Στο πλαίσιο αυτό, η δημοτική επιτροπή στη συνεδρίαση της Τρίτης (16/12) ενέκρινε τη σύναψη Προγραμματικής Σύμβασης με την ΕΥΑΘ και Μνημονίου Συνεργασίας με την Εφορεία Αρχαιοτήτων Πόλης Θεσσαλονίκης.
Πρόκειται για ένα έργο μεγάλης κλίμακας και ιδιαίτερης σημασίας για την πόλη, το οποίο αφορά την πλήρη αναδιαμόρφωση της πλατείας και του μνημειακού άξονα της Αριστοτέλους, από τη Λεωφόρο Νίκης έως την οδό Εγνατία.
Η συνολική έκταση παρέμβασης ανέρχεται σε περίπου 32.500 τετραγωνικά μέτρα, συμπεριλαμβανομένων και των πεζοδρομίων της παραλιακής Λεωφόρου Νίκης έως τις οδούς Πλουτάρχου και Δημοσθένους. Ο προϋπολογισμός του έργου ανέρχεται σε περίπου 27 εκατ. ευρώ, με χρηματοδότηση από το Επιχειρησιακό Πρόγραμμα Κεντρική Μακεδονία (ΕΣΠΑ 2021 - 2027).
Προγραμματική σύμβαση με ΕΥΑΘ για τα δίκτυα
Στη συνεδρίαση της δημοτικής επιτροπής την Τρίτη (16/12) εγκρίθηκε η σύναψη και οι όροι Προγραμματικής Σύμβασης μεταξύ του δήμου Θεσσαλονίκης, της ΕΥΑΘ Α.Ε. και εκ τρίτου της ΕΥΑΘ Παγίων, για την αντικατάσταση των δικτύων ύδρευσης και αποχέτευσης ακαθάρτων και ομβρίων στο πλαίσιο του έργου «Ανάπλαση της πλατείας και του Άξονα της Αριστοτέλους».
Όπως επισημαίνεται στην εισήγηση, το έργο ανάπλασης συνδέεται άρρηκτα με την κατάσταση και τη λειτουργία των υφιστάμενων δικτύων που βρίσκονται κάτω από την πλατεία και τον άξονα. Λόγω της παλαιότητάς τους, κρίθηκε αναγκαίος ο εκ των προτέρων έλεγχος και η αντικατάστασή τους, ώστε να αποφευχθούν μεταγενέστερες παρεμβάσεις που θα οδηγούσαν σε καθυστερήσεις.
Η ΕΥΑΘ Α.Ε. προχώρησε στην εκπόνηση μελέτης αντικατάστασης των δικτύων ύδρευσης και αποχέτευσης, η οποία ενσωματώθηκε στη συνολική μελέτη ανάπλασης, με στόχο την υλοποίηση όλων των παρεμβάσεων μέσω ενιαίας εργολαβίας και με αναθέτουσα αρχή τον δήμο Θεσσαλονίκης.
Το καθαρό κόστος των εργασιών ανέρχεται σε 1,2 εκατ. ευρώ και θα καλυφθεί από τον συνολικό προϋπολογισμό του έργου των 27 εκατ. ευρώ. Καθ’ όλη τη διάρκεια των εργασιών, τα δίκτυα ύδρευσης και αποχέτευσης θα παραμένουν λειτουργικά.
Μνημόνιο συνεργασίας με την ΕΦΑΠΟΘ
Στην ίδια συνεδρίαση εγκρίθηκε και η σύναψη Μνημονίου Συνεργασίας μεταξύ του δήμου Θεσσαλονίκης και της Εφορείας Αρχαιοτήτων Πόλης Θεσσαλονίκης για την υλοποίηση διακριτού υποέργου που αφορά αρχαιολογικές έρευνες και εργασίες στο πλαίσιο της ανάπλασης.
Η ΕΦΑΠΟΘ θα διενεργήσει αρχαιολογικές έρευνες στις περιοχές όπου θα πραγματοποιηθούν εκσκαφές, από την οδό Εγνατία έως τη Λεωφόρο Νίκης, καθώς και σε κάθε σημείο που προβλέπεται επέμβαση βάσει της μελέτης. Οι εργασίες θα εξελίσσονται παράλληλα με την κατασκευή και περιλαμβάνουν επίβλεψη εκσκαφών, δοκιμαστικές τομές, ανασκαφική διερεύνηση, τεκμηρίωση, προστασία, συντήρηση και ανάδειξη ευρημάτων, καθώς και οργάνωση εργοταξίου.
Ο προϋπολογισμός του υποέργου ανέρχεται σε 183.500 ευρώ, ποσό που αντιστοιχεί στο 0,7% του συνολικού προϋπολογισμού του έργου.
