Με τα μπλόκα να έχουν στηθεί για περισσότερες από τρεις εβδομάδες, η αγορά έχει εισέλθει στην πιο κρίσιμη περίοδο του έτους με βαθύ προβληματισμό, καθώς εκατοντάδες επιχειρήσεις περίμεναν να καλύψουν τις απώλειες της χρονιάς μέσα από τις εορτές, όμως σήμερα βλέπουν τον κύκλο των εσόδων να συρρικνώνεται επικίνδυνα.
Πόλεις που βασίζουν σημαντικό μέρος του ετήσιου τζίρου τους στον χειμερινό τουρισμό, όπως η Δράμα, η Πιερία και η Μαγνησία, μετρούν ακυρώσεις που φτάνουν σε ορισμένες περιπτώσεις το 50%. Παράλληλα, οικονομική ζημιά καταγράφουν logistics, επιχειρήσεις, μεταφορικές εταιρείες και τουριστικά λεωφορεία, τα οποία αντιμετωπίζουν σοβαρά εμπόδια στους οδικούς άξονες και στα σύνορα.
Όπως δείχνουν τα στοιχεία που συγκέντρωσαν τα Μακεδονικά Νέα και αποτυπώθηκαν σε σχετικό ρεπορτάζ, με πολύ συντηρητικούς υπολογισμούς το άμεσο οικονομικό κόστος των αποκλεισμών στη Βόρεια Ελλάδα υπερβαίνει ήδη τα 45–50 εκατομμύρια ευρώ για τις πρώτες τρεις εβδομάδες κινητοποιήσεων – χωρίς να συμπεριλαμβάνονται οι συνέπειες που θα προκύψουν μετά τις γιορτές.
Σε κλίμα έντονης ανησυχίας, επιχειρήσεις από μια σειρά κλάδων απευθύνουν έκκληση για αποκλιμάκωση και διάλογο, τονίζοντας πως οι παρατεταμένοι αποκλεισμοί «απειλούν» μια ολόκληρη οικονομική περίοδο που αντιστοιχεί έως και στο 40% του ετήσιου τζίρου σε συγκεκριμένες περιοχές.
Επιχειρήσεις στο «κόκκινο» – Ακυρώσεις έως 50% σε χειμερινούς προορισμούς
Ο τουριστικός κόσμος στη Βόρεια Ελλάδα κάνει λόγο για μια κρίση που εξελίσσεται «στη χειρότερη στιγμή». Ορεινές περιοχές βρίσκονται αντιμέτωπες με μαζικές ακυρώσεις και καθηλωμένες κρατήσεις, καθώς οι ταξιδιώτες αποφεύγουν να μετακινηθούν οδικώς εν μέσω μπλόκων και πολύωρων παρακάμψεων.
Οι επιπτώσεις έχουν εδώ και εβδομάδες επεκταθεί στις επιχειρήσεις φιλοξενίας, στην εστίαση και στις αγορές των τοπικών κοινωνιών. Ειδικά η εορταστική περίοδος, που λειτουργεί παραδοσιακά ως πηγή σημαντικών εσόδων και τόνωσης για τοπικές οικονομίες, βρίσκεται φέτος υπό κατάρρευση.
Σύμφωνα με τον πρόεδρο της Ένωσης Ξενοδόχων Μαγνησίας, Γιώργο Ζαφείρη, οι πληρότητες για τα Χριστούγεννα ήταν στο 75%, ενώ πλέον δεν ξεπερνούν το 50%, καθώς υπήρξαν πολλές ακυρώσεις, με τις επιχειρήσεις στη Μαγνησία να βιώνουν για τρίτη συνεχόμενη χρονιά δυσκολίες (πλημμύρες, πυρκαγιές και τώρα μπλόκα). Όπως εξήγησε, «οι κρατήσεις της τελευταίας στιγμής δεν υφίστανται, παρά τις διαβεβαιώσεις ότι τα μπλόκα θα ανοίξουν. Ακόμη κι αν αντιστραφεί το κλίμα, το πολύ που μπορεί να σωθεί είναι ένα τμήμα της παρτίδας».
