makedonikanea.gr logo
makedonikanea.gr logo

Νόμπελ Φυσικής 2025: Ο Ελληνοαμερικανός Μαρτίνις ανάμεσα στους τρεις πρωτοπόρους της κβαντικής μηχανικής

Ακούστε το άρθρο 8'
07.10.2025 | 21:24
Shutterstock
Οι Αμερικανοί επιστήμονες Τζον Κλαρκ, Μισέλ Ντεβορέ και Τζον Μαρτίνις, κέρδισαν το Νόμπελ Φυσικής 2025 για «πειράματα που αποκάλυψαν την κβαντική φυσική σε δράση», ανοίγοντας το δρόμο για την ανάπτυξη της επόμενης γενιάς ψηφιακών τεχνολογιών.

«Τα συναισθήματά μου είναι ότι είμαι εντελώς σοκαρισμένος. Φυσικά, ποτέ δεν είχε περάσει από το μυαλό μου ότι αυτό θα μπορούσε να αποτελέσει τη βάση για ένα Νόμπελ», δήλωσε ο Κλαρκ στην συνέντευξη Τύπου των Νόμπελ μέσω τηλεφώνου την Τρίτη.

«Μιλώ από το κινητό μου και υποψιάζομαι ότι κι εσείς χρησιμοποιείτε το δικό σας, και ένας από τους βασικούς λόγους που λειτουργεί το κινητό είναι όλη αυτή η δουλειά».

Νέες εκπλήξεις στην αιώνια κβαντική φυσική

 

Οι κβαντικές συμπεριφορές μελετώνται καλά σε επίπεδο εξαιρετικά μικρών συστατικών – ατόμων και υποατομικών σωματιδίων – αλλά συχνά θεωρούνται παράξενες και αντιδιαισθητικές σε σχέση με την κλασική φυσική και τις μεγαλύτερες κλίμακες.

Οι νικητές του Νόμπελ πραγματοποίησαν πειράματα στα μέσα της δεκαετίας του 1980 με ένα ηλεκτρονικό κύκλωμα από υπεραγωγούς και απέδειξαν ότι η κβαντική μηχανική μπορεί επίσης να επηρεάσει καθημερινά αντικείμενα υπό ορισμένες συνθήκες.

«Είναι υπέροχο να γιορτάζουμε το γεγονός ότι η αιώνια κβαντική φυσική συνεχώς προσφέρει νέες εκπλήξεις. Είναι επίσης εξαιρετικά χρήσιμη, καθώς η κβαντική μηχανική αποτελεί τη βάση όλης της ψηφιακής τεχνολογίας», δήλωσε ο Όλε Έρικσον, πρόεδρος της Επιτροπής Νόμπελ Φυσικής.

Η κβαντική τεχνολογία είναι ήδη πανταχού παρούσα, με τα τρανζίστορ σε μικροτσίπ υπολογιστών να αποτελούν καθημερινό παράδειγμα.

«Το φετινό Νόμπελ Φυσικής ανοίγει δρόμους για την ανάπτυξη της επόμενης γενιάς κβαντικής τεχνολογίας, συμπεριλαμβανομένων της κβαντικής κρυπτογραφίας, των κβαντικών υπολογιστών και των κβαντικών αισθητήρων», ανέφερε σε ανακοίνωσή της η Βασιλική Σουηδική Ακαδημία Επιστημών.

Δύο από τους νικητές συνδέονται με τη Google

 

Ο Κλαρκ, Βρετανικής καταγωγής, είναι καθηγητής στο Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνια, Μπέρκλεϊ.

Ο Ντεβορέ, Γάλλος στην καταγωγή, είναι καθηγητής στα πανεπιστήμια Yale και Καλιφόρνια, Σάντα Μπάρμπαρα, όπου καθηγητής είναι και ο Μαρτίνις.

Ο Μαρτίνις, Αμερικανός, ηγήθηκε του Google Quantum Artificial Intelligence Lab μέχρι το 2020. Στη Google, ο Μαρτίνις ήταν μέλος της ερευνητικής ομάδας που το 2019 ανακοίνωσε ότι είχε επιτύχει «κβαντική υπεροχή», όταν ένας υπολογιστής αξιοποιώντας ιδιότητες υποατομικών σωματιδίων κατάφερε να λύσει ένα πρόβλημα πολύ καλύτερα από τον ισχυρότερο υπερυπολογιστή στον κόσμο.

Ο Ντεβορέ, εκτός από τις καθηγητικές του θέσεις, είναι και επικεφαλής επιστήμονας της Google Quantum AI.

Δεύτερο Νόμπελ Φυσικής αυτή την εβδομάδα

 

Το Νόμπελ Φυσικής απονέμεται από τη Βασιλική Σουηδική Ακαδημία Επιστημών και περιλαμβάνει χρηματικό έπαθλο συνολικού ύψους 11 εκατομμυρίων κορωνών Σουηδίας (1,2 εκατ. δολάρια), που μοιράζεται στους νικητές όταν υπάρχουν περισσότεροι από ένας, όπως συχνά συμβαίνει.

Τα Νόμπελ ιδρύθηκαν σύμφωνα με τη διαθήκη του Άλφρεντ Νόμπελ, ο οποίος συγκέντρωσε περιουσία από την εφεύρεση της δυναμίτιδας. Από το 1901, με μερικές διακοπές, τα βραβεία αναγνωρίζουν ετήσια επιτεύγματα στις επιστήμες, τη λογοτεχνία και την ειρήνη, ενώ η οικονομία προστέθηκε αργότερα.

Η φυσική ήταν η πρώτη κατηγορία που αναφέρεται στη διαθήκη του Νόμπελ, πιθανότατα λόγω της σημασίας της κατά την εποχή του. Σήμερα, το Νόμπελ Φυσικής παραμένει το πιο σημαντικό βραβείο στον τομέα.

Προηγούμενοι νικητές περιλαμβάνουν μερικούς από τους πιο επιδραστικούς επιστήμονες της ιστορίας, όπως ο Άλμπερτ Αϊνστάιν, οι Πιερ και Μαρί Κιουρί, ο Μαξ Πλανκ και ο Νιλς Μπορ, πρωτοπόροι της κβαντικής θεωρίας.

Το περσινό βραβείο κέρδισαν ο Αμερικανός Τζον Χόπφιλντ και ο Βρετανός-Καναδός Τζέοφρι Χίντον για ανακαλύψεις στη μηχανική μάθηση, που οδήγησαν στην έκρηξη της τεχνητής νοημοσύνης, με τις οποίες εξέφρασαν και ανησυχίες.

Σύμφωνα με την παράδοση, το βραβείο φυσικής είναι το δεύτερο που απονέμεται την εβδομάδα, μετά από το βραβείο ιατρικής σε δύο Αμερικανούς και έναν Ιάπωνα επιστήμονα για ανακαλύψεις στο ανοσοποιητικό σύστημα. Το χημείας θα ακολουθήσει την Τετάρτη.

Τα βραβεία επιστήμης, λογοτεχνίας και οικονομίας απονέμονται από τον βασιλιά της Σουηδίας στους νικητές σε τελετή στη Στοκχόλμη στις 10 Δεκεμβρίου, επέτειο του θανάτου του Άλφρεντ Νόμπελ, με επακόλουθο επίσημο δείπνο στο δημαρχείο.

Το βραβείο ειρήνης, που θα ανακοινωθεί την Παρασκευή, απονέμεται σε ξεχωριστή τελετή στο Όσλο.

Tελευταίες Ειδήσεις