Η γεωγραφική τους θέση, το δίκτυο υποδομών και η σταθερή επενδυτική δραστηριότητα ενισχύουν τη θέση της Ελλάδας στον χάρτη της ευρωπαϊκής και διεθνούς οικονομίας.
Πίσω από αυτή τη μεταμόρφωση, όμως, υπάρχουν σημαντικές προκλήσεις: το δημογραφικό, η ανάγκη εξισορρόπησης της ανάπτυξης ανάμεσα στην Αλεξανδρούπολη και την ενδοχώρα, η ενίσχυση των μικρομεσαίων επιχειρήσεων και η αξιοποίηση των ενεργειακών επενδύσεων προς όφελος της τοπικής κοινωνίας. Όπως προέκυψε από τις παρεμβάσεις στο 2ο συνέδριο περιφερειακής ανάπτυξης, οι φορείς του Έβρου και της Ανατολικής Μακεδονίας – Θράκης έχουν πλήρη συνείδηση του ιστορικού ρόλου της περιοχής και της ανάγκης για στρατηγική, συντονισμένη δράση.
Η στρατηγική πύλη της Ελλάδας
Ο Έβρος δεν είναι απλώς το ανατολικότερο σύνορο της χώρας. Αποτελεί πύλη της Ελλάδας προς την Ανατολή, ένα σημείο διασύνδεσης που συνδυάζει λιμάνια, σιδηρόδρομο, οδικούς άξονες, αεροδρόμιο, αλλά και έναν ισχυρό αγροτικό και τουριστικό ιστό. Η περιοχή έχει όλες τις προϋποθέσεις να εξελιχθεί σε διαμετακομιστικό και ενεργειακό κόμβο, ενισχύοντας την απασχόληση και τη συνοχή.
Ο Αντιπεριφερειάρχης Έβρου Βαγγέλης Πουλιλιός τόνισε ότι η Περιφέρεια Ανατολικής Μακεδονίας και Θράκης «είναι μια περιφέρεια που έκανε άλματα τα τελευταία χρόνια, με αποφασιστικότητα σε έναν νέο βιώσιμο και ανταγωνιστικό αναπτυξιακό δρόμο». Όπως σημείωσε, ο στόχος είναι «να μετατρέψουμε τη γεωγραφική θέση σε πλεονέκτημα, τη δημογραφική κρίση σε κίνητρο για επανεκπαίδευση και καινοτομία και τη διασυνοριότητα σε ευκαιρία για επενδύσεις».
Ο Έβρος, υπογράμμισε ο κ. Πουλιλιός, ως το νοτιότερο χερσαίο τμήμα των εξωτερικών συνόρων της Ε.Ε., «δεν αποτελεί απλά μια γεωγραφική γραμμή, αλλά στρατηγικό σταυροδρόμι και γέφυρα που ενώνει τη Δύση με την Ανατολή». Αυτή η θέση, με όλες τις προκλήσεις που συνεπάγεται, είναι ταυτόχρονα και ένα τεράστιο πλεονέκτημα, καθώς η Ανατολική Μακεδονία και Θράκη αποτελεί κόμβο εμπορίου, ενέργειας και άμυνας, με τον Έβρο στο επίκεντρο της γεωπολιτικής δυναμικής.
Ενεργειακός κόμβος με ευρωπαϊκή σημασία
Η Αλεξανδρούπολη αναδεικνύεται πλέον σε κρίσιμο πυλώνα της ενεργειακής ασφάλειας της Ελλάδας και της Ευρώπης. Ο τερματικός σταθμός LNG της Gastrade, οι αγωγοί φυσικού αερίου και οι σύγχρονες ενεργειακές υποδομές ενισχύουν τον ρόλο της χώρας ως εναλλακτικής πύλης εισόδου ενέργειας για τα Βαλκάνια.
Σύμφωνα με τον κ. Πουλιλιό, «οι Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας συμπληρώνουν αυτή την προσπάθεια, προωθώντας περιβαλλοντική βιωσιμότητα και ενεργειακή αυτάρκεια». Παράλληλα, η παρουσία του ΝΑΤΟ στην Αλεξανδρούπολη και η συνεχιζόμενη αναβάθμιση των στρατηγικών υποδομών καθιστούν την Περιφερειακή Ενότητα Έβρου πυλώνα ασφάλειας και σταθερότητας στα Βαλκάνια.
Ωστόσο, η ανάπτυξη αυτή δεν μπορεί να είναι αποκομμένη από τις κοινωνικές ανάγκες. Όπως επισήμανε, «η πραγματική ασφάλεια έρχεται όταν οι άνθρωποι έχουν λόγο να μείνουν, να δημιουργήσουν και να οικοδομήσουν το μέλλον τους εδώ».
