσεις του, υποβάθμισε την αξία των εμβολίων, αμφισβητούσε τις οδηγίες της Επιτροπής Λοιμωξιολόγων και ασκούσε έντονη κριτική στον Σωτήρη Τσιόδρα., κατηγορώντας τους επιστήμονες ως καθοδηγούμενους από πολιτικές και οικονομικές σκοπιμότητες", γράφει ο πρώην πρωθυπουργός.
Μάλιστα σημειώνει πως τότε ήταν η πρώτη φορά που σκέφτηκε τη διαγραφή του χανιώτη βουλευτή και αναφέρει «Αρκετοί είχαν εισηγηθεί τότε να τον διαγράψω… Τελικώς, όμως, αν και ομολογώ ότι το σκέφτηκα πολύ, δεν αποφάσισα κάτι τέτοιο».
Ο Αλέξης Τσίπρας επιλέγει να αναφερθεί και στα γεγονότα που έγιναν πριν την ήττα στις εκλογές του 2023 περιγράφοντας με μελανά χρώματα το τι συνέβαινε στην Κουμουνδούρου φέρνοντας ως παράδειγμα τις προειδοποιήσεις του Παύλου Πολάκη να συμπληρωθεί το ψηφοδέλτιο του ΣΥΡΙΖΑ στα Χανιά από φιλικό του πρόσωπο. "Υπήρξε μια έντονη συναισθηματική φόρτιση στο εσωτερικό του ΣΥΡΙΖΑ, σχεδόν ένας οδυρμός για το τι θα σήμαινε η απουσία του Πολάκη από τα ψηφοδέλτια: ότι θα προκαλούσε αποσυσπείρωση, ότι θα «καταστρεφόμασταν» χωρίς αυτόν στην Κρήτη, ότι θα άνοιγε νέο κύκλο εσωκομματικής κρίσης. Το οξύμωρο είναι ότι ο οδυρμός διαπερνούσε όλες τις τάσεις. Η επιθυμία τους ήταν να ορίζουν οι τάσεις και όχι ο Πρόεδρος και τα συλλογικά όργανα τους υποψήφιους. Κι αυτή η επιθυμία αποδείχθηκε ισχυρότερη από τις διαφορές τους".
Εν τω μεταξύ η απόφαση του Παύλου Πολάκη να κάνει ανάρτηση με τις φωτογραφίες 13 δικαστών και 15 δημοσιογράφων αναφέρει πως ήταν η σταγόνα που ξεχείλισε το ποτήρι «Εξοργίστηκα. Έβγαλα μια ανακοίνωση με την οποία τον έθετα εκτός ψηφοδελτίων, με αποτέλεσμα αντιδράσεις από όλες τις πλευρές μέσα στο κόμμα. Όχι μόνο συνοδοιπόροι του Πολάκη, αλλά και εσωκομματικοί αντίπαλοί του, αντιτάχθηκαν με σφοδρότητα στην απόφαση αυτή… Με δυο λόγια, το ατόπημα του Πολάκη ήταν μια ευκαιρία για τα επιτελεία της ΝΔ να πλήξουν τον ΣΥΡΙΖΑ. Η απόφαση που τον έθετε εκτός ψηφοδελτίων ήταν μια ευκαιρία για τα επιτελεία των τάσεων να πλήξουν εμένα». Τελικά η τραγωδία των Τεμπών, άλλαξε τα δεδομένα, ανέτρεψε τις εξελίξεις και με τη συγνώμη του ο Παύλος Πολάκης μπήκε στις λίστες για τις εκλογές.
