Ο επίκουρος καθηγητής του Τμήματος ∆ιεθνών Ευρωπαϊκών και Οικονοµικών Σπουδών στο Οικονομικό Πανεπιστήµιο Αθηνών, τονίζει ότι το μεγαλύτερο πρόβλημα και η μεγαλύτερη ζημιά τόσο για την Ευρώπη όσο και για την Ελλάδα, δεν θα προέλθει τόσο από το ύψος των δασμών, αλλά από την αβεβαιότητα που επιφέρει αυτή η πολιτική, γεγονός που μπορεί να φτάσει στην απώλεια ακόμη και 1% του ΑΕΠ σε ολόκληρη την Ευρωζώνη.
Συνέντευξη στον Θωμά Καλέση
-Κύριε Κωνσταντίνου τι μπορεί να σημαίνει για ολόκληρη την ΕΕ η επιβολή δασμών από την πλευρά Τραμπ στο 30%;
Κοιτάξτε, νομίζω ότι έτσι όπως εξελίσσεται η ιστορία κανείς δεν μπορεί να είναι σίγουρος για το τι θα συμβεί την 31η Ιουλίου. Κι αυτό γιατί δεν ξέρω ποια είναι πλέον η αξιοπιστία που διαθέτει ο Ντόναλντ Τραμπ σε οτιδήποτε λέει.
Επειδή ωστόσο έχουμε κάνει μια έρευνα, μια αναζήτηση στη βιβλιογραφία και έχουμε συγγράψει κάτι μαζί με τον Σπύρο Μπλαβούκο (σ.σ. επίσης καθηγητής στο Τμήμα Διεθνών και Ευρωπαϊκών Οικονομικών Σπουδών του Οικονομικού Πανεπιστημίου Αθηνών, με εξειδίκευση στην Ανάλυση Διεθνών και Ευρωπαϊκών Θεσμών), αποδείχθηκε ότι τα αποτελέσματα των δασμών αυτών δεν φαίνεται να είναι τεράστια.
Δηλαδή μπορεί να μιλάμε για απώλεια του ΑΕΠ της ΕΕ μεταξύ 0,5% και 0,75%, ποσοστό που συνιστά ναι μεν απώλεια, αλλά όχι τεράστια. Αυτό δε επίσης που βρήκαμε και εμείς και το τόνισε και στο World Economic Outlook το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο είναι πως αν παντρέψεις του δασμούς με αυξημένη αβεβαιότητα και διάφορες άλλες παραμέτρους, τότε η ζημιά μπορεί όντως να είναι μεγάλη.
Άρα, το μεγαλύτερο πρόβλημα είναι η αβεβαιότητα και όχι το μέγεθος των δασμών αν με ρωτάτε. Η αβεβαίοτητα στο ευρύτερο πλαίσιο της δασμολογικής πολιτικής απο μόνη της μπορεί να φέρει μείωση του ΑΕΠ ακόμη στο 1% περίπου στην Ευρώπη, ίσως και λίγο παραπάνω. Προσωπικά για μένα αλλά και για όσους ανθρώπους έχω μιλήσει από το εξωτερικό και δραστηριοποιούνται στον κόσμο των επιχειρήσεων, αυτό είναι το βασικό πρόβλημα.
Εάν δεν έχεις ένα σταθερό πλαίσιο, βάσει του οποίου μπορείς να λειτουργήσεις, χωρίς να έχει σημασία εάν ο δασμός θα είναι 10%, 20% ή 30%, αυτό που παίζει κύριο ρόλο είναι αυτό το πάνω - κάτω στα ποσοστά που δεν σ' αφήνει να αποφασίσεις. Και νομίζω ότι αυτό το χαρτί, ο Ντόναλντ Τραμπ το παίζει πολύ καλά υπό την έννοια ότι δημιουργεί αβεβαιότητα προσδοκώντας ότι με αυτόν τον τρόπο θα φέρει τα διαπραγματευόμενα μέρη σε ένα τραπέζι ώστε να κουβεντιάσουν και να καταλήξουν στο μέγεθος των δασμών.
-Πάντως προς το παρόν οι αγορές τουλάχιστον αντιδρούν ήπια σε αυτές τις εξαγγελίες...
Ναι γιατί έχουν προεξοφλήσει ότι τα πάντα μπορούν να αλλάξουν από στιγμή σε στιγμή. Για παράδειγμα εγώ διαβάζω Financial Times, οι οποίοι έχουν φτάσει τη χλεύη σε επίπεδο πρόζας.
Πριν ακόμη δώσει παράταση ο Τραμπ για τους δασμούς, είχα διαβάσει ένα κομμάτι, το οποίο ανέφερε ότι ο υπουργός Οικονομικών ο Σκοτ Μπέσεντ είχε πει ότι πάμε για labor day μάλλον την 1η Σεπτεμβρίου και μέσα σε παρένθεση ο αρθρογράφος ανέφερε ότι ο αμερικανός ΥΠΟΙΚ «δεν διευκρίνισε το έτος που θα συμβεί αυτό».
