Οι μικρές και πολύ μικρές επιχειρήσεις, που αποτελούν το 99,6% της επιχειρηματικότητας στη χώρα, αντιμετωπίζουν αυξανόμενο κόστος, περιορισμένη ρευστότητα, πτώση ζήτησης και δυσκολίες πρόσβασης σε χρηματοδότηση.
Εστιάζοντας στη Βόρεια Ελλάδα, περιοχή με παράδοση σε μεταποίηση, εμπόριο και τουρισμό, εμφανίζει ανάμεικτη εικόνα. Κατέγραψε το υψηλότερο ποσοστό αύξησης κύκλου εργασιών (20,3%), ξεπερνώντας Αττική (16,9%) και νησιά Αιγαίου-Κρήτης (19,2%), αλλά ταυτόχρονα είχε από τα μεγαλύτερα ποσοστά μείωσης ζήτησης, παραγγελιών και ρευστότητας.
Πτώση δεικτών και αύξηση αβεβαιότητας
Ανάμεικτη εικόνα για τις μικρές επιχειρήσεις της Βόρειας Ελλάδας - Υψηλός τζίρος, χαμηλή ζήτηση και οι δυσκολίες
Η πτώση του Δείκτη Οικονομικού Κλίματος κατά 12 μονάδες αντανακλά ένα περιβάλλον πιέσεων:
Λειτουργικό κόστος: 89,6% των επιχειρήσεων πανελλαδικά κατέγραψαν αύξηση, μεσοσταθμικά κατά 37,6%.
Μείωση τζίρου: 50% δήλωσαν πτώση κύκλου εργασιών, αυξημένο ποσοστό από 38,4% το Β’ εξάμηνο 2024.
Ρευστότητα: Το 56,7% είδε επιδείνωση, με τις επιχειρήσεις χωρίς προσωπικό να εμφανίζουν το μεγαλύτερο πρόβλημα (64%).
Ο Δείκτης Προσδοκιών υποχώρησε στις 58,2 μονάδες, ενώ ο Δείκτης Αβεβαιότητας αυξήθηκε στις 37,5 μονάδες. Σημαντικό είναι ότι το 4,5% των επιχειρήσεων εκφράζει φόβο διακοπής δραστηριότητας στο άμεσο μέλλον, έναντι 2,5% το προηγούμενο εξάμηνο.
Βόρεια Ελλάδα: Μείωση σε ζήτηση και παραγγελίες
Στη Βόρεια Ελλάδα το 54,2% των επιχειρήσεων είδε μείωση ζήτησης, το 26,9% σταθερότητα και μόλις το 18,5% αύξηση. Στις παραγγελίες προς προμηθευτές, το 54,6% κατέγραψε μείωση, το 28,8% σταθερότητα και το 16,2% αύξηση.
Η εικόνα αυτή δείχνει ότι, παρά ορισμένες νησίδες ανάπτυξης, οι περισσότερες επιχειρήσεις πιέζονται από χαμηλή κατανάλωση και αυξημένα κόστη, ειδικά σε κλάδους λιανεμπορίου και εστίασης.
Τζίρος και κατανομή εσόδων
Στη Βόρεια Ελλάδα το 35,4% των επιχειρήσεων έχει ετήσιο τζίρο κάτω από 50.000 ευρώ, το 17% μεταξύ 50.000–100.000 ευρώ, το 24,7% μεταξύ 100.000–300.000 ευρώ, το 7,7% μεταξύ 300.000–500.000 ευρώ, το 5,5% μεταξύ 500.000–1 εκατ. ευρώ και μόλις το 6,6% ξεπερνά το 1 εκατ. ευρώ.
Παράλληλα, το 20,3% των επιχειρήσεων δήλωσε αύξηση τζίρου το πρώτο εξάμηνο, το υψηλότερο ποσοστό στη χώρα. Ωστόσο, η πλειοψηφία (54,2%) κατέγραψε μείωση, δείχνοντας ότι οι θετικές επιδόσεις συγκεντρώνονται σε λίγες, πιο ανθεκτικές επιχειρήσεις.
Ρευστότητα και τραπεζική χρηματοδότηση
Το 56,7% των επιχειρήσεων είδε μείωση ρευστότητας, το 30,7% σταθερότητα και μόλις το 11,7% αύξηση με βάση την έρευνα του ΙΜΕ ΓΣΕΒΕΕ. Μία στις δύο επιχειρήσεις πανελλαδικά έχει μηδενικά ή ελάχιστα ταμειακά διαθέσιμα. Η τραπεζική χρηματοδότηση παραμένει περιορισμένη: μόνο 17,1% των επιχειρήσεων ζήτησαν δάνειο την τελευταία τριετία, με 2 στις 3 να το λαμβάνουν. Το 83,2% των επενδύσεων χρηματοδοτήθηκε με ίδια κεφάλαια, αν και η τραπεζική συμμετοχή αυξήθηκε στο 7,5% από 1,9% το 2024.
Επενδύσεις: χαμηλά κεφάλαια, περιορισμένες δυνατότητες
Στη Βόρεια Ελλάδα, όπως και πανελλαδικά, το ποσοστό επιχειρήσεων που επένδυσαν έπεσε στο 29,2% από 32,2%. Από αυτές, το 17,6% επένδυσαν σε τεχνολογικό εξοπλισμό και ψηφιακές τεχνολογίες, το 15% σε μηχανολογικό εξοπλισμό, το 7,6% σε κτιριακές εγκαταστάσεις και το 4,5% σε εκπαίδευση προσωπικού.
