Παρά την κατάπαυση του πυρός, η περιοχή παραμένει επισφαλής, με ανοιχτά ερωτήματα για την αποχώρηση των ισραηλινών δυνάμεων, τον αφοπλισμό της Χαμάς και τη λειτουργία διεθνούς δύναμης σταθεροποίησης. Η εμπειρία από παλαιότερα σχέδια ειρήνης εγείρει αμφιβολίες για την αποτελεσματικότητα της συμφωνίας.
Χαρακτηριστικό είναι το δημοσίευμα της βρετανικής εφημερίδας Guardian θέτει 5 ερωτήματα για το κατά πόσο η κατάπαυση του πυρός μπορεί να αποδειχθεί μόνιμη και να μην έχει την τύχη άλλων, παρόμοιων σχεδίων του παρελθόντος, ενώ ανάλογα ερωτήματα θέτει και το Reuters.
Θα αποσυρθούν τα ισραηλινά στρατεύματα;
Μέχρι στιγμής, το Ισραήλ έχει αποσυρθεί από τις μεγάλες πόλεις της Γάζας, σε μια «κίτρινη γραμμή» που σημαίνει ότι καταλαμβάνει περίπου το 53% του εδάφους. Θεωρητικά, η αποχώρηση θα ακολουθήσει σε δύο περαιτέρω στάδια: πρώτον, όταν κινητοποιηθεί μια διεθνής δύναμη σταθεροποίησης και, δεύτερον, σε μια μόνιμη «ζώνη ασφαλείας».
Ωστόσο, ο Μπενιαμίν Νετανιάχου έχει τονίσει τις τελευταίες μέρες πως οι ισραηλινές δυνάμεις «παραμένουν βαθιά μέσα στο έδαφος της Γάζας και ελέγχουν όλα τα κυρίαρχα σημεία της» για λόγους ασφαλείας. Το δημοσίευμα συμπληρώνει πως η πρόσφατη πείρα δεν είναι πολλά υποσχόμενη, λόγω των συνθηκών της περιοχής.
Θα αφοπλιστεί η Χαμάς;
Το Σάββατο ανώτερος αξιωματούχος της Χαμάς είπε ο αφοπλισμός «αποκλείεται» και πρόσθεσε πως «το αίτημα να παραδώσουμε τα όπλα μας δεν είναι διαπραγματεύσιμο». Ακόμα και όταν οι όμηροι απελευθερώθηκαν τη Δευτέρα, υπήρχαν εικόνες ένοπλων τρομοκρατών σε περιοχές της Γάζας, σε μια προφανή προσπάθεια της Χαμάς να επαναβεβαιώσει την εξουσία της.
Οι αρχηγοί και οι ένοπλοι της Χαμάς γνωρίζουν πώς τους βλέπουν οι πιθανές εμπλεκόμενες πλευρές - θα συμφωνούσαν να τεθούν τα όπλα τους υπό αιγυπτιακό έλεγχο; Θα εμπιστεύονταν μια διεθνή δύναμη; Έχουν αρκετή αυτογνωσία για να γνωρίζουν ότι, μόλις παραδώσουν τα όπλα τους, είναι απίθανο να τα ξαναδούν ποτέ.
Ο παράγοντας των διεθνών δυνάμεων
Στο σχέδιο του Τραμπ σημειώνεται ότι οι ΗΠΑ θα «συνεργαστούν με αραβικούς και διεθνείς εταίρους για τη δημιουργία μιας προσωρινής διεθνούς δύναμης σταθεροποίησης (ISF) που θα αναπτυχθεί αμέσως στη Γάζα».
Αναφέρει ότι μια τέτοια δύναμη θα αποτελεί «τη μακροπρόθεσμη λύση για την εσωτερική ασφάλεια». Θεωρητικά, θα πρέπει να δώσει στο Ισραήλ τη διαβεβαίωση ότι μπορεί να αποσύρει τις δυνάμεις του χωρίς να επιτρέψει στην Χαμάς να ανασυγκροτηθεί.
Πολλά κρίσιμα ζητήματα πρέπει ακόμη να επιλυθούν: αν θα έχει εντολή από τον ΟΗΕ, τι αντίτιμο θα ζητήσουν οι χώρες που θα συνεισφέρουν και ποια ακριβώς θα είναι η αποστολή της. «Κανείς δεν περιμένει ότι η δύναμη θα πολεμήσει τη Χαμάς», δήλωσε ένας δυτικός διπλωμάτης στους Financial Times.
Θα ξεκινήσουν οι εργασίες ανασυγκρότησης;
Το σχέδιο του Λευκού Οίκου υπόσχεται να «ανασυγκροτήσει και να αναζωογονήσει» τη Γάζα, βασιζόμενο σε «πολλές επενδυτικές προτάσεις και ιδέες ανάπτυξης».
Με την απουσία και πάλι ζωτικών λεπτομερειών, ένα γρήγορο «σχέδιο Μάρσαλ» για τη Γάζα φαντάζει μάλλον απίθανο.
Με οποιαδήποτε μορφή ειρήνης, οι Παλαιστίνιοι θα καθαρίσουν γρήγορα τους δρόμους και θα προσπαθήσουν να ανοικοδομήσουν. Αλλά η έκταση των ζημιών είναι τεράστια. Και το Ισραήλ μπορεί να ρωτά συνεχώς τι εγγυήσεις έχει ότι τίποτα δεν θα χρησιμοποιηθεί για στρατιωτικούς σκοπούς.
Θα υπάρξει μετάβαση σε παλαιστινιακή διακυβέρνηση;
Στο σχέδιο του Τραμπ, η μεταβατική κυβέρνηση θα περιλαμβάνει τον πρώην πρωθυπουργό της Βρετανίας Τόνι Μπλερ, αλλά μέχρι στιγμής κανένα αξιόπιστο παλαιστινιακό πρόσωπο. Ο Νετανιάχου φαίνεται απρόθυμος να αποδεχτεί τον τελικό ρόλο της Παλαιστινιακής Αρχής που προτείνουν η ΗΠΑ.
Σε κάθε περίπτωση, ηγέτης της, Μαχμούντ Αμπάς, είναι εξαιρετικά αντιδημοφιλείς στη Γάζα. Δεν υπάρχει παλαιστινιακή κυριότητα αυτής της διαδικασίας. Δεν πρόκειται για μια μεγάλη ειρηνευτική συμφωνία με όραμα την ίδρυση ενός κράτους στο τέλος της.
Υπάρχουν ενδείξεις ότι τουλάχιστον ορισμένοι από τους αρχιτέκτονες του σχεδίου αποδέχονται ότι πρώην μέλη της Χαμάς θα έχουν ρόλο στο μέλλον της Γάζας. Ωστόσο, το Ισραήλ μοιάζει αποφασισμένο να εναντιωθεί σε αυτή την προοπτική.