Αντίστοιχη είναι η εικόνα και στην Πιερία. Ο πρόεδρος της Ένωσης Ξενοδόχων Πιερίας, Ηρακλής Τσιτλακίδης, ανέφερε στα Μακεδονικά Νέα ότι ο χειμερινός τουρισμός έχει παγώσει λόγω των ακυρώσεων, με τον κλάδο να βιώνει άμεσες επιπτώσεις όχι μόνο από την ελληνική αγορά, αλλά και από το εξωτερικό. Σύμφωνα με τον ίδιο, «η αβεβαιότητα για το αν οι δρόμοι θα είναι ανοικτοί αποθαρρύνει τους ταξιδιώτες. Ο κόσμος στρέφεται σε άλλους προορισμούς ή επιλέγει πτήσεις αντί οδικής μετακίνησης. Το αποτέλεσμα είναι ζημιογόνο για τα ξενοδοχεία και συνολικά για την τοπική αγορά».
Οι ορεινοί προορισμοί της Βόρειας Ελλάδας υπολόγιζαν σε ισχυρή ροή επισκεπτών από Βουλγαρία, Ρουμανία, Σερβία και Βόρεια Μακεδονία – σημαντική αγορά για το χειμερινό προϊόν. Τώρα όμως οι αφίξεις αυτές καταρρέουν λόγω φόβου για πολύωρες καθυστερήσεις στα σύνορα και στους οδικούς άξονες.
Μεγάλη απώλεια και στη Δράμα
Η Δράμα αποτελεί μία από τις πρώτες περιοχές που δέχθηκαν μεγάλο πλήγμα. Ο μήνας Δεκέμβριος είναι ο πιο σημαντικός τουριστικά και εμπορικά, λόγω και της Ονειρούπολης, που λειτουργεί από αρχές του μήνα. Ωστόσο, όπως δήλωσε στα Μακεδονικά Νέα ο πρόεδρος της Ένωσης Ξενοδόχων Δράμας, Άγγελος Καλλίας, οι πληρότητες του Δεκεμβρίου είναι 40% με 50% χαμηλότερες σε σχέση με πέρυσι.
Ο ίδιος πρόσθεσε ότι «Μετά από τρεις εβδομάδες μπλόκων, τι σημασία έχει αν ανοίξουν οι δρόμοι μόνο για το τριήμερο; Η ζημιά έχει γίνει. Η οικονομία μιας ολόκληρης περιοχής έχει χτυπηθεί: καφετέριες, εστιατόρια, ξενοδοχεία, ενοικιαζόμενα, το θεματικό πάρκο – όλοι έχουν επηρεαστεί».
Ακόμη, επισήμανε πως το θεματικό πάρκο «Ονειρούπολη» λειτουργεί ως βασικός οικονομικός πυλώνας, στέλνοντας επισκέπτες και σε άλλες πόλεις όπως Καβάλα και Σέρρες. «Όταν παγώνει η κίνηση στη Δράμα, συμπαρασύρεται και η ευρύτερη περιοχή», υποστήριξε.
Στις ορεινές περιοχές τα έσοδα προκύπτουν μέσα σε περίπου 40 ημέρες τον χρόνο. Η φετινή περίοδος, σύμφωνα με τον κ. Καλλία, έχει χαθεί σε μεγάλο βαθμό – γεγονός που θα αφήσει βαθύ αποτύπωμα στις τοπικές επιχειρήσεις που πρέπει ταυτόχρονα να πληρώσουν τις υποχρεώσεις τους.
