Σε μια περίοδο κατά την οποία η Πληροφορική δεν αποτελεί απλώς έναν επιστημονικό κλάδο, αλλά την κινητήρια δύναμη της σύγχρονης κοινωνίας και οικονομίας, η ανάγκη για ισχυρά πανεπιστημιακά τμήματα που μπορούν να παράγουν γνώση, έρευνα και ανθρώπινο δυναμικό υψηλής αξίας, είναι πιο επιτακτική από ποτέ. Το Τμήμα Πληροφορικής του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης έχει καταφέρει, μέσα σε λίγο περισσότερο από τρεις δεκαετίες, να τοποθετηθεί στον πυρήνα αυτής της μετάβασης και να αφήσει ένα καίριο αποτύπωμα.
Με διακρίσεις που το φέρνουν σταθερά ανάμεσα στα κορυφαία τμήματα Πληροφορικής διεθνώς, συμμετοχή σε σημαντικά ερευνητικά έργα και μηδενική ανεργία αποφοίτων, το Τμήμα αποτελεί μια ξεχωριστή περίπτωση πανεπιστημιακής επιτυχίας. Καθοριστικό ρόλο σε αυτό παίζει η σύνδεσή του με την αγορά εργασίας τη στιγμή που Ελληνικές και διεθνείς εταιρείες τεχνολογίας στρέφονται πλέον με ιδιαίτερο ενδιαφέρον στη Θεσσαλονίκη για πρόσβαση σε νέο επιστημονικό δυναμικό.
Την ίδια στιγμή, η πόλη εξελίσσεται ραγδαία σε ένα ισχυρό τεχνολογικό hub, προσελκύοντας πολυεθνικές κολοσσούς και επενδύσεις που δημιουργούν ένα περιβάλλον καινοτομίας. Στο επίκεντρο αυτής της αλλαγής βρίσκονται οι νέοι επιστήμονες που αποφοιτούν από το Τμήμα, στελεχώνοντας κρίσιμες θέσεις στην Ελλάδα και στο εξωτερικό, ενώ πολλοί επιστρέφουν ως ακαδημαϊκοί για να μεταφέρουν τη γνώση στη νέα γενιά.
Με αφορμή αυτή τη δυναμική πορεία, o Καθηγητής και Πρόεδρος του Τμήματος Πληροφορικής του ΑΠΘ, Γιώργος Παπαδημητρίου, μιλάει στα Μακεδονικά Νέα για τη διαδρομή του Τμήματος, τη διεθνή αναγνώριση, τις επαγγελματικές προοπτικές των φοιτητών, την έρευνα και τις συνεργασίες με την αγορά.
Ακολουθεί το πλήρες κείμενο της συνέντευξης του κ. Γιώργου Παπαδημητρίου, στον Αλέξανδρο Αλεξιάδη
Κύριε Παπαδημητρίου, πώς έχει εξελιχθεί το Τμήμα Πληροφορικής από την ίδρυσή του έως σήμερα;
Το Τμήμα Πληροφορικής του ΑΠΘ, μέσα από την πολυετή πορεία του, από την ίδρυσή του το 1991 μέχρι σήμερα, έχει συμβάλλει σημαντικά στην επιστημονική δραστηριότητα και την τεχνολογική ανάπτυξη της χώρας. Όταν το Τμήμα μας ιδρύθηκε, η Πληροφορική ήταν μια νέα επιστήμη, πολλά υποσχόμενη. Σήμερα, είναι μια ώριμη επιστήμη και τολμώ να πω πως σε μεγάλο βαθμό έχει διαμορφώσει τον ψηφιακό κόσμο στον οποίο ζούμε. Αντίστοιχη είναι και η πορεία του Τμήματος μας. Από τα 6 αρχικά μέλη ΔΕΠ, έχει φτάσει σήμερα να έχει 31 καθηγητές.
