Συνέντευξη στον Νικόλα Ταμπακόπουλο
Κύριε Ζεμενίδη βλέπουμε πως ξαναγράφεται ο χάρτης στη Μέση Ανατολή. Τι οδήγησε τον Τραμπ στην απόφαση να εμπλακεί άμεσα στον πόλεμο με το Ιράν;
Πιστεύω πως στην απόφαση αυτή συνέβαλε 100% ο Νετανιάχου, καθώς ο Τραμπ αμφιβάλλω αν ήθελε σε πρώτη φάση να εμπλακεί στον πόλεμο. Υπενθυμίζω πως είχε αποπέμψει τον σύμβουλο ασφαλείας, Μάικ Γουλτς, επειδή υποστήριζε την εμπλοκή στον πόλεμο του Ισραήλ. Στην ουσία, ο Τραμπ είδε πως ο πόλεμος γέρνει υπέρ του Ισραήλ και αν έμενε εκτός δεν θα ήταν παρών όταν φτιαχτεί ο καινούργιος χάρτης της περιοχής. Γνωρίζω πως ήταν μια απόφαση που πήρε την τελευταία εβδομάδα.
Άλλωστε, ας μην ξεχνάμε ότι οι σύμβουλοί του, Στιβ Γουίτκοφ και Τόμας Μπάρακ, στην ουσία συνέβαλλαν στην επίθεση του Ισραήλ στο Ιράν, καθώς με αυτά που έκαναν στη Συρία δεν εξασφάλιζαν 100% τα συμφέροντα της Ιερουσαλήμ.
Σε περίπτωση που συνεχιστεί η επιθετική ρητορική από το Ιράν ή συνεχιστούν οι επιθέσεις σε αμερικανικές βάσεις, ο Τραμπ θα δείξει αυτοσυγκράτηση ή θα εμπλακεί ενεργότερα;
Δεν νομίζω ότι έχει επιλογή να κάνει πίσω. Όλα όμως εξαρτώνται από την απάντηση του Ιράν και τι θα κάνει το Ισραήλ, καθώς ο Νετανιάχου έχει και άλλες επιλογές. Δηλαδή να χτυπήσει ξανά το Ιράν, πιο σκληρά. Επίσης, δεν γνωρίζουμε το ακριβές μέγεθος της ζημιάς στις πυρηνικές εγκαταστάσεις. Αν δεν είναι 100% καταστροφικές θα δούμε επιθέσεις του Ισραήλ στις ίδιες περιοχές. Επίσης, ας μην ξεχνάμε πως το Ισραήλ πλέον είναι πιο ασφαλές από πριν, καθώς το Ιράν δεν μπορεί να στηρίζεται στη Χαμάς, ή στην Χεζμπολάχ. Όλα αυτά παίζουν το δικό τους ρόλο.
Ο ρόλος του Πούτιν; Έχασε τη Συρία και τώρα φαίνεται το Ιράν.
Αν ο Πούτιν ήθελε να παίξει πράγματι έναν ρόλο στο Ιράν τότε έκανε λάθος που δεν κινήθηκε καθόλου την περασμένη εβδομάδα. Το ίδιο όμως έκανε και στη Συρία, όπου τον ένοιαξε μόνο η βάση της Ρωσίας που τελικά κράτησε. Ωστόσο, στην περίπτωση του Ιράν είναι διαφορετική κατάσταση. Εδώ μιλάμε για στενό σύμμαχο.
