Η πλειοψηφία των χωρών διέθεσε αυτό τον πλούτο για την ευημερία των λαών τους, πολλές φορές όχι και τόσο δίκαια εξαιτίας των διαφόρων ομάδων συμφερόντων που σχηματίζοντας διαφόρων μορφών καρτέλ, κράτησαν τον πλούτο για τις ομάδες τους. Ελάχιστες όμως χώρες στέρησαν τον πλούτο από τον λαό τους και τον μετέτρεψαν σε στρατιωτικούς εξοπλισμούς προκειμένου να εξυπηρετήσουν της ηγεμονικές ή κομματικές φιλοδοξίες.
Τέσσερις χώρες, η Ρωσία, η Τουρκία, το Ιράν και η Κίνα ξεχωρίζουν στην ανάπτυξη των στρατιωτικών εξοπλισμών και ήδη απειλούν και εισβάλουν σε γειτονικές αδύναμες χώρες. Κοινό χαρακτηριστικό έχουν την αυταρχική διακυβέρνηση και ότι υπήρξαν στο παρελθόν αυτοκρατορίες που κατέρρευσαν. Έχοντας μια τέτοια ιστορική αυτοκρατορική μνήμη είναι εύκολο να παραμυθιάσουν τον λαό τους να ζει στην ανέχεια και κάποια μέρα θα τους ξανακάνουν και πάλι αυτοκρατορία. Με τον τρόπο αυτό αλλά και με τον ασφυκτικό έλεγχο των πολιτών, με την επιβολή του φόβου, ακόμα και με τη βία κρατούν την εσωτερική συνοχή των λαών τους οπότε ακάθεκτες οι ηγεσίες τους, ξεδιπλώνουν τα αυτοκρατορικά τους όνειρα.
Η ιστορία όμως μας διδάσκει, ότι ποτέ μια αυτοκρατορία που κατέρρευσε δεν κατάφερε να ξανά-αναβιωθεί, διότι οι κοινότητες αντιδρούν και σήμερα ίσως αντιδρούν ακόμα περισσότερο από ποτέ, καθώς οι αρνητικές επιπτώσεις αυτών των αυτοκρατοριών σήμερα διαδίδονται εύκολα με τα πολυάριθμα μέσα επικοινωνίας και γίνονται γνωστές σε μεγάλη πλειοψηφία των πολιτών. Η πρώτη αποτυχημένη προσπάθεια ήταν του Ιράν, που επιχείρησε να ελέγξει τις εμπορευματικές διαδρομές της Μέσης Ανατολής μέσα από τους πληρεξουσίους του, την Χαμάς, της Χεζμπολάχ, των Χούθι, την Συρία κλπ. Τα τελευταία χρόνια η Ρωσία με διαδοχικές εισβολές αναπολεί την παλιά της δόξα.
Η Τουρκία σιωπά σε αυτό το γεγονός γιατί ξέρει ότι θα έρθει η σειρά της κάποια στιγμή. Η Κίνα που περιμένει αντίστοιχες επιπτώσεις από την επιβολή δευτερογενών δασμών, αν και καθυστερημένα προτρέπει να γίνουν ειρηνευτικές συνομιλίες για να σταματήσει η Ρωσία τον πόλεμο κατά της Ουκρανίας.
Η πρόσφατη συνάντησή των ηγετών ΗΠΑ, Ευρώπης & ΝΑΤΟ δείχνει την συνεννόηση των σημαντικών κρατών για την από κοινού αντιμετώπιση του κάθε επίδοξου αναθεωρητή ηγεμόνα που αποσταθεροποιεί την παγκόσμια κοινωνία και οικονομία με τις φιλοδοξίες του.
Οι ΗΠΑ συγκέντρωσαν στην Ουάσιγκτον ευρωπαίους ηγέτες, το ΝΑΤΟ και την Ευρώπη, για να συζητηθεί η ειρήνη στην Ουκρανία. Υποστηρίζουν ότι η Αμερική ξανα έγινε «σεβαστή» και αυτό εξηγεί την ταχεία προσέλευση των ηγετών. Επιδιώκεται απευθείας συνάντηση Πούτιν–Ζελένσκι, με μελλοντική τριμερή παρουσία του Τραμπ.