Ποια είναι η θέση και η αναγνώριση του Τμήματος σε διεθνές επίπεδο;
Το Τμήμα στοχεύει στην Αριστεία και βρίσκεται σταθερά ψηλά στις διεθνείς λίστες κατάταξης των Πανεπιστημίων. Ο οίκος αξιολόγησης QS κατατάσσει το ΑΠΘ για το 2025 στις θέσεις 301-350 παγκοσμίως στο πεδίο «computer science and information systems». Επίσης, 12 καθηγητές του Τμήματος (10 εν ενεργεία και 2 αφυπηρετήσαντες) περιλαμβάνονται στο 2% των κορυφαίων επιστημόνων παγκοσμίως με βάση το σύνολο της σταδιοδρομίας τους, σύμφωνα με τη λίστα «World's top 2% scientists list 2024» (Stanford/Elsevier).
Πόσο σημαντικές είναι οι διεθνείς συνεργασίες για το Τμήμα και με ποιους φορείς αναπτύσσονται;
Δίδεται έμφαση στις διεθνείς συνεργασίες, τόσο στο πλαίσιο της συμμετοχής του στον ευρωπαϊκό οργανισμό Informatics Europe στον οποίο συμμετέχουν πανεπιστημιακά τμήματα και ερευνητικά ινστιτούτα που δραστηριοποιούνται στον χώρο της Πληροφορικής, όσο και στο πλαίσιο διμερών συμφωνιών με Πανεπιστήμια και φορείς του εξωτερικού. Επίσης, σημαντικές διεθνείς συνεργασίες έχουν αναπτυχθεί και σε επίπεδο μελών του Τμήματος, μέσω της συμμετοχής τους σε Διεθνή Ερευνητικά Προγράμματα.
Ποια θεωρείτε ότι είναι τα βασικά στοιχεία που καθιστούν το Τμήμα ελκυστικό στους φοιτητές και στην αγορά εργασίας;
Τόσο το ερευνητικό, όσο και το εκπαιδευτικό έργο που παρέχει το Τμήμα είναι υψηλού επιπέδου. Θα έλεγα μάλιστα ότι το έργο αυτό αναγνωρίζεται τόσο από τους υποψήφιους φοιτητές με την υψηλή βάση εισαγωγής, όσο και από την αγορά εργασίας με τη μηδενική ανεργία των αποφοίτων μας. Είναι χαρακτηριστικό ότι το Τμήμα Πληροφορικής του ΑΠΘ έχει την υψηλότερη βάση εισαγωγής ανάμεσα σε 15 Τμήματα Πληροφορικής που λειτουργούν στη χώρα μας.
Στο Τμήμα λειτουργούν τρεις τομείς και έξι ερευνητικά εργαστήρια που καλύπτουν το σύνολο των ειδικοτήτων της Πληροφορικής, συμπεριλαμβάνοντας σύγχρονες επιστημονικές κατευθύνσεις, όπως: Διαχείριση Δεδομένων και Ιστού, Δίκτυα Επικοινωνιών και Ασφάλεια Συστημάτων, Επιστημονική Υπολογιστική, Ρομποτική-Αυτόνομα Συστήματα, Τεχνητή Νοημοσύνη, Τεχνολογίες Λογισμικού, Τεχνολογίες Μάθησης, Υπολογιστικά και Επικοινωνιακά Συστήματα και Ψηφιακά Μέσα-Υπολογιστική Νοημοσύνη. Επίσης, προωθεί τόσο ερευνητικά, όσο και εκπαιδευτικά, νέες περιοχές όπως τα Βιολογικά Νανοδίκτυα, η Βιοπληροφορική, η Κβαντική Υπολογιστική, η Ρομποτική και η Φωτονική.