Πιστεύετε ότι μπορεί να στηρίξει το Ιράν την τελευταία στιγμή ή είναι αποδυναμωμένος;
Αυτό εξαρτάται από το πόση μεγάλη ζημιά έγινε στις πυρηνικές εγκαταστάσεις από τους αμερικανικούς βομβαρδισμούς. Εφόσον, όπως φαίνεται, η καταστροφή είναι μεγάλη, τότε μιλάμε για μεγάλη ήττα του Πούτιν. Ο χάρτης αναδιατάσσεται. Είναι ενδιαφέρον ότι ο Ερντογάν στήριζε τη Χαμάς, τη Χεζμπολάχ και το Ιράν. Πλέον, όλο αυτό αποτελεί παρελθόν. Η στρατηγική του φαίνεται πως είναι ο ανταγωνισμός με το Ισραήλ και πίστευε, μέχρι και πριν από δύο εβδομάδες, ότι ήταν όντως μια καλή στρατηγική. Πλέον, νομίζω ότι θα του γυρίσει μπούμεραγνκ η πολιτική που ακολουθεί. Θα ήθελα να πω και το εξής: Πριν από οκτώ ημέρες όλοι μιλούσαν για ένα απομονωμένο Ισραήλ. Πλέον αυτό δεν ισχύει. Σήμερα το Ισραήλ είναι πιο ισχυρό από ποτέ.
Άρα, Ερντογάν και Πούτιν οι μεγάλοι χαμένοι. Η Κίνα;
Η Κίνα δεν έχει χάσει ακόμα τόσα όσα ο Ερντογάν και ο Πούτιν. Εφόσον οι ΗΠΑ έδειξαν ότι έχουν ισχυρούς συμμάχους και ενεργό ρόλο στην περιοχή, αυτό είναι ένα μήνυμα και στην Κίνα που είχε αναπτύξει δεσμούς οικονομικούς με το Ιράν.
Για τους Κινέζους, το πιο ευνοϊκό σενάριο είναι να υπάρξει κλιμάκωση στη Μέση Ανατολή, να γίνει ένας μεγάλος πόλεμος για τα Στενά του Ορμούζ ή να χτυπηθούν οι αμερικανικές βάσεις στο Μπαχρέιν. Το Πεκίνο πιστεύει ότι κρατώντας τις ΗΠΑ στη Μέση Ανατολή πηγαίνει πιο κάτω ο σχεδιασμός του Τραμπ για ενεργότερη εμπλοκή στην Ασία.
Αν υπάρχει όμως αποκλιμάκωση ή μια κρίση σύντομη, τότε ένα αδύνατο Ιράν που δεν έχει άλλα χαρτιά να παίξει, τότε το παιχνίδι μεταφέρεται στην Ασία. Στην ουσία, η Κίνα θέλει εγκλωβισμένες τις ΗΠΑ στη Μέση Ανατολή.
Τώρα που ο στόχος του Ερντογάν για να γίνει περιφερειακή δύναμη συναντά εμπόδια μπορεί να στρέψει με μεγαλύτερη ένταση το βλέμμα του στα ελληνοτουρκικά; Παρατηρούμε την Αίγυπτο με τη μονή Σινά, τη Λιβύη με το τουρκολιβυκό, γενικότερα μια κινητικότητα στην περιοχή.
Σίγουρα έχει σχέδιο να υπάρξει ένταση στα ελληνοτουρκικά και τόσο στην Αίγυπτο όσο και στη Λιβύη διαδραματίζει ρόλο. Ωστόσο, η αντιμετώπιση αυτού του κινδύνου εξαρτάται απόλυτα από τις κινήσεις της Ελλάδας. Οι Τούρκοι έπαιξαν το παιχνίδι αντίπαλου δέους του Ισραήλ στηρίζοντας τη Χαμάς, τη Χεζμπολάχ και το Ιράν. Πλέον, αυτό το παιχνίδι τελειώνει. Κρατήστε πως πρόσφατα ο Στηβ Μπάνον που απηχεί τις θέσεις του Τραμπ είπε πως η μεγαλύτερη απειλή για τις ΗΠΑ και το Ισραήλ είναι πλέον η Τουρκία.
Άρα μετά το Ιράν στο στόχαστρο μπαίνει ο άξονας Τουρκίας – Κατάρ;
Δεν ξέρω για τους Αμερικανούς αλλά οι Ισραηλινοί δεν θα δέχονται τις πρωτοβουλίες της Τουρκίας στη Συρία πλέον, με κανέναν τρόπο. Ειδικά μετά και τη νομιμοποίηση των ΗΠΑ. Και επειδή έρχονται και ενδιάμεσες εκλογές στις ΗΠΑ θα έχουν και την υποστήριξη από το Κογκρέσο.
