Περισσότεροι από 400 πολίτες, μαθητές και κάτοικοι, συμμετείχαν σ’ ένα εορταστικό διήμερο φύτευσης, φυτεύοντας περισσότερα από 700 δέντρα και φυτά -από κερασιές, καστανιές και μηλιές μέχρι βατόμουρα, σμέουρα και αρωματικά βότανα.
Η στενή διασύνδεσή του με το 5ο Γυμνάσιο Νεάπολης και η ενεργή συμμετοχή μαθητών, φορέων, εθελοντών και δημοτικών υπηρεσιών ανέδειξαν το δάσος σε ένα παράδειγμα συλλογικής συνεργασίας, που ήδη έχει βραβευτεί σε εθνικό επίπεδο και αναγνωριστεί ως καλή πρακτική στην Ευρώπη. Το βρώσιμο δάσος βραβεύτηκε πέρυσι ως καλή πρακτική βιοποικιλότητας στα Greek Green Awards της Verde.Tec, ενώ αναδείχθηκε και ως καλή πρακτική στο πρόγραμμα Interreg.
Η χρηματοδότηση προήλθε από το Ταμείο Εργαζομένων της Ευρωπαϊκής Ένωσης για ένα Δίκαιο και Βιώσιμο Μέλλον (EU Staff Fund for a Fair and Sustainable Future, μέσω του King Baudouin Foundation), καθώς και από δημοτικούς πόρους, ενώ στη διαμόρφωση συνέβαλαν οι υπηρεσίες Πρασίνου και Τεχνικής Υπηρεσίας του δήμου.
Από την ιδέα στην πράξη
Μιλώντας στα Μακεδονικά Νέα, η αντιδήμαρχος Δημοτικής Ενότητας Πεύκων / Πρασίνου και Περιβάλλοντος του δήμου Νεάπολης - Συκεών, Παρή Γενίτσαρη, περιγράφει το ταξίδι που οδήγησε στη δημιουργία του πρώτου βρώσιμου δάσους στην Ελλάδα.
«Ήταν τον Μάρτιο του 2024 όταν έγινε η πρώτη φύτευση. Ουσιαστικά ξεκίνησε ως μια ανάγκη και μια βούληση του δήμου να δημιουργηθεί ένας χώρος που θα μπορούσε να λειτουργήσει και ως εκπαιδευτικός και θα περιελάμβανε κυρίως παραγωγικά δένδρα προκειμένου να έρθουν σε επαφή κυρίως τα παιδιά με τη διαδικασία παραγωγής καρπών», εξηγεί.
Η συνεργασία με τη Mamagea, που είχε την ίδια επιθυμία, οδήγησε στη διαμόρφωση ενός κοινού οράματος. Ο σχεδιασμός ανατέθηκε στον Χρήστο Κοντομάνο (cob.gr) και βασίστηκε στις αρχές της περμακουλτούρας, με στόχο τη βιωσιμότητα και την αντιπροσώπευση της βιοποικιλότητας.
Οι αρχές αυτές προάγουν την αειφορία, την αναγέννηση του εδάφους, τη φυσική διαχείριση του νερού («φυτεύουμε τη βροχή»), και τη βιοποικιλότητα, ενισχύοντας συμβιωτικές σχέσεις φυτών, εντόμων και μικροοργανισμών.
Μάλιστα, η ιστορία δημιουργίας του βρώσιμου δάσους αποτυπώθηκε στο ντοκιμαντέρ μικρού μήκους «Ρωγμές Πρασίνου», σε σκηνοθεσία Γιώργου Ντάλη και παραγωγή της Mamagea.
Το ντοκιμαντέρ έκανε την πρώτη του προβολή στο 27ο Διεθνές Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης τον Μάρτιο του 2025 και εντάχθηκε στο πρόγραμμα θερινών κινηματογράφων του δήμου Νεάπολης - Συκεών. Στο ντοκιμαντέρ συμμετέχουν μεταξύ άλλων ο δήμαρχος Σίμος Δανιηλίδης, η διευθύντρια του 5ου Γυμνασίου Νεάπολης, η αντιδήμαρχος Παρή Γενίτσαρη, ο Διευθυντής της Περιβαλλοντικής Οργάνωσης Mamagaia Περικλής Χατζηνάκος, η Υπεύθυνη Εκπαιδευτικών Προγραμμάτων της Mamagea Δομνίκη Βαγιάτη.
Ένα στρέμμα βιοποικιλότητας
Το βρώσιμο δάσος καλύπτει περίπου ένα στρέμμα και περιλαμβάνει πάνω από 450 είδη δέντρων, θάμνων, αναρριχόμενων φυτών και λαχανικών: καστανιές, μηλιές, κερασιές, ροδακινιές, δαμασκηνιές, ροδιές, βατόμουρα, σμέουρα, φράουλες, δεντρολίβανο, λεβάντα.
