Η αυξανόμενη βαρύτητα των θαλάσσιων μεταφορών υγροποιημένου φυσικού αερίου, σε συνδυασμό με τις υποδομές αποθήκευσης, επαναεριοποίησης και διασύνδεσης που διαθέτει η Ελλάδα, δημιουργούν τις προϋποθέσεις για την ανάδειξή της σε ενεργειακό κόμβο για την Κεντρική και Ανατολική Ευρώπη.
Παράλληλα, η διεθνής αναδιάταξη των εφοδιαστικών αλυσίδων - μέσω πρακτικών friend-shoring και near-shoring - μπορεί να ενισχύσει περαιτέρω τον ρόλο της χώρας ως περιφερειακού διαμετακομιστικού κόμβου, προσελκύοντας επενδύσεις στρατηγικής σημασίας και σε τομείς πέραν της ενέργειας.
Την ίδια ώρα, η διαρκής ανάκαμψη του παγκόσμιου τουρισμού λειτουργεί υποστηρικτικά για την ελληνική οικονομία, αξιοποιώντας ένα από τα ισχυρότερα συγκριτικά πλεονεκτήματα της χώρας και συμβάλλοντας καθοριστικά, μεταξύ άλλων, στη χρηματοδότηση σημαντικού μέρους του εμπορικού ελλείμματος μέσω των ταξιδιωτικών εισπράξεων.
Ανθεκτική μεγέθυνση πάνω από τον ευρωπαϊκό μέσο όρο
Σε μακροοικονομικό επίπεδο, η Ελλάδα εισέρχεται στο νέο έτος με ισχυρές παρακαταθήκες. Κεντρικό στοιχείο αποτελεί η ανθεκτικότητα της οικονομικής μεγέθυνσης. Το πραγματικό ΑΕΠ αυξήθηκε κατά 2% σε ετήσια βάση το πρώτο εννεάμηνο του 2025, έναντι 1,7% στην ΕΕ-27 και 1,5% στην Ευρωζώνη, παρατείνοντας μια τετραετή περίοδο συστηματικής υπεραπόδοσης.
Η αναπτυξιακή αυτή πορεία στηρίχθηκε κυρίως στην ιδιωτική κατανάλωση, η οποία ενισχύθηκε από την άνοδο των εισοδημάτων, τη βελτίωση της απασχόλησης και τις ισχυρές τουριστικές επιδόσεις, καθώς και στις επενδύσεις, που ωθήθηκαν από την αξιοποίηση ευρωπαϊκών πόρων. Ουσιαστική ήταν και η συμβολή των καθαρών εξαγωγών. Σχεδόν όλες οι κατηγορίες επενδύσεων κινήθηκαν ανοδικά, με μοναδική εξαίρεση τον τεχνολογικό εξοπλισμό που σημείωσε οριακή υποχώρηση, ενώ τις μεγαλύτερες αυξήσεις κατέγραψαν οι επενδύσεις σε μεταφορικό εξοπλισμό, κατοικίες και λοιπές κατασκευές.
Αγορά εργασίας: Σταθερή βελτίωση με ιστορικά υψηλή απασχόληση
Δεύτερος βασικός άξονας είναι η συνεχιζόμενη βελτίωση της αγοράς εργασίας. Το μέσο ποσοστό ανεργίας διαμορφώθηκε στο 9% το πρώτο δεκάμηνο του 2025. Παρότι παραμένει το τρίτο υψηλότερο στην ΕΕ-27, έχει μειωθεί κατά 1,3 ποσοστιαίες μονάδες σε σύγκριση με την αντίστοιχη περίοδο του 2024.
Την ίδια περίοδο, η απασχόληση αυξήθηκε κατά 1,4% σε ετήσια βάση, με τον αριθμό των απασχολουμένων να ανέρχεται σε 4,35 εκατομμύρια τον Οκτώβριο, επίπεδο που είχε να καταγραφεί από το 2010. Η εξέλιξη αυτή ενισχύει το διαθέσιμο εισόδημα των νοικοκυριών και στηρίζει περαιτέρω την ιδιωτική κατανάλωση.
Δημόσια οικονομικά: Από αδύναμος κρίκος σε συγκριτικό πλεονέκτημα
Τρίτος πυλώνας στήριξης είναι οι ισχυρές δημοσιονομικές επιδόσεις. Τα δημόσια οικονομικά, τα οποία στο παρελθόν συνιστούσαν βασική μακροοικονομική αδυναμία, εξελίσσονται πλέον σε συγκριτικό πλεονέκτημα της ελληνικής οικονομίας. Καθοριστική υπήρξε η ενίσχυση των μηχανισμών καταπολέμησης της φοροδιαφυγής.