Ποιες οι κινήσεις στο εσωτερικό των Ρεπουμπλικανών; Βλέπουμε δύο κινήματα το MAGA και άλλους συντηρητικούς.
Υπάρχει πράγματι μια διχογνωμία, δύο κινήματα στις τάξεις των Ρεπουμπλικάνων. Το Make America Great Again ή το America First, σε αυτά υπάρχουν δύο κατηγορίες στρατοπέδων. Μερικοί που δεν ήθελαν εμπλοκή στον πόλεμο, είναι πιο σύμφωνοι με την ειρήνη και εστιάζουν στην Κίνα. Το στρατόπεδο αυτό εκπροσωπείται από τον αντιπρόεδρο Τζέι Ντι Βανς.
Μετά υπάρχουν οι πιο συντηρητικοί που αντιπροσωπεύονται από τον Μάρκο Ρούμπιο και θέλουν ενεργότερη εμπλοκή των ΗΠΑ. Πρόκειται για ένα κλικ παραπάνω πιο συντηρητικό ρεύμα από αυτό που είχαμε στα χρόνια του Μπους. Θα καταφέρουν να συνυπάρξουν; Όταν «έσκασε» η κρίση Ινδίας - Πακιστάν, ο Τραμπ έβαλε τον Ρούμπιο και τον Βανς να την αντιμετωπίσουν μαζί, το ίδιο έγινε και με το αμερικανικό χτύπημα στο Ιράν.
Ποια είναι η πιο δυνατή τάση;
Δεν ξέρουμε ακόμα. Θα δείξουν οι εξελίξεις με το Ιράν. Νομίζω όμως ότι το επιτελείο του Ρούμπιο είναι πιο δυνατό.
Οι Δημοκρατικοί;
Δεν έχουν έναν σοβαρό ηγέτη και δεν ελέγχουν ούτε τη Βουλή, ούτε τη Γερουσία. Οι Δημοκρατικοί είναι σε μία φάση που κάνουν μόνο αντιπολίτευση για την αντιπολίτευση. Δεν έχουν αρχηγό και μέχρι να αρχίσουν οι εκστρατείες για τις ενδιάμεσες εκλογές, δεν νομίζω πως μπορούν να προσφέρουν κάτι ουσιαστικό.
Τέλος, σε τι σημείο βρίσκονται οι σχέσεις ΗΠΑ και Ελλάδας. Έχουν βρεθεί δίαυλοι επικοινωνίας με τη νέα ηγεσία του Λευκού Οίκου;
Δίαυλοι υπήρχαν και υπάρχουν. Δεν γίνεται να ξεχάσουμε πως από τους πρώτους υπουργούς Εξωτερικών που είδε ο Ρούμπιο ήταν ο Γεραπετρίτης. Η ελληνική κυβέρνηση έχει επαφές σε υψηλό επίπεδο με τον Τραμπ από την αρχή της εκλογής του. Η Ελλάδα έχει βοηθήσει στην Ουκρανία, στην Ερυθρά Θάλασσα και τώρα με τη Μέση Ανατολή. Στην Ουάσιγκτον το εκτιμάνε πολύ αυτό.
Ωστόσο, υπάρχουν ζητήματα που πρέπει να λυθούν. Δεν έχει υπάρξει ακόμα πρέσβης των ΗΠΑ στην Ελλάδα, ενώ στο State Department δεν έχουν στελεχωθεί όλες οι θέσεις. Δεν γνωρίζει κάποιος δηλαδή ποιος έχει ποιον φάκελο και για ποιο ζήτημα. Είμαστε σε μία περίοδο που είναι δύσκολο να κινηθούμε γιατί δεν γνωρίζουμε ποιοι θα φύγουν και ποιοι θα μείνουν. Για παράδειγμα, ο Έντου Πικ χειρίζονταν τα θέματα της Ελλάδας στο National Security Council και πριν ένα μήνα αποπέμφθηκε.