Η πρώτη φύτευση πραγματοποιήθηκε στις 2 και 3 Μαρτίου του 2024, στο πλαίσιο ενός εορταστικού διημέρου με τη συμμετοχή περίπου 400 πολιτών, μαθητών και κατοίκων. Μέσα σε 48 ώρες φυτεύτηκαν περισσότερα από 700 δέντρα και φυτά. Η διαδικασία συνοδεύτηκε από δράσεις συλλογικού μαγειρέματος, δημιουργικής απασχόλησης παιδιών, μουσική και χορό.
Προηγήθηκαν συμμετοχικά εργαστήρια σχεδιασμού, στα οποία έλαβαν συμμετοχή στελέχη του δήμου, μαθητές του 5ου Γυμνασίου Νεάπολης και η εθελοντική μαθητική ομάδα ΠΟΑΝ (Περιβαλλοντική Ομάδα Αναδάσωσης Νεάπολης), καθώς και δεκάδες πολίτες του δήμου. Μέσα από αυτόν τον διάλογο, το σχέδιο διαμορφώθηκε συνεργατικά ώστε να ανταποκρίνεται στις ανάγκες και επιθυμίες όλων.
Πηγή: Facebook/Mamagea
Οι πρώτοι καρποί και οι δράσεις
Αν και τα δέντρα χρειάζονται 2-3 χρόνια για να καρποφορήσουν, ήδη έχουν συλλεχθεί λαχανικά και αρωματικά φυτά. «Πήραμε το προηγούμενο διάστημα σέσκουλα και τα στείλαμε στα μαγειρεία των παιδικών σταθμών, φτιάξαμε πίτες για τα παιδιά. Επίσης, κάθε πολίτης μπορεί να περάσει να πάρει καρπούς. Όλο το καλοκαίρι για παράδειγμα είχε μούρα», αναφέρει η κ. Γενίτσαρη.
Ο χώρος παραμένει ανοιχτός σε όλους και λειτουργεί και ως σημείο κοινωνικοποίησης. Υπάρχει κιόσκι για εκπαιδευτικές και κοινωνικές χρήσεις, ενώ τα βράδια συγκεντρώνει νέους από τη γειτονιά.
Συνεργατικό εγχείρημα: Δήμος, Κοινωνία των Πολιτών, Τοπική Κοινότητα και Ιδιωτικός Τομέας συμπράττουν για ένα πιο… πράσινο μέλλον
«Ήταν ένα συνεργατικό εγχείρημα ανάμεσα στον δήμο Νεάπολης Συκεών, στον φορέα της κοινωνίας των πολιτών τη Μαμαγαία, την τοπική και σχολική κοινότητα, αλλά και στον ιδιωτικό τομέα γιατί ουσιαστικά και η τοποθέτηση του εξοπλισμού ήταν χορηγία ιδιωτικών εταιρειών», σημειώνει χαρακτηριστικά η αντιδήμαρχος.
Το βρώσιμο δάσος βρίσκεται σε άμεση γειτνίαση με το 5ο Γυμνάσιο Νεάπολης, γεγονός που επιτρέπει στα παιδιά να έχουν συστηματική πρόσβαση. «Το 5ο Γυμνάσιο συνέβαλε κομβικά στην ανάδειξη του εγχειρήματος, καθώς οι μαθητές συμμετείχαν με μεγάλη διάθεση και η διεύθυνση ανταποκρίθηκε εξαιρετικά στο κάλεσμα του δήμου», σημειώνει η κ. Γενίτσαρη, τονίζοντας πως ο χώρος φιλοδοξεί να αποτελέσει κέντρο περιβαλλοντικής εκπαίδευσης για μαθητές από όλον τον δήμο, αλλά και από σχολεία όλης της Θεσσαλονίκης, με εβδομαδιαίες επισκέψεις και εκπαιδευτικά εργαστήρια.
Σημαντικό ρόλο διαδραματίζει η κοινότητα εθελοντών που έχει δημιουργηθεί και συντονίζεται μέσω ομάδας σε διαδικτυακή εφαρμογή. Μέλη της αναλαμβάνουν τη φροντίδα των φυτών, συμμετέχουν σε εποχικές φυτεύσεις, ενώ στο πλαίσιο τέτοιων δράσεων έχει οργανωθεί και συλλογικό μαγείρεμα.
Παράλληλα, η ξύλινη περίφραξη του χώρου κατασκευάστηκε από το εργαστήριο ξυλουργικής του ΚΕΚ ΑμεΑ του ΟΑΕΔ, μια συνεισφορά που, όπως τόνισε η κ. Γενίτσαρη, «ανέδειξε ακόμη περισσότερο τη διάσταση του συνεργατικού σχήματος»
Ένας ζωντανός, ανοιχτός χώρος
«Είναι ένας ανοιχτός ζωντανός χώρος και αυτό ακριβώς θέλουμε να είναι», τονίζει η κ. Γενίτσαρη. «Θα υποδέχεται μαθητές μια φορά την εβδομάδα. Θέλουμε να συνεχίσει το εγχείρημα να είναι συλλογικό και συνεργατικό και πιστεύω ότι θα αναπτυχθεί ακόμη περισσότερο. Φέτος θα αναπτύξουμε και άλλες ώστε να λειτουργήσει και ως ένα σημείο συνάντησης και κοινωνικοποίησης της τοπικής κοινότητας», καταλήγει η ίδια.