Καθυστερήσεις και κόστος στις μεταφορές
Εκτός από τον τουρισμό, σοβαρό πλήγμα δέχονται οι οδικές εμπορευματικές μεταφορές και η εφοδιαστική αλυσίδα. Ένα ταξίδι έξι-επτά ωρών μπορεί να μετατραπεί σε δέκα λόγω των παρακάμψεων, ενώ ο οδηγός υποχρεούται βάσει κανονισμού να ξεκουραστεί μετά το οκτάωρο.
Επαγγελματίες της αγοράς της Θεσσαλονίκης έχουν επισημάνει πως το μεταφορικό κόστος έχει αυξηθεί κατά 15%–20%, χωρίς ωστόσο να υπάρχει μέχρι στιγμής πρόβλημα τροφοδοσίας. «Οι παραδόσεις των προϊόντων αργούν με αποτέλεσμα το μεταφορικό κόστος να ανεβαίνει. Οι φορτωτικές καθυστερούν. Για μία διαδρομή που χρειάζονταν επτά ώρες, τώρα απαιτούνται εννέα ή δέκα. Αυτό δημιουργεί αλυσιδωτές οικονομικές επιπτώσεις στην αγορά», έχει δηλώσει στα Μακεδονικά Νέα ο πρόεδρος της Ομοσπονδίας Φορτηγών Αυτοκινητιστών Ελλάδος (ΟΦΑΕ), Απόστολος Κενανίδης. Τα φορτηγά μεταφέρουν κατά 60%–70% αγροτικά προϊόντα, γεγονός που σημαίνει ότι ο αποκλεισμός των δρόμων καθυστερεί κρίσιμα φορτία, αυξάνει τις δαπάνες σε καύσιμα και περιορίζει το ωράριο των οδηγών.
Ακόμη πιο χαρακτηριστική είναι η εικόνα στα σύνορα. Ο πρόεδρος του Συνδέσμου Πρακτόρων Τουρισμού Μακεδονίας–Θράκης και Α’ αντιπρόεδρος της ΟΦΑΕ, Μιχάλης Πεζίκογλου, δήλωσε στα Μακεδονικά Νέα πως το τελωνείο των Κήπων είναι μπλοκαρισμένο συνεχώς – «δεν υπάρχει διέλευση φορτηγών».
Σύμφωνα με τον ίδιο, «διαδρομές όπως Θεσσαλονίκη–Αθήνα απαιτούν τουλάχιστον τρεις επιπλέον ώρες, λόγω παρακάμψεων. Αυτό σημαίνει παραπάνω καύσιμα, εξουθένωση οδηγών και προβλήματα με το ωράριο. Το ηλεκτρονικό σύστημα είναι αυστηρό, καθώς όταν ξεφεύγεις από τα προβλεπόμενα λεπτά αντιμετωπίζεις πρόστιμα». Για τα τουριστικά λεωφορεία, το σκηνικό είναι εξίσου δύσκολο με ακυρώσεις εκδρομών και επιφυλακτικότητα για τις γιορτές των Χριστουγέννων και της Πρωτοχρονιάς. «Έχουμε ζημιά τουλάχιστον 30% συγκριτικά με πέρυσι», σημείωσε ο κ. Πεζίκογλου.
Στο μεταξύ, τηλεφωνήματα για ακυρώσεις διαμονών μεταφράζονται σε ακυρώσεις τραπεζιών, αγορών και τοπικών δαπανών. Η εστίαση και το λιανεμπόριο στη Δράμα, στην Πιερία και στη Μαγνησία βλέπουν αντίστοιχη πτώση, σύμφωνα με τους επαγγελματίες.
Το πρόβλημα δεν αφορά μόνο τα τριήμερα των Χριστουγέννων και της Πρωτοχρονιάς, αλλά σχεδόν έναν μήνα λειτουργίας σε περίοδο αιχμής. Το γεγονός ότι υπάρχει ακόμη διαθεσιμότητα για παραμονή Χριστουγέννων στις διαδικτυκές πλατφόρμες κρατήσεων θεωρείται «καμπανάκι» με έντονη συμβολική αξία αφού υπό φυσιολογικές συνθήκες οι ζώνες αυτές θα ήταν πλήρως καλυμμένες από αρχές Δεκεμβρίου.
