Σύμφωνα με τη νομοθεσία το ανάλογο Προεδρικό Διάταγμα προβλέπει ότι:
- Η αλίευση αστακών απαγορεύεται κατά το χρονικό διάστημα από 1η Σεπτεμβρίου έως και 31η Δεκεμβρίου.
- Απαγορεύεται παντελώς η αλιεία και η πώληση αστακών, βάρους ανά τεμάχιο μικρότερου των τετρακοσίων είκοσι (420) γραμμαρίων
- Απαγορεύεται η αλιεία, εμπορία και πώληση αυγομένων αστακών. Σε περίπτωση που αλιευθούν τέτοια άτομα επιβάλλεται η άμεση απελευθέρωσή τους στη θάλασσα ακόμη κι αν η αλίευση δεν έλαβε χώρα κατά την περίοδο της αλιευτικής απαγόρευσης.
Η νομοθεσία όμως δεν τηρείται από όλους και αυτές οι εξαιρέσεις όπως προκύπτει από τα επιστημονικά δεδομένα κάνουν αρκετή ζημιά στην επάρκεια του είδους και συνεπώς στη θαλάσσια βιοποικιλότητα.
Πριν από λίγες εβδομάδες αναρτήθηκε στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης φωτογραφία που απεικονίζει αλιευμένο αστακό στην Κάλυμνο με εμφανή παρουσία αυγών.
Όπως εξηγεί μιλώντας στα Μακεδονικά Νέα ο θαλάσσιος βιολόγος και εξωτερικός συνεργάτης του Πολυτεχνείου Κρήτης Δρ. Θόδωρος Καμπούρης πρόκειται για διπλή παρανομία, καθώς η ψαριά είχε πραγματοποιηθεί μετά την 1η Σεπτεμβρίου, όπου τίθεται σε ισχύ το απαγορευτικό και επιπλέον οι αστακοί έχουν αυγά, οπότε έπρεπε να πεταχτούν στη θάλασσα.
Ο Δρ. Καμπούρης εκτιμά ότι πρέπει να γίνει μία στοχευμένη αλλαγή της νομοθεσίας με βάση τα υπάρχοντα επιστημονικά δεδομένα.
Περίπου στις 15 Αυγούστου αρχίζει η έντονη απόθεση αυγών, συνεπώς το χρονικό πλαίσιο του απαγορευτικού δεν είναι αντιπροσωπευτικό των αναγκών του είδους.
«Αυτή τη στιγμή ο αστακός χαρακτηρίζεται ως τρωτό είδος, είναι ενταγμένο στην κόκκινη λίστα, προστατεύεται από προεδρικό διάταγμα και βρίσκεται στα είδη προτεραιότητας της ΕΕ στη Μεσόγειο θάλασσα. Ξέρουμε ότι αν αυτά τα είδη πηγαίνουν καλά και οι θάλασσές μας πηγαίνουν καλά γιατί ζουν σε ιδιαίτερα ευαίσθητα οικοσυστήματα και η παρουσία τους αντανακλά την υγεία του οικοσυστήματος» αναφέρει.
Το συμβάν στην Κάλυμνο δεν είναι μεμονωμένο και σύμφωνα με τον ίδιο έχει να κάνει με την υψηλή ζήτηση του είδους.
«Ένα αλίευμα το οποίο μπορεί να ξεπεράσει και τα 90 ευρώ το κιλό προφανώς είναι περιζήτητο» λέει.
«Πρέπει να γίνει μια πιο ενδελεχής και ανοιχτή επιστημονική έρευνα, να δούμε αν αυτό γίνεται και σε άλλες περιοχές και ποια θαλάσσια είδη αφορά συγκεκριμένα» συμπληρώνει.
Αναφορικά με τη συμπεριφορά των αλιέων και τη συμμόρφωση τους στους κανονισμούς ο κ. Καμπούρης διευκρινίζει ότι οι επιστήμονες συναντούν συνεργάσιμους, ευαισθητοποιημένους επαγγελματίες αλλά και ασυνείδητους που ενδιαφέρονται κυρίως για το κέρδος.
Όπως γνωστοποιεί, τις ίδιες αθέμιτες πρακτικές συναντάμε και σε άλλα θαλάσσια είδη, τα οποία ψαρεύονται σε ακατάλληλο μέγεθος. Για παράδειγμα, τόνοι σε μέγεθος κολιού στα ράφια των σούπερ μάρκετ.
Και η απειλή των θαλάσσιων ειδών δεν σταματά εκεί.
Σύμφωνα με τον θαλάσσιο βιολόγο το πιο χαρακτηριστικό παράδειγμα αφανισμού θαλάσσιου είδους αποτελεί η Πίνα του Θερμαϊκού (Pinna nobilis), το μεγαλύτερο δίθυρο μαλάκιο της Μεσογείου, το οποίο αντιμετωπίζει πολυάριθμες ανθρωπογενείς απειλές όπως η παράνομη αλιεία και η καταστροφή των οικοσυστημάτων που ζει.
Επιπλέον σημαντική απειλή του συγκεκριμένου είδους αποτελεί η έξαρση του παράσιτου Haplosporidum pinnae, το οποίο προσβάλει την Πίνα και αφανίζει ολόκληρους πληθυσμούς.
«Η ισχύουσα νομοθεσία για την απαγόρευση αλιείας αστακών είναι αρκετά παλαιωμένη όσον αφορά την εποχικότητα και τα ελάχιστα μεγέθη των ψαριών. Δεν υπάρχει επαρκής έρευνα για όλα τα είδη, ώστε να γνωρίζουμε τα αποθέματα και τις αναπαραγωγικές περιόδους τους, οι οποίες λόγω της κλιματικής αλλαγής έχουν επηρεαστεί (σ.σ. αύξηση θερμοκρασίας της θάλασσας)» τονίζει από πλευράς της η Ζηνοβία Εργά, μέλος της περιβαλλοντικής οργάνωσης «Ωκεανίδες», η οποία γνωστοποίησε το συμβάν στην Κάλυμνο.
«Ένα πολύ μεγάλο πρόβλημα δημιουργείται από την ανεξέλεγκτη αλιεία των ερασιτεχνών και των παρανόμων ψαράδων» εκτιμά η ίδια.
Η κα. Εργά επεσήμανε τέλος ότι πρέπει να «τρέξουν» καμπάνιες εκπαίδευσης και ενημέρωσης ώστε οι καταναλωτές να είναι εξίσου ευαισθητοποιημένοι σχετικά με την εποχικότητα των θαλάσσιων ειδών.
*Τις φωτογραφίες παραχώρησαν στα Μακεδονικά Νέα ο Θόδωρος Καμπούρης και η Ζηνοβία Εργά