Πώς έχουν εξελιχθεί οι απόφοιτοι του Τμήματος και ποια είναι η συμβολή τους στην κοινωνία και στην ανάπτυξη της χώρας;
Μέχρι σήμερα έχουν αποφοιτήσει από το Τμήμα χιλιάδες επιστήμονες Πληροφορικής που έχουν συνεισφέρει τα μέγιστα στον ψηφιακό μετασχηματισμό της Βόρειας Ελλάδας και της χώρας γενικότερα. Οι απόφοιτοι μας στελεχώνουν σήμερα σημαντικές θέσεις στον Ιδιωτικό και στο Δημόσιο Τομέα, ενώ αρκετοί από αυτούς είναι ήδη καθηγητές πανεπιστημίου και εκπαιδεύουν τη νέα γενιά επιστημόνων Πληροφορικής.
Τι δυνατότητες προσφέρει το Τμήμα για μεταπτυχιακές και διδακτορικές σπουδές και πώς αξιολογείται η ποιότητα των διδακτόρων του;
Προσφέρονται πέντε προγράμματα μεταπτυχιακών σπουδών σε ειδικότητες όπως: Δίκτυα Επικοινωνιών και Ασφάλεια Συστημάτων, Επιστήμη Δεδομένων και Παγκόσμιου Ιστού, Τεχνητή Νοημοσύνη, Τεχνολογίες Διαδραστικών Συστημάτων και Ψηφιακά Μέσα-Υπολογιστική Νοημοσύνη. Επίσης το Τμήμα συμμετέχει και σε Διατμηματικά Προγράμματα Μεταπτυχιακών Σπουδών.
Το Τμήμα δίνει τη δυνατότητα εκπόνησης διδακτορικών σπουδών για την απόκτηση Διδακτορικού Διπλώματος στην Πληροφορική. Στη διάρκεια λειτουργίας του, το Τμήμα έχει απονείμει τον τίτλο σε 221 διδάκτορες. Πολλοί από αυτούς είναι ήδη Καθηγητές Πανεπιστημίου στην Ελλάδα και στο εξωτερικό. Η εκλογή σημαντικού αριθμού διδακτόρων του Τμήματος μας σε θέσεις καθηγητών σε άλλα Πανεπιστήμια, αποτελεί σημαντική μετρική που υποδηλώνει την επιστημονική τους ποιότητα και κατ’ επέκταση, την ποιότητα του Τμήματος που τους ανέδειξε.
Ποια είναι η σχέση του Τμήματος με την έρευνα και ποια κοινωνική επίδραση έχουν τα ερευνητικά του προγράμματα;
Το Τμήμα Πληροφορικής συμμετέχει σε δεκάδες ερευνητικά προγράμματα. Μόνο μέσα στο 2022 πραγματοποιήθηκε στο Τμήμα μας χρηματοδοτούμενη έρευνα ύψους 5,2 εκατομμυρίων ευρώ, γεγονός που έφερε το Τμήμα Πληροφορικής, σε ότι αφορά τη χρηματοδοτούμενη έρευνα, 3ο σε όλο το ΑΠΘ σε απόλυτες τιμές και 2ο ανά μέλος ΔΕΠ (σε 41 Τμήματα του ΑΠΘ). Αρκετά από τα προγράμματα αυτά έχουν σημαντικό κοινωνικό αντίκτυπο και αφορούν την κυβερνοασφάλεια, την πρόληψη δασικών πυρκαγιών, τον εντοπισμό ελλείψεων στην αγορά εργασίας, την ηθική χρήση της ψηφιακής τεχνολογίας, τα αυτόνομα οχήματα και τη χρήση τεχνητής νοημοσύνης στους τομείς της υγείας, της βιώσιμης ανάπτυξης, της αντιμετώπισης φυσικών καταστροφών και της καινοτομίας.
