Η υπόθεση είχε παραπεμφθεί στη διεθνή Διαιτησία, ωστόσο οι δύο πλευρές κατόρθωσαν να καταλήξουν σε συμβιβασμό την περασμένη εβδομάδα, ένα βήμα πριν την απόφαση της Διαιτησίας.
Σύμφωνα με κυβερνητικές πηγές, η συμφωνία διασφαλίζει τη συνέχιση της προμήθειας ρωσικού φυσικού αερίου έως το 2026 με αναθεωρημένη τιμή, ενώ μηδενίζονται οι απαιτήσεις της Gazprom για ρήτρες «take or pay», συνολικής αξίας 440 εκατ. για τα έτη 2022, 2023 και 2024.
Η εξωδικαστική συμφωνία αξιολογείται από την αγορά ως εξαιρετικά θετική εξέλιξη, καθώς απομακρύνει τον κίνδυνο ενεργειακού σοκ και διασφαλίζει τη συνέχιση των προμηθειών με ευνοϊκούς όρους.
Παρότι η ΔΕΠΑ δεν είχε λόγους να αμφιβάλλει για το αποτέλεσμα της Διαιτησίας, επέλεξε να συμβιβαστεί με τη συναίνεση της ελληνικής κυβέρνησης, ώστε να αποφευχθεί η πλήρης διακοπή της προμήθειας ρωσικού φυσικού αερίου – ένα ενδεχόμενο που θα έθετε σε κίνδυνο την ενεργειακή επάρκεια της χώρας και θα αύξανε το κόστος μέσω αναγκαστικής προσφυγής σε ακριβότερο LNG.
Η Gazprom, η οποία δεν αναγνωρίζει αποφάσεις διεθνών διαιτητικών δικαστηρίων, θα ήταν νομικά εκτεθειμένη, αλλά πρακτικά ανέγγιχτη. Η ΔΕΠΑ, σε περίπτωση ευνοϊκής απόφασης, δεν θα μπορούσε να κατασχέσει περιουσιακά στοιχεία της Gazprom στην Ελλάδα, καθώς δεν υπάρχουν, ούτε να παρακρατήσει πληρωμές τρίτων.
Το μόνο εναλλακτικό σενάριο θα ήταν η μονομερής εκτέλεση της απόφασης μέσω συμψηφισμού, που πιθανότατα θα οδηγούσε την Gazprom σε άμεση διακοπή της τροφοδοσίας, όπως συνέβη και με την αυστριακή OMV τον Νοέμβριο του 2023.
Η επιλογή της διαπραγμάτευσης και του συμβιβασμού, αν και δύσκολη πολιτικά, επιτρέπει στη χώρα να διατηρήσει τη σταθερότητα στον τομέα του φυσικού αερίου σε μια ιδιαίτερα ευαίσθητη γεωπολιτικά περίοδο.
Παρότι οι λεπτομέρειες της συμφωνίας δεν έχουν δημοσιοποιηθεί, θεωρείται ότι πρόκειται για μια εξέλιξη αμοιβαία επωφελή. Η ΔΕΠΑ διασφαλίζει τη συνέχιση της προμήθειας φυσικού αερίου σε ανταγωνιστικές τιμές, ενώ η Gazprom διατηρεί παρουσία στην ελληνική αγορά. Η απόφαση για συμβιβασμό φαίνεται να ενισχύθηκε από την προοπτική αρνητικής έκβασης για τον ρωσικό ενεργειακό κολοσσό στη Διαιτησία της Σιγκαπούρης, όπου εκκρεμούσε η τελική απόφαση.
Υπενθυμίζεται ότι η ΔΕΠΑ είχε προσφύγει στη Διαιτησία ως απάντηση στις αξιώσεις της Gazprom για ρήτρες ύψους περίπου 400 εκατ. ευρώ, διεκδικώντας παράλληλα αναδρομική μείωση της τιμής προμήθειας φυσικού αερίου λόγω παραβίασης της σύμβασης.
Η σύμβαση της ΔΕΠΑ με τη Gazprom προβλέπει ετήσιο ανώτατο όριο 2 δισ. κυβικών μέτρων, από τα οποία η ελληνική εταιρεία απορροφά μέρος, ανάλογα με τις ανάγκες της αγοράς. Η απόφαση για προσφυγή στη Διαιτησία είχε ληφθεί τον Μάρτιο του 2024, έπειτα από μακρές και άκαρπες διαπραγματεύσεις. Η ΔΕΠΑ είχε κατηγορήσει τη ρωσική πλευρά για παραβίαση της σύμβασης, καθώς οι τιμές προμήθειας την περίοδο 2022-2023 ήταν σημαντικά υψηλότερες από τις συμφωνηθείσες.
Πηγή: Liberal/ Μαργαρίτα Ασημακοπούλου
