Ο κ. Vago ανέλυσε τις διεθνείς τάσεις, τις προοπτικές της ελληνικής αγοράς, τα περιθώρια περαιτέρω ανάπτυξης, αλλά και τις επιπτώσεις που μπορεί να έχουν τα νέα τέλη στον τουρισμό κρουαζιέρας, με αφορμή το συνέδριο ‘’Reimagine Tourism’’ για την προώθηση ενός βιώσιμου και ανθεκτικού μοντέλου τουριστικής ανάπτυξης στην Ελλάδα που θα πραγματοποιηθεί στις 18 και 19 Νοεμβρίου 2025 στον Φάρο του Κέντρου Πολιτισμού Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος.
Συνέντευξη στον Νίκο Ταμπακόπουλο
1) Ποιες είναι οι προοπτικές της κρουαζιέρας σε παγκόσμιο επίπεδο;
Η παγκόσμια βιομηχανία κρουαζιέρας βρίσκεται σε τροχιά ισχυρής και διαρκούς ανάπτυξης, επιβεβαιώνοντας το δυναμικό της ρόλο στο διεθνή τουρισμό. Το 2024, πάνω από 34,6 εκατομμύρια επιβάτες ταξίδεψαν με κρουαζιερόπλοια σε όλο τον κόσμο, μια αύξηση της τάξης του 9% σε σχέση με το 2023. Η δραστηριότητα αυτή δημιούργησε οικονομικό αποτύπωμα 168,6 δισεκατομμυρίων δολαρίων, στηρίζοντας 1,6 εκατομμύρια θέσεις εργασίας και αποδίδοντας 56,9 δισεκατομμύρια δολάρια σε μισθούς.
Στην Ευρώπη, ο κλάδος δημιούργησε συνολική οικονομική συνεισφορά ύψους €55,3 δισ., υποστήριξε 440.000 θέσεις εργασίας και κατέβαλε €16,8 δισ. σε μισθούς, ενώ 8,2 εκατομμύρια επιβάτες επιβιβάστηκαν από ευρωπαϊκά λιμάνια, σύμφωνα με τη νεότερη μελέτη της CLIA Ευρώπης (Παγκόσμια Ένωση Εταιρειών Κρουαζιέρας). Παρότι τα ταξίδια κρουαζιέρας αντιπροσωπεύουν λιγότερο από το 3% του συνολικού διεθνούς τουρισμού, ο οικονομικός τους αντίκτυπος είναι δυσανάλογα υψηλός, δημιουργώντας αξία και απασχόληση σε ένα ευρύ επαγγελματικό φάσμα, από τα λιμάνια και τα ναυπηγεία μέχρι τη φιλοξενία και το λιανεμπόριο.
Η συνεχής αυτή ανάπτυξη αντανακλά την ανθεκτικότητα του κλάδου, τις διαρκείς επενδύσεις σε νέα, περιβαλλοντικά προηγμένα πλοία και τη διαρκώς αυξανόμενη ελκυστικότητα της κρουαζιέρας ως πολυδιάστατης εμπειρίας ταξιδιού που συνδυάζει άνεση, πολιτιστική ανακάλυψη και βιωσιμότητα. Οι μακροπρόθεσμες προοπτικές παραμένουν θετικές, καθώς νέοι προορισμοί και homeports (λιμάνια επι / αποβίβασης) αναδύονται, προσφέροντας στους ταξιδιώτες περισσότερες επιλογές και στις τοπικές οικονομίες νέες ευκαιρίες ανάπτυξης, τόσο σε παγκόσμιο όσο και ευρωπαϊκό επίπεδο.
2) Πώς αξιολογείτε τις υποδομές στην Ελλάδα και ποιες είναι οι προϋποθέσεις για την ενίσχυση της κρουαζιέρας στη χώρα;
Η Ελλάδα κατέχει εξέχουσα θέση στο μεσογειακό χάρτη της κρουαζιέρας, λειτουργώντας τόσο ως κορυφαίος παγκόσμιος προορισμός όσο και ως στρατηγικός κόμβος για την Ανατολική Μεσόγειο. Παρά τον πλούτο της γεωγραφίας της και το μεγάλο πλήθος κατάλληλων λιμανιών, το 55% των συνολικών προσεγγίσεων κρουαζιερόπλοιων εξακολουθεί να συγκεντρώνεται σε μόλις τρία λιμάνια: Πειραιά, Σαντορίνη και Μύκονο, γεγονός που αναδεικνύει την ανάγκη για αναβάθμιση των υποδομών και μία πιο ισόρροπη γεωγραφική κατανομή προορισμών κρουαζιέρας.
Το Τμήμα Κρουαζιέρας του Ομίλου MSC έχει ισχυρούς δεσμούς με την Ελλάδα. Μόνο για το 2025, προγραμματίζουμε πάνω από 500 προσεγγίσεις σε περισσότερα από 20 λιμάνια και νησιά, με δραστηριότητα καθ’ όλη τη διάρκεια του έτους. Για να διατηρηθεί αυτή η δυναμική και να ανοίξουν νέες προοπτικές ανάπτυξης, είναι απαραίτητη η βελτίωση των υποδομών και η αποτελεσματική διαχείριση των επισκεπτών.