Το πρωτογενές πλεόνασμα της Γενικής Κυβέρνησης, ύψους 12,4 δισ. ευρώ το πρώτο δεκάμηνο του έτους, επιβεβαιώνει ότι η Ελλάδα αναμένεται να διατηρήσει ισχυρές δημοσιονομικές επιδόσεις και το 2025, σε αντίθεση με την πλειονότητα των κρατών-μελών της ΕΕ-27 που εκτιμάται ότι θα καταγράψουν πρωτογενή ελλείμματα. Παράλληλα, ο λόγος χρέους προς ΑΕΠ έχει μειωθεί αισθητά από το 2020 και αναμένεται να συνεχίσει την πτωτική του πορεία, ως αποτέλεσμα της αύξησης του ονομαστικού ΑΕΠ, της επίτευξης πλεονασμάτων και της ενεργητικής διαχείρισης του χρέους μέσω πρόωρων αποπληρωμών, όπως η πρόσφατη εξόφληση 5,3 δισ. ευρώ από τα δάνεια του πρώτου προγράμματος του 2010.
Η ενίσχυση της δημοσιονομικής αξιοπιστίας αποτυπώνεται τόσο στις αναβαθμίσεις της πιστοληπτικής ικανότητας της χώρας όσο και στο γεγονός ότι η απόδοση του ελληνικού δεκαετούς ομολόγου διαμορφώνεται χαμηλότερα από εκείνη της Ιταλίας και της Γαλλίας.
Τουρισμός: Τρίτο συνεχόμενο έτος ρεκόρ
Τέταρτος παράγοντας στήριξης παραμένει ο τουρισμός. Με βάση τα διαθέσιμα στοιχεία, το 2025 αναμένεται να αποτελέσει το τρίτο συνεχόμενο έτος ρεκόρ για τον κλάδο. Το πρώτο δεκάμηνο καταγράφηκε αύξηση 4,4% στις αφίξεις και 8,9% στις εισπράξεις, με θετικές επιδόσεις από βασικές αγορές όπως το Ηνωμένο Βασίλειο, η Γερμανία, η Ιταλία, η Γαλλία και οι ΗΠΑ.
Προοπτικές και κίνδυνοι για το νέο έτος
Οι προοπτικές για το νέο έτος παραμένουν θετικές, με τον ρυθμό αύξησης του πραγματικού ΑΕΠ να εκτιμάται ότι θα υπερβεί εκ νέου τους ευρωπαϊκούς μέσους όρους. Οι επενδύσεις αναμένεται να αποτελέσουν τον βασικό μοχλό ανάπτυξης, με σημαντική ώθηση από τους πόρους ύψους 16,7 δισ. ευρώ του Προγράμματος Δημοσίων Επενδύσεων. Η ιδιωτική κατανάλωση αναμένεται να συνεχίσει να ενισχύεται, υποβοηθούμενη από δημοσιονομικές παρεμβάσεις υπέρ του διαθέσιμου εισοδήματος και την προγραμματισμένη αύξηση του κατώτατου μισθού τον Απρίλιο.
Η αγορά εργασίας εκτιμάται ότι θα συνεχίσει να βελτιώνεται, αν και με ηπιότερους ρυθμούς, ενώ οι πληθωριστικές πιέσεις αναμένεται να αποκλιμακωθούν σταδιακά, με την ενεργειακή συνιστώσα να παραμένει κρίσιμος παράγοντας αβεβαιότητας λόγω των γεωπολιτικών εξελίξεων.
Οι βασικοί κίνδυνοι σχετίζονται με την όξυνση των γεωπολιτικών εντάσεων, την εξέλιξη των εμπορικών σχέσεων ΗΠΑ–ΕΕ, ενδεχόμενες πολιτικές προστατευτισμού, τις φυσικές καταστροφές, καθώς και πιθανές καθυστερήσεις στην υλοποίηση του Εθνικού Σχεδίου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας.
Διαρθρωτικές προκλήσεις και το στοίχημα της στέγασης
Παρά τη θετική εικόνα, η ελληνική οικονομία εξακολουθεί να αντιμετωπίζει σημαντικές διαρθρωτικές προκλήσεις: χαμηλότερη συμμετοχή των επενδύσεων στο ΑΕΠ σε σχέση με την ΕΕ-27, υστέρηση στην παραγωγικότητα της εργασίας, χαμηλότερα ποσοστά απασχόλησης - ιδίως για γυναίκες και νέους- και ανάγκη περαιτέρω σύγκλισης του κατά κεφαλήν ΑΕΠ με τον ευρωπαϊκό μέσο όρο. Κρίσιμο ζητούμενο παραμένει επίσης η μείωση του ελλείμματος τρεχουσών συναλλαγών μέσω της ενίσχυσης της ανταγωνιστικότητας, της καινοτομίας, της έρευνας και ανάπτυξης και της αναβάθμισης του ανθρώπινου δυναμικού.
Τέλος, η προσιτή στέγαση αναδεικνύεται σε κορυφαία προτεραιότητα τόσο για την Ελλάδα όσο και για την Ευρώπη. Το ευρωπαϊκό σχέδιο για την οικονομικά προσιτή κατοικία, σε συνδυασμό με τα νέα εθνικά μέτρα - όπως προγράμματα ανακαίνισης, περιορισμοί στη βραχυχρόνια μίσθωση και κίνητρα για ιδιωτικές επενδύσεις - επιχειρούν να δώσουν απάντηση σε ένα ζήτημα αυξα