Νομίζω ότι αυτός είναι ο λόγος που προεξοφλούν κάποια πράγματα οι αγορές και αντιδρούν πολύ ήπια. Δεν γνωρίζουν δηλαδή το τι μπορεί να συμβεί, με καθόλου απίθανο το γεγονός να πάρει κάτι πίσω ή να το αλλάξει μέσα σε σύντομο χρονικό διάστημα.
Το πρόβλημα είναι ότι δεν γνωρίζει κανένας και ειδικά στην ΕΕ το πλαίσιο. Εάν υπήρχε δηλαδή αυτό, θα μπορούσε κανείς να κάνει το πλάνο του, να δει τι θα κάνει με τις τιμές του, αν θα μετακομίσει κομμάτι της παραγωγής του σε μια άλλη περιοχή κοκ.
Κι εγώ όταν άρχισα να πρωτοακούω τις ανακοινώσεις είχα θορυβηθεί, αλλά τουλάχιστον όσες εκτιμήσεις είδαμε σε διάφορα μοντέλα αναφορικά με το ποια μπορεί να είναι η επίδραση, θα υπάρχει μεν, αλλά η απώλεια του ΑΕΠ δεν θα ξεπεράσει το 1%. Με την προϋπόθεση βέβαια ότι πάμε σε εμπορικό πόλεμο.
-Η Ελλάδα χρειάζεται να ανησυχεί για το ύψος των δασμών;
Έχω την εντύπωση ότι στην Ελλάδα οι επιχειρηματίες δεν έχουν αντιληφθεί ακριβώς το τι θα συμβεί. Και να σας πω γιατί. Γιατί η άμεση έκθεση της Ελλάδας στις ΗΠΑ αντιστοιχεί περίπου στο 7% των εξαγωγών. Δηλαδή από τις συνολικές εξαγωγές, ένα πολύ μικρό κομμάτι βγαίνει προς τις Ηνωμένες Πολιτείες.
Αυτό όμως που δεν έχει γίνει αντιληπτό είναι ότι κοιτάζουμε μόνο την αγορά της Αμερικής και δεν βλέπουμε τα αποτελέσματα της δασμολογικής πολιτικής αβεβαιότητας που υπάρχει στην Ευρωζώνη. Οι κύριοι εμπορικοί εταίροι μας, είναι εδώ γύρω. Δεν είναι οι ΗΠΑ.
Δηλαδή η ζημιά που θα υποστεί η Ελλάδα άμεσα από τους δασμούς των ΗΠΑ είναι σχετική μικρή. Η μεγάλη ζημιά όμως θα προκληθεί κυρίως από τις πιθανές μειώσεις του ΑΕΠ της Ευρωζώνης. Και γιατί το λέω αυτό; Γιατί όταν θα μειωθεί το εισόδημα του Γερμανού ή του Γάλλου και δεν θα έρθει στην Ελλάδα να κάνει διακοπές, αυτό θα αρχίσει να πονάει αρκετά.
Κάτι που δεν το έχουμε μετρήσει εδώ και έχει περάσει κάτω από τα ραντάρ. Άρα λοιπόν μεγαλύτερη ζημιά θα πάθεις από τη μείωση του ΑΕΠ της Ευρωζώνης γιατί θα χάσεις πελάτες από εδώ σε προϊόντα που εξάγεις στην ΕΕ και σε περίπτωση μείωσης του εισοδήματος, αυτόματα θα μειωθούν οι εξαγωγές. Από εκεί θα έρθει η ζημιά στην Ελλάδα και όχι από την άμεση έκθεση που έχουμε στις ΗΠΑ.
-Εν τέλει αυτή η δασμολογική πολιτική έχει πετύχει για τον Ντόναλντ Τραμπ;
Νομίζω όχι εάν κρίνουμε από τις μέχρι τώρα συμφωνίες που έχει πετύχει. Εντάξει στο Βιετνάμ είχε επιβάλει από τους μεγαλύτερους δασμούς και πέτυχε μια συμφωνία εκεί. Από την άλλη πλευρά στο Ηνωμένο Βασίλειο, δεν είμαι νομικός, αλλά απ' όσο έχω καταλάβει σ΄αυτή την διαδικασία, για να έχεις μια κανονική εμπορική συμφωνία, θέλει δύο με τέσσερα χρόνια, διότι υπάρχουν ένα σωρό νομικές λεπτομέρειες με τις οποίες κανένας προς το παρόν δεν ασχολείται.
Άρα κατά τη γνώμη μου, αυτό το οποίο κέρδισε από την Μεγάλη Βρετανία ο Τραμπ, είναι μια υποχώρηση η οποία στο τέλος μπορεί και να μην έχει αντίκρυσμα. Είναι περισσότερο στο στυλ «...και θα τα βρούμε». Θα μπορούσε ενδεχομένως στο ίδιο πλαίσιο και η ΕΕ να έχει κάνει κάτι ανάλογο, αλλά ως Ευρώπη δεν ξέρω αν το θέλαμε πραγματικά.
