Το βραβείο παρέλαβαν ο εκτελεστικός πρόεδρος του οργανισμού, καθηγητής Δρ. Hermann Parzinger, και η γενική γραμματέας Sneška Quaedvlieg-Mihailović, για την πολύχρονη συμβολή της Europa Nostra στη διαφύλαξη της ευρωπαϊκής πολιτιστικής ταυτότητας και την προώθηση των αξιών της συνεργασίας, της αλληλεγγύης και της ενότητας.
Η τελετή πραγματοποιήθηκε με την υποστήριξη του δήμου Θεσσαλονίκης, παρουσία πλήθους Ευρωπαίων αξιωματούχων, πολιτικών, διπλωματών και προσωπικοτήτων των γραμμάτων και του πολιτισμού.
Κ. Τασούλας: «Η Ελλάδα υπήρξε και θα παραμείνει αφετηρία της ευρωπαϊκής ιδέας»
Κατά τον χαιρετισμό του, ο κ. Τασούλας ανέδειξε τον καθοριστικό ρόλο της Ελλάδας στη διαμόρφωση της ευρωπαϊκής ταυτότητας, τονίζοντας ότι «οι αξίες της δημοκρατίας, της αλληλεγγύης και της γόνιμης αλληλεπίδρασης των πολιτισμών είναι αυτές που κάνουν την Ευρώπη μοναδική».
«Σε αυτή την Ευρώπη, η Ελλάδα δεν μπορεί παρά να έχει κεντρικό ρόλο, όπως πάντοτε είχε και πάντοτε θα έχει - όχι απλώς ως μέλος της Ένωσης, αλλά ως αφετηρία της ίδιας της ευρωπαϊκής ιδέας. Η ιδρυτική πράξη της Ευρωπαϊκής Ένωσης πηγάζει από την Αρχαία Ελλάδα», υπογράμμισε ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας.
Αναφερόμενος στο έργο της Europa Nostra, επεσήμανε ότι «αποτελεί το μεγαλύτερο δίκτυο ΜΚΟ και φορέων στον χώρο της τέχνης και του πολιτισμού στην Ευρώπη, συμβάλλοντας εδώ και έξι δεκαετίες στην προστασία και ανάδειξη της πολιτιστικής κληρονομιάς ως θεμελιώδους στοιχείου της ευρωπαϊκής ταυτότητας».
Ο Πρόεδρος έκανε ειδική μνεία στην πρωτοβουλία «Τα 7 πιο επαπειλούμενα» (7 Most Endangered), που αναδεικνύει μνημεία και τοπία σε κίνδυνο, επισημαίνοντας ότι φέτος στο πρόγραμμα έχει ενταχθεί η Καστροπολιτεία της Μονεμβασιάς, ενώ κατά το παρελθόν έχουν συμπεριληφθεί μεταξύ άλλων η παλιά πόλη της Καστοριάς, τα νησιά του Αιγαίου και ο Κάμπος της Χίου.
«Το πολυετές και πολυσχιδές έργο της Europa Nostra δεν συμβάλει μόνο στην προστασία των μνημείων, των έργων τέχνης και των φυσικών τοπίων, αλλά υπερασπίζεται τις άυλες αξίες της συνεργασίας, της ανεκτικότητας και της βιώσιμης ανάπτυξης», σημείωσε, εκφράζοντας θερμά συγχαρητήρια στους εκπροσώπους του οργανισμού για την προσφορά τους.
Ο δήμαρχος Θεσσαλονίκης, Στέλιος Αγγελούδης, ανέφερε πως «στην πόλη της αδιάλειπτης ιστορικής και πολιτιστικής συνέχειας, το σταυροδρόμι Ανατολής και Δύσης».
«Η Θεσσαλονίκη υπήρξε πάντα μια μητρόπολη των Βαλκανίων, μια πόλη όπου η συνύπαρξη, η ανοχή και η κατανόηση βρίσκουν διαχρονικά φιλόξενο έδαφος», τόνισε, υπογραμμίζοντας τον ρόλο της πόλης ως σημείου δημιουργικής συνάντησης πολιτισμών.
Ο δήμαρχος συνεχάρη τον πρόεδρο του Ιδρύματος Θεοφανώ, Σταύρο Ανδρεάδη, «για τη συνεπή και κοπιώδη προσπάθεια που καταβάλλει εδώ και έξι χρόνια, ώστε η δυναμική και ο πλουραλισμός της πολυπολιτισμικής Θεσσαλονίκης να γίνουν κτήμα όλου του κόσμου».
Οι χαιρετισμοί και οι παρευρισκόμενοι
Χαιρετισμούς απηύθυναν ο πρόεδρος της Διοικούσας Επιτροπής του Ιδρύματος Θεοφανώ, Σταύρος Ανδρεάδης, ο οποίος χαρακτήρισε τη βράβευση «μια λαμπρή πανευρωπαϊκή πρωτοβουλία, γεννημένη στην καρδιά της Ευρώπης, χάρη στον οραματιστή Herman Van Rompuy», καθώς και ο ίδιος ο Van Rompuy, που τόνισε τη σημασία του διαλόγου και της συμφιλίωσης μέσα από την πολιτιστική κληρονομιά.
Σε μήνυμά της, η πρόεδρος της Europa Nostra, Cecilia Bartoli, υπογράμμισε ότι «τίποτα δεν ενώνει τους Ευρωπαίους περισσότερο από την κοινή πολιτιστική τους κληρονομιά - έναν θησαυρό που λειτουργεί ως αστείρευτη πηγή δημιουργικότητας και έμπνευσης».
Η ιστορία του θεσμού
Το Βραβείο «Αυτοκράτειρα Θεοφανώ» θεσπίστηκε το 2019 από το Ίδρυμα Θεοφανώ, με στόχο να αναδεικνύει προσωπικότητες και πρωτοβουλίες που προωθούν τον ευρωπαϊκό διάλογο και τις διαχρονικές αξίες της συνεργασίας, της παιδείας και του πολιτισμού.
Από το 2020 μέχρι σήμερα έχουν τιμηθεί, μεταξύ άλλων, το πρόγραμμα Erasmus, οι δημιουργοί του πρώτου εμβολίου κατά της COVID-19 Δρ. Uğur Şahin και Δρ. Özlem Türeci, ο μαέστρος Daniel Barenboim, τα Ηνωμένα Έθνη και ο Γενικός Γραμματέας António Guterres, καθώς και τα Special Olympics.
Φέτος, η βράβευση της Europa Nostra αναγνωρίζει την εξαιρετική συμβολή της στη διαφύλαξη και προώθηση της ευρωπαϊκής πολιτιστικής κληρονομιάς ως πυλώνα ενότητας, ταυτότητας και βιώσιμης ανάπτυξης.
Την εκδήλωση τίμησαν με την παρουσία τους, μεταξύ άλλων, ο πρόεδρος της Συμβουλευτικής Επιτροπής και επίτιμος πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Herman Van Rompuy, η πρώην πρόεδρος της Φινλανδίας Tarja Halonen, η πρώην πρόεδρος της Ιρλανδίας Mary McAleese, ο Sir Ivan Rogers, η Maria Luisa Poncela, καθώς και οι Έλληνες αξιωματούχοι Κωνσταντίνος Γκιουλέκας, Σταύρος Καλαφάτης, Άννα Ευθυμίου, ο δήμαρχος Θεσσαλονίκης Στέλιος Αγγελούδης και η περιφερειάρχης Κεντρικής Μακεδονίας Αθηνά Αηδονά.