Υποδομές και συνδεσιμότητα: η νέα δυναμική της Θράκης
Η συνδεσιμότητα αποτελεί θεμέλιο λίθο για τη βιώσιμη ανάπτυξη. Η Εγνατία Οδός, οι κάθετοι άξονες προς τη Βουλγαρία, η ηλεκτροκίνηση και η αναβάθμιση της σιδηροδρομικής γραμμής Αλεξανδρούπολης – Βουλγαρίας, καθώς και τα λιμάνια της Αλεξανδρούπολης, της Καβάλας και της Θεσσαλονίκης, συνθέτουν ένα δυναμικό τρίγωνο ανάπτυξης στη Βόρεια Ελλάδα.
Ο εκσυγχρονισμός του Τελωνείου Κήπων, με επένδυση 13 εκατομμυρίων ευρώ, και η αναβάθμιση του σταθμού Καστανέων αποτελούν επίσης σημαντικά βήματα για τη διευκόλυνση του εμπορίου και των μετακινήσεων, σύμφωνα με τον Αντιπεριφερειάρχη.
Αγροτική παραγωγή και ανθεκτικότητα
Στον αγροτικό τομέα, ο Έβρος δοκιμάζεται από τη ξηρασία, τη λειψυδρία και τις ζωονόσους, ωστόσο η ανθεκτικότητα των παραγωγών παραμένει ισχυρή. Η Περιφέρεια επενδύει σε υπογειοποίηση αρδευτικών δικτύων, ενεργειακή αναβάθμιση αντλιοστασίων και αναδασμούς, ενώ διεκδικεί ευρωπαϊκούς και εθνικούς πόρους για την ενίσχυση της παραγωγής.
Ιδιαίτερη σημασία έχει η λειτουργία του Ευρωπαϊκού Κέντρου Εξωτικών Νοσημάτων στον Έβρο, που θα ενισχύσει τη βιώσιμη διαχείριση της κτηνοτροφίας και την πρόληψη ζωονόσων.
Παράλληλα, η νέα ακτοπλοϊκή εμπορική γραμμή Αλεξανδρούπολης, με κρατική επιδότηση 12,5 εκατ. ευρώ, ενισχύει τη δυναμική της περιοχής, διευκολύνοντας τη διακίνηση προϊόντων και συνδέοντας το λιμάνι με νέες αγορές.
Ζαμπούκης: «Η Αλεξανδρούπολη μοιάζει με γίγαντα με γυάλινα πόδια»
Ο Δήμαρχος Αλεξανδρούπολης Γιάννης Ζαμπούκης επισημαίνει με νόημα ότι «καθώς ο Δήμος μας γιγαντώνεται, φαντάζει πλέον σαν ένας γίγαντας με γυάλινα πόδια». Η υπερσυγκέντρωση πληθυσμού και δραστηριοτήτων στην Αλεξανδρούπολη, σημειώνει, «ενέχει κινδύνους μακροπρόθεσμα, αν δεν υπάρξει ισόρροπη ανάπτυξη σε όλο τον Έβρο».
Η Αλεξανδρούπολη, όπως τόνισε, «είναι το μοναδικό σημείο στην Ελλάδα που διαθέτει όλα τα μέσα μεταφοράς — Εγνατία Οδό, σιδηρόδρομο, λιμάνι και αεροδρόμιο — συνδυαστικά». Αυτό την καθιστά γεωφυσικό και γεωστρατηγικό σημείο υψηλής σημασίας, ενώ η παρουσία των ΝΑΤΟϊκών δυνάμεων τα τελευταία έξι χρόνια στηρίζει τη λειτουργία του LNG σταθμού, ενός ενεργειακού «hot spot» με διεθνή διπλωματική και οικονομική βαρύτητα.
«Ήδη ο σταθμός LNG, μετά από 1,5 χρόνο λειτουργίας, συνεχίζει ομαλά, διαθέτοντας φυσικό αέριο σε όλη την Ανατολική Βαλκανική μέσω της Gastrade», υποστήριξε ο Δήμαρχος, προσθέτοντας ότι «η Αλεξανδρούπολη αποτελεί τα “Δαρδανέλια της ξηράς”, ένα σημείο διέλευσης προϊόντων και ανθρώπων με στρατηγικό βάθος».
Ο κ. Ζαμπούκης θυμίζει ότι «η περίοδος της πανδημίας αποτέλεσε ευκαιρία, όχι κρίση, για να ωριμάσουμε μελέτες και να προετοιμαστούμε για την επόμενη μέρα», αξιοποιώντας το χρόνο σχεδιασμού για να επιταχυνθεί η υλοποίηση έργων μετά την επιστροφή στην κανονικότητα.
Δημογραφικό και άμυνα: η άλλη διάσταση της ασφάλειας
Ο Αντιστράτηγος ε.α. Κωνσταντίνος Κούσαντας ανέδειξε τη δημογραφική κρίση ως κορυφαία πρόκληση για την περιοχή. «Το δημογραφικό πρόβλημα έχει αγγίξει και τις Ένοπλες Δυνάμεις», ανέφερε, σημειώνοντας ότι η υποστελέχωση σε Έβρο και νησιά αποτελεί κρίσιμο ζήτημα.