Η εισαγωγή του ψηφιακού συστήματος κατανομής θέσεων ελλιμενισμού στη Σαντορίνη έχει ήδη αποδείξει ότι τα έξυπνα εργαλεία διαχείρισης μπορούν να μειώσουν δραστικά τη συμφόρηση και να βελτιώσουν τις ροές επισκεπτών. Η εφαρμογή τέτοιων συστημάτων και σε άλλα λιμάνια, σε συνδυασμό με στοχευμένες επενδύσεις σε λιμενικές εγκαταστάσεις, παροχή ρεύματος από τη ξηρά (shore power), συνδέσεις μεταφορών και υποδομές ασφάλειας, θα επιτρέψει σε περισσότερους προορισμούς να υποδέχονται επισκέπτες κρουαζιέρας, εξασφαλίζοντας παράλληλα υψηλή ποιότητα υπηρεσιών και οφέλη για τις τοπικές κοινότητες.
Για να επιτευχθεί αυτό με συντονισμένο και δομημένο τρόπο, η Ελλάδα θα ωφεληθεί σημαντικά από μια εθνική στρατηγική για την κρουαζιέρα, που θα φέρει σε συνεργασία τους φορείς τουρισμού, ναυτιλίας και λιμενικών αρχών. Μια τέτοια στρατηγική θα βοηθήσει στην ορθολογική αξιοποίηση της χωρητικότητας, στη διαφοροποίηση των προορισμών και στη δικαιότερη κατανομή του οικονομικού οφέλους σε όλη τη χώρα. Είμαστε έτοιμοι να συνεργαστούμε με όλους τους ελληνικούς φορείς για την ανάπτυξη ενός μοντέλου που προάγει τόσο την ευημερία των τοπικών κοινοτήτων όσο και τη βιώσιμη ανάπτυξη του τουρισμού.
3) Ορισμένες χώρες επιβάλλουν φόρους στην κρουαζιέρα. Μειώνουν αυτά τα μέτρα τις προοπτικές της κρουαζιέρας;
Τα τελευταία χρόνια, αρκετές χώρες έχουν εισαγάγει νέα τέλη ή φόρους για τους επισκέπτες κρουαζιέρας, με σημαντικές διαφορές στις προσεγγίσεις τους. Προβλήματα προκύπτουν όταν οι κρουαζιέρες επιβαρύνονται με δυσανάλογα μέτρα, τα οποία δεν ανταποκρίνονται στις ευρύτερες ανάγκες διαχείρισης του τουρισμού.
Το παράδειγμα της Βενετίας είναι χαρακτηριστικό: περιοριστικές πολιτικές που στοχεύουν αποκλειστικά τον τομέα της κρουαζιέρας οδήγησαν τα πλοία να προσεγγίζουν εναλλακτικά λιμάνια, χωρίς να αντιμετωπίζονται οι ευρύτερες προκλήσεις διαχείρισης των επισκεπτών της πόλης. Αυτό καταδεικνύει ότι τα βιώσιμα αποτελέσματα απαιτούν ισορροπημένες και ολιστικές στρατηγικές, και όχι μέτρα που απομονώνουν και στοχοποιούν μόνο ένα κλάδου του τουρισμού.
Στην Ελλάδα, το πρόσφατα επιβληθέν τέλος για την κρουαζιέρα μπορεί να αποβεί θετικό, εφόσον εφαρμόζεται με πλήρη διαφάνεια και επανεπενδύεται απευθείας σε υποδομές λιμανιών, διαχείριση ροών επισκεπτών, συστήματα ασφάλειας και προώθηση των προορισμών. Με αυτόν τον τρόπο, η χρέωση θα μπορούσε να βοηθήσει στη διαφοροποίηση των προορισμών, στη μείωση της πίεσης σε Σαντορίνη και Μύκονο και στην ενίσχυση της ανάπτυξης νέων, αναδυόμενων λιμανιών.
Ωστόσο, η εμπειρία δείχνει ότι η επιβολή υψηλών τελών στους επισκέπτες κρουαζιέρας μπορεί να έχει αρνητικές συνέπειες στις δαπάνες τους στη στεριά. Στη Μύκονο, για παράδειγμα, οι επισκέπτες κρουαζιέρας ξοδεύουν κατά μέσο όρο 107 € ανά άτομο στη στεριά, στηρίζοντας χιλιάδες μικρές επιχειρήσεις και σχεδόν 3.000 τοπικές θέσεις εργασίας. Εάν μια οικογένεια τεσσάρων ατόμων υποχρεωθεί να πληρώσει 80€ μόνο για να αποβιβαστεί, αυτό το ποσό ενδεχομένως να μην αξιοποιηθεί στις τοπικές επιχειρήσεις και κοινότητες.
Για τον λόγο αυτό, υποστηρίζουμε τα τέλη μόνο όταν εντάσσονται σε ένα συνεργατικό και διαφανές πλαίσιο, που κατευθύνει τα έσοδα πίσω σε υποδομές και ανάπτυξη των προορισμών. Είτε πρόκειται για αναβάθμιση λιμανιών, ψηφιακά συστήματα κατανομής θέσεων ελλιμενισμού, νέες συγκοινωνιακές συνδέσεις ή διεθνή προώθηση, η επανεπένδυση ενισχύει την ανταγωνιστικότητα και διασφαλίζει τη συνεχή αύξηση της ζήτησης στον τουρισμό.
Εξίσου σημαντική τέλος, είναι και η σταθερή προωθητική υποστήριξη από το Υπουργείο Τουρισμού και τον Ελληνικό Οργανισμό Τουρισμού, ειδικά για την ανάδειξη νέων προορισμών σε μεγάλες διεθνείς εκθέσεις τουρισμού. Με ισορροπημένες πολιτικές, διαφανή επανεπένδυση και ενεργή προώθηση, τα οφέλη της κρουαζιέρας μπορούν να διαχυθούν ευρέως και να συμβάλουν με βιώσιμο τρόπο στην ανάπτυξη της ελληνικής οικονομίας.
Πηγή: Liberal.gr/Νίκος Ταμπακόπουλος