Η δημοπράτηση και το πλαίσιο ωρίμανσης
Σε προηγούμενη συνεδρίαση του δημοτικού συμβουλίου (1/12), ο δήμαρχος Θεσσαλονίκης Στέλιος Αγγελούδης είχε αναφέρει ότι η δημοπράτηση του έργου είναι έτοιμη και βρίσκεται στη διαχειριστική αρχή για τις τελευταίες εγκρίσεις. Όπως είχε επισημάνει, η προετοιμασία που προηγήθηκε αποσκοπούσε στο να διασφαλιστεί ότι το έργο δεν θα ξεκινήσει χωρίς να έχουν εξεταστεί κρίσιμα ζητήματα που αφορούν τόσο τη λειτουργία και τη διατήρηση του χαρακτήρα της πλατείας όσο και την αποφυγή απρόβλεπτων καθυστερήσεων κατά την εκτέλεσή του.
Χρονοδιάγραμμα υλοποίησης
Η διάρκεια υλοποίησης του έργου ορίζεται σε περίπου 32 μήνες και προβλέπεται να εξελιχθεί σε τέσσερις φάσεις:
- Λεωφόρος Νίκης - Μητροπόλεως
- Μητροπόλεως - Τσιμισκή
- Τσιμισκή - Ερμού
- Ερμού - Λεωφόρος Εγνατίας
Η αρχιτεκτονική πρόταση και οι προσαρμογές
Η ανάπλαση βασίζεται στην πρόταση που επιλέχθηκε μέσω διεθνούς αρχιτεκτονικού διαγωνισμού, με νικήτρια την ομάδα του Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου. Το αρχικό σχέδιο περιλάμβανε τη δημιουργία θεματικών «δωματίων» με φοίνικες, υδάτινα στοιχεία και μανόλιες, με στόχο η πλατεία να λειτουργεί ως ένας «καθρέφτης» της πόλης.
Στο πλαίσιο της περαιτέρω επεξεργασίας των μελετών, πραγματοποιήθηκαν τροποποιήσεις. Οι φοίνικες αφαιρέθηκαν από το τελικό σχέδιο, ενώ οι μανόλιες διατηρούνται, καθώς κρίθηκε ότι προσαρμόζονται καλύτερα στο αστικό περιβάλλον και συμβάλλουν στη διατήρηση του πράσινου χαρακτήρα της πλατείας.
Οι όροι του υπουργείου Πολιτισμού
Η οριστική μελέτη έλαβε την έγκριση του υπουργείου Πολιτισμού, μέσω της Διεύθυνσης Αναστήλωσης, Μουσείων και Τεχνικών Έργων, υπό την προϋπόθεση τήρησης εννέα συγκεκριμένων όρων που διατυπώθηκαν μετά και από γνωμοδότηση του Κεντρικού Συμβουλίου Νεωτέρων Μνημείων. Οι όροι αφορούν, μεταξύ άλλων, τον φωτισμό, τα υδάτινα στοιχεία, τη σκίαση των τραπεζοκαθισμάτων, τη διατήρηση του αγάλματος του Αριστοτέλη στη σημερινή του θέση, την απομάκρυνση περιπτέρων και την απαγόρευση δημιουργίας ποδηλατοδρόμων εντός της πλατείας.
Ο αντιδήμαρχος Τεχνικών Έργων και Βιώσιμης Κινητικότητας Πρόδρομος Νικηφορίδης είχε δηλώσει ότι ο δήμος συμφωνεί με τις απόψεις του ΚΣΝΜ και προχωρά σύμφωνα με αυτές, ενώ για τις 48 μανόλιες έχει επισημάνει ότι δεν υπάρχει η πολυτέλεια απομάκρυνσης δέντρων που αναπτύσσονται επιτυχώς στο αστικό περιβάλλον.
Στόχοι και παρεμβάσεις της ανάπλασης
Το έργο στοχεύει στην ποιοτική και περιβαλλοντική αναβάθμιση του δημόσιου χώρου της Αριστοτέλους, στην ανάδειξη της αρχιτεκτονικής ταυτότητας του άξονα, στη βελτίωση της λειτουργικότητας και της αισθητικής της περιοχής και στη δημιουργία ενός σύγχρονου δημόσιου χώρου.
Μεταξύ των βασικών στόχων περιλαμβάνονται η δημιουργία σύγχρονου δημόσιου χώρου με αρχές βιώσιμης κινητικότητας και βιοκλιματικού σχεδιασμού, η επαναφορά της ενιαίας αντιληπτικής ταυτότητας του άξονα, η απομάκρυνση ετερόκλητων στοιχείων, η ενσωμάτωση χώρων στάσης και περιπάτου, η διασύνδεση με τις ισόγειες στοές των περιμετρικών κτηρίων και η χρήση ανθεκτικών υλικών χαμηλού κόστους συντήρησης.