Η πρωτοβουλία του Υπουργείου Εθνικής Άμυνας να κατευθύνει πλέον στρατευμένους αποκλειστικά στον Στρατό Ξηράς, αφήνοντας εκτός Πολεμικό Ναυτικό και Αεροπορία, «θα δώσει ώθηση στην επιχειρησιακή ικανότητα και ετοιμότητα», εξήγησε. Η ενίσχυση της άμυνας, κατά τον ίδιο, συνδέεται άμεσα με την ασφάλεια και τη σταθερότητα στην περιοχή, στοιχεία καθοριστικά για κάθε στρατηγική επένδυση.
Κασαπίδης: «Να μετατρέψουμε το ενδιαφέρον σε πραγματικό κόμβο ανάπτυξης»
Ο Αντιπρόεδρος του Επιμελητηρίου Έβρου Βασίλης Κασαπίδης βλέπει την Αλεξανδρούπολη «στο επίκεντρο των γεωπολιτικών, ενεργειακών και εμπορικών εξελίξεων». Όπως είπε, «αυτό δεν είναι απλώς μια συγκυρία, αλλά μια ευκαιρία να μετατρέψουμε το ρόλο της Αλεξανδρούπολης από σημείο ενδιαφέροντος σε πραγματικό κόμβο ανάπτυξης, εξωστρέφειας και επιχειρηματικής δράσης».
Ο ίδιος υπογράμμισε ότι στόχος του Επιμελητηρίου είναι «να διασφαλίσουμε ότι αυτή η πολυπόθητη ανάπτυξη δεν θα μείνει στα χαρτιά, ούτε μόνο σε επίπεδο μεγάλων έργων, αλλά θα μεταφραστεί σε ουσιαστικό όφελος για τον επαγγελματία, τον μικρό έμπορο, τον επιχειρηματία της καθημερινότητας».
«Εκπροσωπούμε και στηρίζουμε τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις που αποτελούν τη ραχοκοκαλιά της τοπικής οικονομίας. Επιδιώκουμε την ενίσχυση της εξωστρέφειας μέσα από συνεργασίες και δικτύωση, τη διασύνδεση της επιχειρηματικότητας με τις νέες επενδύσεις που έρχονται στην περιοχή, ώστε να μην είμαστε θεατές, αλλά πρωταγωνιστές», ανέφερε χαρακτηριστικά.
Για τον κ. Κασαπίδη, η στρατηγική σημασία της Αλεξανδρούπολης «δεν είναι μόνο γεωγραφική, είναι ανθρώπινη, επιχειρηματική και κοινωνική». Πίσω από κάθε έργο, είπε, «υπάρχει ένας άνθρωπος, μία επιχείρηση, ένα όνειρο που αξίζει να στηριχθεί». Και πρόσθεσε: «Η Αλεξανδρούπολη έχει όλα τα εφόδια να γίνει παράδειγμα ανάπτυξης για ολόκληρη τη Βόρεια Ελλάδα. Το στοίχημα είναι να το κάνουμε όλοι μαζί — δημόσιοι φορείς, ιδιώτες, θεσμοί και επαγγελματίες — με σχέδιο, συνεργασία και πίστη στις δυνατότητές μας».
Από τη γεωπολιτική στο τοπικό όφελος
Το κοινό νήμα είναι σαφές: η ανάπτυξη του Έβρου πρέπει να βασιστεί στη συνεργασία όλων των φορέων — περιφέρειας, δήμων, επιχειρήσεων και πολιτών. Η στρατηγική θέση από μόνη της δεν αρκεί. Απαιτείται συντονισμένο σχέδιο για να μετατραπούν οι γεωπολιτικές και ενεργειακές εξελίξεις σε πραγματικό όφελος για την τοπική κοινωνία.
Η επόμενη μέρα για τον Έβρο και την Αλεξανδρούπολη είναι μια ευκαιρία να επαναπροσδιοριστεί το παραγωγικό μοντέλο της περιοχής: να αξιοποιήσει την ενέργεια, τη γεωργία, τον τουρισμό και τη γνώση για να δημιουργήσει σταθερές θέσεις εργασίας και να συγκρατήσει τον πληθυσμό.
Όπως επισήμαναν οι τοπικοί φορείς, «η ανάπτυξη δεν είναι υπόθεση της κεντρικής διοίκησης ή της αυτοδιοίκησης μόνο, αλλά κοινή υπόθεση επιχειρήσεων, φορέων και πολιτών». Με σχέδιο, συνέργειες και αποφασιστικότητα, ο Έβρος μπορεί να μετατραπεί σε μοχλό ανάπτυξης, σταθερότητας και προοπτικής — όχι μόνο για τη Θράκη, αλλά για ολόκληρη τη Βόρεια Ελλάδα και τη Νοτιοανατολική Ευρώπη.