Το 53,4% των επενδύσεων δεν ξεπέρασε τις 5.000 ευρώ, ενώ το 40,7% όσων δεν επένδυσαν δήλωσε ότι θα ήθελε αλλά δεν είχε κεφάλαια.
Απασχόληση και ελλείψεις προσωπικού
Το 10,1% των επιχειρήσεων αύξησε προσωπικό το πρώτο εξάμηνο του 2025, με τη μεταποίηση να εμφανίζει το υψηλότερο ποσοστό (12,2%). Για το δεύτερο εξάμηνο, όμως, οι εκτιμήσεις είναι αρνητικές: 7,6% αναμένει μείωση προσωπικού έναντι 6,5% που προβλέπει αύξηση.
Το 41,2% των επιχειρήσεων δηλώνει δυσκολία εύρεσης εργαζομένων με τις μεγαλύτερες ελλείψεις να αφορούν τεχνίτες και χειριστές μηχανημάτων (23,6%), ανειδίκευτο προσωπικό (16,2%), ειδικότητες εστίασης και τουρισμού (11,5%).
Ανά γεωγραφική περιοχή, οι μεγαλύτερες δυσκολίες στην εξεύρεση εργαζομένων καταγράφονται στα νησιά του Αιγαίου και την Κρήτη (48,5% έναντι 27,7% που δεν αντιμετωπίζει πρόβλημα), ακολουθούμενα από την Κεντρική Ελλάδα (42,2% έναντι του 28,9% των επιχειρήσεων που βρίσκει χωρίς δυσκολία προσωπικό) και την Αττική (41,1% έναντι 29,4%). Στη Βόρεια Ελλάδα, το ποσοστό των επιχειρήσεων που δηλώνει αντίστοιχο πρόβλημα είναι χαμηλότερο (36,9%) και μικρότερο από το ποσοστό των επιχειρήσεων που δεν έχει ζήτημα στην εύρεση προσωπικού (38%).
Τιμές και ληξιπρόθεσμες οφειλές
Στη Βόρεια Ελλάδα το 63,1% των επιχειρήσεων διατήρησε σταθερές τιμές προϊόντων το πρώτο εξάμηνο, το 26,9% τις αύξησε και το 9,6% τις μείωσε.
Όσον αφορά τις ληξιπρόθεσμες οφειλές, το 10,5% έχει μία οφειλή, το 5,8% δύο οφειλές και το 8,1% τρεις ή περισσότερες. Οι περισσότερες αφορούν εφορία (11,2%), πρώην ΟΑΕΕ (10,3%) και προμηθευτές (8,8%).
Ηλεκτρονικές πληρωμές και ψηφιακός μετασχηματισμός
Οι ηλεκτρονικές συναλλαγές καλύπτουν πλέον το 57,5% του τζίρου των μικρών επιχειρήσεων, έναντι μονοψήφιων ποσοστών πριν από δέκα χρόνια. Ωστόσο, οι μικρές επιχειρήσεις της Βόρειας Ελλάδας ζητούν μείωση προμηθειών POS και επιδοτούμενη εκπαίδευση για ψηφιακά εργαλεία, καθώς το κόστος συμμόρφωσης θεωρείται υψηλό.
Όπως αναφέρουν επιχειρηματίες της Θεσσαλονίκης στα Μακεδονικά Νέα, «παρά τις μεμονωμένες αυξήσεις τζίρου σε ορισμένους κλάδους, η πλειοψηφία των μικρών επιχειρήσεων λειτουργεί με το κόστος στα ύψη, μειωμένη κατανάλωση και περιορισμένη πρόσβαση σε χρηματοδότηση. Χωρίς ουσιαστικά εργαλεία ρευστότητας, μείωση ενεργειακού κόστους και στήριξη για επενδύσεις σε τεχνολογία και ανθρώπινο δυναμικό, πολλές επιχειρήσεις θα αναγκαστούν να περιορίσουν δραστηριότητες ή ακόμη και να βάλουν λουκέτο».
Προοπτικές και ανάγκες πολιτικής
Η ΓΣΕΒΕΕ από την πλευρά της, λαμβάνοντας υπόψη τις δυσκολίες του κλάδου, υπογραμμίζει την ανάγκη για στοχευμένα μέτρα ρευστότητας και μικροχρηματοδοτήσεις, μείωση ενεργειακού κόστους και ασφαλιστικών βαρών, κίνητρα για ψηφιακό μετασχηματισμό και εκπαίδευση προσωπικού, περιφερειακές πολιτικές για Μακεδονία και Θράκη, όπου οι αναπτυξιακές ανισότητες είναι εντονότερες.
Το πρώτο εξάμηνο 2025 δείχνει μια οικονομία δύο ταχυτήτων: λίγες εξωστρεφείς επιχειρήσεις στη Βόρεια Ελλάδα και πανελλαδικά επενδύουν και αναπτύσσονται, αλλά η πλειοψηφία αντιμετωπίζει ζητήματα όπως υψηλό κόστος, χαμηλή ζήτηση και περιορισμένη ρευστότητα. Χωρίς παρεμβάσεις σε ρευστότητα, ενεργειακό κόστος και χρηματοδότηση, οι μικρές επιχειρήσεις, σύμφωνα με την έρευνα, κινδυνεύουν να μείνουν στάσιμες στασιμότητα, με τη Βόρεια Ελλάδα να χρειάζεται στήριξη για να αξιοποιήσει τις αναπτυξιακές της δυνατότητες.
Σημειώνεται ότι στην έρευνα συμμετείχαν 1.000 μικρές και πολύ μικρές επιχειρήσεις σε όλη τη χώρα εκ των οποίων το 27,1% αφορούσε τη Βόρεια Ελλάδα.