Ο Τραμπ δήλωσε ότι έχει λύσει άλλες διεθνείς συγκρούσεις και θεωρούσε πως η Ουκρανία–Ρωσία θα ήταν ευκολότερη, αλλά αποδείχθηκε η δυσκολότερη. Θεωρεί ότι ο πόλεμος ξεκίνησε από «αδυναμία του Μπάιντεν» και δεν θα είχε γίνει με «έναν πραγματικό πρόεδρο». Τονίζει ότι έχουν σκοτωθεί εκατομμύρια και ότι η Ουκρανία έχει καταστραφεί. Αναφέρει ότι ακόμη και η Μελάνια έγραψε επιστολή στον Πούτιν για τα παιδιά που επλήγησαν από τον πόλεμο. Διαπιστώνει ότι Ζελένσκι και Πούτιν ίσως συνεννοούνται καλύτερα απ’ όσο περίμενε.
Θυμίζει ότι η Κριμαία χάθηκε το 2014 «χωρίς να πέσει πυροβολισμός», κατηγορώντας τον Ομπάμα ότι την «έδωσε στη Ρωσία». Θεωρεί ότι το ζήτημα του ΝΑΤΟ και της Κριμαίας είναι τα δύο μεγάλα «αγκάθια» που ποτέ η Ρωσία δεν θα δεχόταν. Ανακοίνωσε ότι εξασφάλισε προστασία τύπου Άρθρου 5 (ΝΑΤΟ) για την Ουκρανία, χωρίς να γίνει μέλος. Γαλλία, Γερμανία και Ηνωμένο Βασίλειο προτίθενται να συνεισφέρουν στρατεύματα στο έδαφος για την εφαρμογή εγγυήσεων ασφαλείας.
Ο Τραμπ δηλώνει αποφασισμένος να φέρει τον Πούτιν στο τραπέζι μέσω οικονομικής και στρατιωτικής πίεσης οπότε οι δευτερογενείς δασμοί προς τις χώρες που αγοράζουν ρωσική ενέργεια παραμένουν στο τραπέζι. Εκτιμά ότι η Ουκρανία θα «πάρει πίσω τη ζωή της» και αρκετό έδαφος, αν και η Ρωσία είναι μεγαλύτερη και ισχυρότερη στρατιωτικά. Υπογραμμίζει ότι οι Ουκρανοί στρατιώτες είναι εξαιρετικά γενναίοι, αλλά ο ρωσικός στρατός εξακολουθεί να έχει πάρει μεγάλα εδάφη.
Οι Ευρωπαίοι ηγέτες, ιδιωτικά, επιβεβαίωσαν στον Τραμπ την ενότητα και την αποφασιστικότητά τους να βρεθεί λύση. Ο Τραμπ δήλωσε ότι η Ουκρανία θα αγοράζει όπλα μέσω ΝΑΤΟ, το οποίο τώρα πληρώνει περισσότερα (2% → 5% του ΑΕΠ των μελών). Έκανε τηλεφωνική κλήση στον Πούτιν εκτός αιθούσης για να μην τον «εκθέσει» μπροστά στους Ευρωπαίους. Περιγράφει τη σχέση του με τον Πούτιν ως «καλή και απαραίτητη», τονίζοντας ότι Ρωσία και ΗΠΑ έχουν τα δύο μεγαλύτερα πυρηνικά οπλοστάσια. Καταλήγει λέγοντας ότι στόχος του είναι να σταματήσει ο πόλεμος γρήγορα, γιατί «κάθε εβδομάδα χάνονται 5–7 χιλιάδες ζωές».
Στον παρακάτω πίνακα, μπορούμε δούμε πως οι θέσεις των ΗΠΑ επηρεάζουν κάθε πλευρά (ΗΠΑ – Ρωσία – Ουκρανία – Ευρώπη).
Αυτός ο πίνακας δείχνει ότι οι ΗΠΑ κερδίζουν διπλωματικό και οικονομικό κύρος χωρίς να «πληρώνουν» όπως με Μπάιντεν. Η Ρωσία μπορεί να διατηρήσει κάποια εδάφη αλλά υπό πίεση. Η Ουκρανία κερδίζει σε ασφάλεια και όπλα, αλλά ίσως χάσει έδαφος. Η Ευρώπη κερδίζει σταθερότητα, αλλά φορτώνεται το κόστος και τις ευθύνες.
Η ανθρωπότητα κερδίζει γιατί γίνεται αντιληπτό ότι οι ισχυρές χώρες πρόκειται να συνεργάζονται για να αντιμετωπίζουν κάθε φιλόδοξο αναθεωρητή και από σταθεροποιητή της παγκόσμιας ειρήνης. Και αυτό είναι ένα μήνυμα που πρωτίστως αφορά εμάς που δεχόμαστε απειλές από την αναθεωρητική Τουρκία.
* Ο Γιώργος Ατσαλάκης είναι Οικονομολόγος, Αναπληρωτής Καθηγητής Πολυτεχνείου Κρήτης Εργαστήριο Επιστημονικών Δεδομένων