Παράλληλα, εκφράζονται ανησυχίες περί πιθανής μελλοντικής επίδρασης στον πρωτογενή τομέα, καθώς πολλοί ξενοδόχοι δηλώνουν πως αν πιεστούν, θα στραφούν σε προϊόντα εισαγωγής λόγω κόστους – γεγονός που δημιουργεί εσωτερική ένταση, αφού οι επιχειρήσεις προμηθεύονται σε μεγάλο ποσοστό από Έλληνες παραγωγούς.
«Ο τουρισμός είναι ευαίσθητο προϊόν, η ζημιά έχει συμβεί»
Εκπρόσωποι του κλάδου συμφωνούν σε ένα σημείο: οι κινητοποιήσεις των αγροτών πρέπει να συνεχίσουν να στηρίζονται στον διάλογο χωρίς περαιτέρω αποκλεισμό δρόμων. Ο κ. Τσιτλακίδης σημείωσε: «Σεβόμαστε τα αιτήματα του πρωτογενή τομέα. Πολλοί από εμάς προερχόμαστε από αγροτικές οικογένειες. Αλλά οι κινητοποιήσεις δεν πρέπει να προκαλούν δυσανάλογα πλήγματα σε άλλους κλάδους». Ο κ. Καλλίας προσθέτει πως το επιχείρημα του ανοίγματος των δρόμων μόνο για το τριήμερο «δεν λύνει τίποτα, όταν η ζημιά έχει ήδη γίνει».
Κοινή είναι η επισήμανση πως ο χειμερινός τουρισμός είναι ιδιαίτερα εύθραυστος, ο φόβος μπροστά σε ενδεχόμενη ταλαιπωρία είναι αρκετός για να αλλάξει τις ταξιδιωτικές αποφάσεις.
Με βάση την εικόνα της αγοράς, τις ακυρώσεις και τις επιπτώσεις στους βασικούς οικονομικούς πυλώνες της Βόρειας Ελλάδας, εάν τα μπλόκα συνεχιστούν και εντός Ιανουαρίου, ο αντίκτυπος ενδέχεται να γίνει μη αναστρέψιμος για ορεινούς προορισμούς μέχρι το τέλος της σεζόν. Ο τουρισμός, η μεταποίηση, η εστίαση, οι μεταφορές και το λιανεμπόριο αποτελούν συγκοινωνούντα δοχεία. Όταν παγώνει ο ένας τομέας, παγώνει και ο άλλος. Την ίδια στιγμή, η επιστροφή των αγροτών στον διάλογο αποτελεί κοινό αίτημα όλων των φορέων – όχι ως ένδειξη διαφωνίας με τα αιτήματά τους, αλλά ως ανάγκη προστασίας της εθνικής οικονομίας.
Οι χειμερινοί προορισμοί της Βόρειας Ελλάδας, οι εμπορικές επιχειρήσεις, οι μεταφορές και η εστίαση βιώνουν μια συγκυρία που μπορεί να αποβεί καθοριστική για τη βιωσιμότητά τους. Σε έναν μήνα που προσφέρει μεγάλο ποσοστό ετήσιου τζίρου, η οικονομία χάνει έδαφος και ευκαιρίες. Η ανησυχία δεν αφορά ένα μεμονωμένο τριήμερο, αλλά μία ολόκληρη περίοδο 40 ημερών που καθορίζει την πορεία μιας γεωγραφικά και τουριστικά κρίσιμης περιοχής. Όπως καταλήγουν επιχειρηματίες, ξενοδόχοι και μεταφορείς, «η ζημιά έχει ήδη γίνει – το ζητούμενο είναι να μη γίνει ανεπανόρθωτη».