Πώς έχει συμβάλει η Θεσσαλονίκη στην ανάπτυξη ενός δυναμικού οικοσυστήματος τεχνολογίας και ποια είναι η σύνδεση με το Τμήμα;
Η Θεσσαλονίκη έχει μετατραπεί τα τελευταία χρόνια σε ελκυστικό HUB ψηφιακών τεχνολογιών, καθώς συρρέουν σε αυτήν εταιρείες διεθνούς εμβέλειας. Το ότι όλες αυτές οι εταιρείες απασχολούν αποφοίτους του Τμήματός μας, αποδεικνύει την εμπιστοσύνη που δείχνουν στο Τμήμα μας, εταιρείες κολοσσοί που ειδικεύονται στις νέες τεχνολογίες, αλλά και άλλες εταιρείες, τόσο ελληνικές όσο και ξένες, που έχουν εγκατασταθεί στην πόλη μας.
Με ποιους τρόπους το Τμήμα στηρίζει τους φοιτητές στην επαγγελματική τους αποκατάσταση;
Προσπαθούμε να είμαστε σε επαφή με τις εταιρίες και να προωθούμε τη συνεργασία μαζί τους. Όπως ήδη αναφέρθηκε, απόφοιτοι του Τμήματος μας έχουν σχεδόν μηδενικό ποσοστό ανεργίας και οι περισσότεροι αμείβονται με ικανοποιητικές αποδοχές. Μάλιστα, αρκετοί από τους φοιτητές μας ξεκινούν να εργάζονται πριν ακόμη ολοκληρώσουν τις σπουδές τους. Παρόλα αυτά, το Τμήμα μας διοργανώνει συχνά ημερίδες καριέρας με στόχο τη σύνδεση των φοιτητών και των αποφοίτων του Τμήματος με την αγορά εργασίας. Στις ημερίδες αυτές, στελέχη των εταιριών παρουσιάζουν τις εταιρίες τους και τις επαγγελματικές ευκαιρίες που αυτές προσφέρουν στους αποφοίτους του Τμήματος μας. Σε αρκετές περιπτώσεις οι εταιρίες πραγματοποιούν και συνεντεύξεις με φοιτητές μας στο πλαίσιο των ημερίδων αυτών.
Ποιοι είναι οι τρόποι με τους οποίους το Τμήμα φροντίζει να ευθυγραμμίζεται με τις ανάγκες της αγοράς εργασίας και της βιομηχανίας τεχνολογίας;
Το Τμήμα μας έχει συστήσει Συμβουλευτική Επιτροπή αποτελούμενη από διευθυντικά στελέχη Εταιριών που συμβουλεύουν το Τμήμα έτσι ώστε οι σπουδές που προσφέρει να είναι εναρμονισμένες και με τις ανάγκες της αγοράς εργασίας. Επίσης, το Τμήμα μας προσφέρει στους φοιτητές του τη δυνατότητα για πρακτική άσκηση σε μεγάλες εταιρίες. Στόχος είναι αφενός οι φοιτητές μας να έρχονται σε επαφή με την αγορά εργασίας πριν ακόμη ολοκληρώσουν τις σπουδές τους. Να αναφέρω επίσης, ότι το Τμήμα μας συνεργάζεται με δεκάδες ελληνικές και ξένες εταιρίες στο πλαίσιο χρηματοδοτούμενων ερευνητικών προγραμμάτων. Ως αποτέλεσμα της συνεργασίας αυτής το Τμήμα έχει τη δυνατότητα να αφουγκράζεται τις ανάγκες της αγοράς εργασίας. Αξίζει επίσης να αναφερθεί ότι το Τμήμα μας συμμετέχει σε προγράμματα Δια Βίου μάθησης που δίνουν τη δυνατότητα σε αποφοίτους να επικαιροποιήσουν τις γνώσεις τους, έτσι ώστε να ανταποκρίνονται καλύτερα στις ανάγκες της αγοράς εργασίας.
Το Τμήμα Πληροφορικής, βαδίζει προς το μέλλον με αισιοδοξία, πίστη στις ικανότητες των μελών του και έτοιμο να ανταποκριθεί στις απαιτήσεις που θέτουν οι εκπαιδευτικές ανάγκες και η ψηφιακή μετάβαση της χώρας, αλλά και η ταχύτατη εξέλιξη της επιστήμης της Πληροφορικής.
