Το υπουργείο Δικαιοσύνης άσκησε δύο εφέσεις κατά αποφάσεων κατώτερων δικαστηρίων που είχαν μπλοκάρει το εκτελεστικό διάταγμα του Τραμπ, το οποίο ο Ρεπουμπλικάνος πρόεδρος υπέγραψε την πρώτη ημέρα της ανάληψης των καθηκόντων του τον Ιανουάριο, ως βασικό στοιχείο της σκληρής του πολιτικής για τη μετανάστευση.
«Οι αποφάσεις του κατώτερου δικαστηρίου ακύρωσαν μια πολιτική πρωταρχικής σημασίας για τον Πρόεδρο και την κυβέρνησή του, υπονομεύοντας την ασφάλεια των συνόρων μας. Παρείχαν, χωρίς νόμιμη αιτιολόγηση, το προνόμιο της αμερικανικής υπηκοότητας σε εκατοντάδες χιλιάδες άτομα χωρίς τα απαραίτητα προσόντα», ανέφερε το υπουργείο Δικαιοσύνης στις εφέσεις.
Το υπουργείο ζήτησε από το Ανώτατο Δικαστήριο να αναλάβει και να επιλύσει την υπόθεση στη νέα του θητεία, που ξεκινά στις 6 Οκτωβρίου. Το εκτελεστικό διάταγμα του Τραμπ διέταξε τις ομοσπονδιακές υπηρεσίες να μην αναγνωρίζουν την υπηκοότητα παιδιών που γεννήθηκαν στις Ηνωμένες Πολιτείες, όταν τουλάχιστον ένας γονέας δεν είναι Αμερικανός πολίτης ή νόμιμος μόνιμος κάτοικος.
Η απόφαση προκάλεσε αγωγές με το επιχείρημα ότι το διάταγμα παραβιάζει τη 14η Τροπολογία του Συντάγματος, η οποία κατοχυρώνει την υπηκοότητα για όποιον γεννιέται στις Ηνωμένες Πολιτείες. Μετά την παρεμπόδιση του διατάγματος από πολλά κατώτερα δικαστήρια, η κυβέρνηση απευθύνθηκε στο Ανώτατο Δικαστήριο, επιχειρώντας να περιορίσει την εξουσία των ομοσπονδιακών δικαστών να εκδίδουν «καθολικές» εντολές που μπλοκάρουν την εφαρμογή προεδρικών πολιτικών πανεθνικά.
Η υπόθεση οδήγησε σε απόφαση - σταθμό του Ανώτατου Δικαστηρίου τον Ιούνιο, με την οποία περιορίστηκε η εξουσία των δικαστών, χωρίς ωστόσο να αποκλείεται η δυνατότητα ευρείας ανακούφισης σε πολιτείες ή ομάδες εναγόντων.
Δύο προσφυγές κατά της εντολής του Τραμπ αποτελούν αντικείμενο των εφέσεων της Παρασκευής: η μία από την πολιτεία της Ουάσινγκτον και τρεις άλλες πολιτείες, και η άλλη από ομάδα ατόμων που προσέφυγαν σε ομοσπονδιακό δικαστήριο στο Νιου Χάμσαϊρ.
Τον Ιούλιο, το 9ο Εφετείο των ΗΠΑ με έδρα το Σαν Φρανσίσκο τάχθηκε υπέρ των πολιτειών, ενώ ο περιφερειακός δικαστής Τζόζεφ Λαπλάντ στο Κόνκορντ επέτρεψε στους ενάγοντες να προχωρήσουν συλλογικά, μπλοκάροντας την εντολή σε εθνικό επίπεδο.
«Αυτό το εκτελεστικό διάταγμα είναι παράνομο – τελεία και παύλα – και καμία κυβερνητική τακτική δεν θα το αλλάξει. Θα συνεχίσουμε να διασφαλίζουμε ότι η υπηκοότητα κανενός παιδιού δεν θα αφαιρεθεί από αυτό το σκληρό και παράλογο μέτρο», δήλωσε ο δικηγόρος των εναγόντων Κόντι Γούφσι.
Η κυβέρνηση ζήτησε από το Ανώτατο Δικαστήριο να εκδικάσει την υπόθεση του Νιου Χάμσαϊρ ακόμη και πριν υπάρξει απόφαση από το εφετείο της Βοστόνης.
Η ρήτρα υπηκοότητας της 14ης Τροπολογίας ορίζει ότι όλα τα «πρόσωπα που γεννήθηκαν ή πολιτογραφήθηκαν στις Ηνωμένες Πολιτείες και υπόκεινται στη δικαιοδοσία αυτών, είναι πολίτες των Ηνωμένων Πολιτειών και της πολιτείας όπου διαμένουν». Η Τροπολογία επικυρώθηκε το 1868 μετά τον Εμφύλιο Πόλεμο.
Η κυβέρνηση υποστηρίζει ότι η διάταξη δεν καλύπτει μετανάστες που βρίσκονται παράνομα στη χώρα ούτε εκείνους που βρίσκονται προσωρινά, όπως φοιτητές ή εργαζόμενοι με βίζα. Στις εφέσεις της Παρασκευής το υπουργείο Δικαιοσύνης υποστήριξε ότι η καθολική ιθαγένεια βάσει γέννησης λειτουργεί ως «ισχυρό κίνητρο για την παράνομη μετανάστευση» και έχει δημιουργήσει «βιομηχανία τουρισμού γέννας».
Από την επιστροφή του Τραμπ στην εξουσία, η κυβέρνησή του έχει ζητήσει επανειλημμένα από το Ανώτατο Δικαστήριο να εφαρμόσει επειγόντως τις πολιτικές του, ακόμη και όταν αυτές αμφισβητούνται δικαστικά. Το Δικαστήριο έχει στηρίξει την κυβέρνηση σε αρκετές περιπτώσεις, κυρίως σε ζητήματα μετανάστευσης και απελάσεων.
